Đề thi Olympic môn Địa Lý Lớp 10 - Năm học 2017-2018 - Trường THPT Hồ Nghinh

Nội dung text: Đề thi Olympic môn Địa Lý Lớp 10 - Năm học 2017-2018 - Trường THPT Hồ Nghinh

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KỲ THI OLYMPIC 24 – 3 QUẢNG NAM LẦN THỨ BA- NĂM HỌC 2017-2018 Trường THPT Hồ Nghinh Môn thi: ĐỊA LÝ 10 ĐỀ THI THAM KHẢO Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề) (Đề thi gồm 02 trang) Câu I: ( 4 điểm) 1. Phân biệt giờ địa phương (giờ mặt trời) và giờ khu vực (giờ múi). Tại sao trên Trái Đất có đường chuyển ngày quốc tế? 2. Phân tích mối quan hệ giữa thổ nhưỡng với sinh vật trong lớp vỏ địa lí? Sự khác nhau giữa đá mẹ và sinh vật trong vai trò hình thành đất như thế nào? Câu II: ( 4 điểm) 1.Biểu hiện của qui luật địa đới thể hiện qua sự phân bố các đai khí áp và đới gió như thế nào trên bề mặt trái đất? 2. Sơ đồ hình(a), (b) mô tả hiện tượng gì trong tự nhiên? Trình bày nội dung và nguyên nhân tạo nên hiện tượng đó? Vai trò của hiện tượng này đối với đời sống và sản xuất? . MẶT TRỜI TRÁI ĐẤT Hình a MẶT TRỜI TRÁI ĐẤT Hình b Mặt trăng Câu III: ( 4 điểm) Dựa và tập bản đồ Thế Giới và Các Châu Lục cùng với kiến thức đã học, hãy: 1. Cho biết các nhân tố: khí áp, dòng biển, địa hình đã tác động đến lượng mưa của hoang mạc Xahara và hoang mạc Na-mip ở Châu Phi như thế nào? 2. Phân tích biểu đồ khí hậu của MATXCƠVA và VALENXIA của Châu Âu? Rút ra kết luận và giải thích về đặc điểm khí hậu của 2 địa điểm đó?
2. Câu IV: ( 3 điểm) 1. Ý nghĩa của cơ cấu dân số tuổi? Tại sao dân số của nhóm nước phát triển có cơ cấu dân số già, điều đó tác động như thế nào đến sự phát triển kinh tế, xã hội? 2. Qua bảng số liệu về số dân nước ta năm 1990 và 2010 Năm Tổng số dân Chia ra ( triệu người) Nam Nữ 1990 66,10 32,2 33,9 2014 90,49 44,61 45,88 ( Nguồn Tổng cục thống kê) Hãy nhận xét và giải thích sự thay đổi cơ cấu dân số theo giới của nước ta từ 1990 đến 2014? Câu V: ( 5 điểm) 1. Trình bày đặc điểm của ngành công nghiệp điện tử- tin học ? Vì sao ngành này thường ít gây ô nhiễm môi trường và phát triển mạnh ở các nước phát triển? 2. Nêu vai trò của ngành giao thông vận tải? 3. Cho bảng số liệu về diện tích và sản lượng lúa của nước ta Năm 1995 1999 2002 2005 2010 Yếu tố Diện tích( Triệu ha) 6,77 7,65 7,51 7,33 7,49 Sản lượng( Triệu tấn) 25,0 31,39 34,45 35,83 40,01 a. Dạng biểu đồ nào thích hợp nhất để thể hiện tình hình sản xuất lúa của Việt Nam từ 1995 đến 2010? b. Tính năng suất lúa của nước ta qua các năm? c. Nhận xét và giải thích tình hình sản xuất lúa của nước ta ở giai đoạn trên? Hết ( Thí sinh được sử dụng tập bản đồ Thế Giới và Châu Lục của nhà xuất bản Giáo Dục Việt Nam- Giám thị không giải thích gì thêm) HƯỚNG DẪN CHẤM Câu Ý Nội dung Điểm
3. I 1 *Giờ địa phương - Trái Đất hình khối cầu và tự quay quanh trục, nên ở mỗi địa điểm quan sát trong một ngày đêm chỉ nhìn thấy Mặt Trời lên cao nhất 0,5 trên bầu trời vào lúc 12 giờ trưa. * Giờ múi Để tiện cho việc tính giờ và giao dịch quốc tế, người ta quy định giờ 0,5 thống nhất cho từng khu vực trên Trái Đất. Đó là giờ khu vực. Bề mặt Trái Đất được quy ước chia ra làm 24 khu vực, bổ dọc theo kinh tuyến, gọi là 24 múi giờ. Giờ chính thức của toàn khu vực là giờ địa phương của kinh tuyến đi qua chính giữa khu vực. *Trên Trái Đất có đường chuyển ngày quốc tế vì: 0,5 - Vì vậy, trên Trái Đất bao giờ cũng có một khu vực, tại đó lịch chỉ hai ngày khác nhau nên cần có đường chuyển ngày quốc tế. 0,5 - Người ta quy ước lấy kinh tuyến 1800 ở giữa múi giờ số 12 trên Thái Bình Dương làm đường chuyển ngày quốc tế. 2 * Tác động của sinh vật đối với thổ nhưỡng: - Sinh vật đóng vai trò chủ đạo trong quá trình hình thành đất 0,25 - Sinh vật cung cấp xác vật chất hữu cơ cho đất. 0,25 - Vi sinh vật phân giải xác vật chất hữu cơ và tổng hợp thành mùn. 0,25 - Động vật sống trong đất như giun, kiến, mối, cũng góp phần làm thay đổi một số tính chất vật lí, hoá học của đất và phân huỷ một số xác vật chất hữu cơ trong đất. 0,25 * Tác động của đất đến sinh vật: - Các đặc tính lí, hoá và độ ẩm của đất có ảnh hưởng rõ rệt đến sự sinh trưởng và phân bố của sinh vật. 0,25 - Nêu ví dụ: + Đất đỏ vàng ở khu vực nhiệt đới ẩm và xích đạo thường có tầng dày, 0,25 độ ẩm và tính chất vật lí tốt nên có rất nhiều loại thực vật sinh trưởng và phát triển. + Đất ngập mặn ở các bãi triều ven biển nhiệt đới có các loài cây ưa mặn như sú, vẹt, đước, bần, mắm, trang Vì thế, rừng ngập mặn chỉ phát triển và phân bố ở các bãi ngập triều ven biển * Sự khác nhau giữa đá mẹ và sinh vật trong vai trò hình thành đất: - Đá mẹ là nguồn cung cấp vật chất vô cơ cho đất quyết định thành phần khoáng vật, thành phần cơ giới và ảnh hưởng trực tiếp đến tính chất lí, hóa của đất. 0,25 - sinh vật cung cấp vật chât hữu cơ cho đất,làm biến đổi đất 0,25 II 1 Biểu hiện của qui luật địa đới thể hiện qua sự phân bố các đai khí áp và đới gió - Các đai khí áp: Trên trái đất các đai khí áp cao và thấp phân bố xen kẽ và đối xứng nhau qua đai áp thấp xích đạo + Áp thấp xích đạo 0,25
4. + Áp cao cận chí tuyến 0,25 + Áp thấp ôn đới 0,25 + Áp cao cực 0,25 - Các đới gió:Từ xích đạo về cực có các đới gió sau: 0,25 + Gió mậu dịch 0,25 + Gió tây ôn đới 0,25 + Gió đông cực 0,25 2 - Sơ đồ nói lên hiện tượng: thủy triều trên trái đất 0,25 Nguyên nhân sinh ra thủy triều: Do sức hút mặt trời, mặt trăng đối với trái đât, nhưng chủ yếu là sức hút của mặt trăng 0,25 - Đặc điểm: + Khi MT, MT, TĐ ở vị trí thẳng hàng( Trăng tròn và không trăng) thì dao động thủy triều lớn nhất 0,25 + Khi MT, MT, TĐ ở vị trí vuông góc( Trăng khuyết) thì dao động thủy triều nhỏ nhất 0,25 - Vai trò của thủy triều: + Nông nghiệp: 0,25 + Công nghiệp: 0,25 + Giao thông vận tải 0,25 + Quân sự, khoa học . 0,25 III 1 - Hoang mạc Xahara và Na-mip nằm ở vùng chí tuyến nên khí áp cao luôn thống trị/ làm không khí ẩm không bốc lên được lại có gió thổi đi. 1 - Phía tây hoang mạc Xahara Na-mip có dòng biển lạnh Canari và Benghêla chảy qua / nên làm không khí trên dòng biển bị lạnh làm hơi nước khó bốc lên 0,5 - Địa hình châu Phi nói chung và hoang mạc Xahara và Na-mip nói riêng cao/ nên không khí thường khô ráo, độ ẩm giảm 0,5 2 Biểu đồ khí hậu của MATXCƠVA và VALENXIA * Nhận xét ( Mỗi địa điểm 0,5đ) 1,0 MATXCƠVA VALENXIA T0 cao nhất 200c 160c T0 thấp nhất -60c 70c Biên độ nhiệt 260c 90c Tổng lượng mưa 1416mm 549 Mùa mưa Mùa hè Mùa đông ( Về nhiệt độ có thể sai số từ 1-3độ) *Đặc điểm và giải thích về khí hậu: - MATXCƠVA: 0,25 + Ôn đới lục địa + Mùa đông rất lạnh, khí hậu khắc nghiệt, mưa ít do nằm sâu trong nội 0,25 địa - VALENXIA: 0,25 + Ôn đới hải dương: 0,25 + Mùa đông ấm, mưa nhiều do nằm gần biển
5. IV 1 - Ý nghĩa: Phản ảnh tổng hợp tình hình sinh, tử, tuổi thọ, khả năng phát triển dân số và nguồn lao động của một quốc gia 0,5 - Các nước phát triển có cơ cấu dân số già: vì tỉ lệ trẻ em ngày càng giảm còn tỉ lệ người già càng tăng: 0,25 + Nhóm tuổi từ 0 đến 14 chiếm tỉ lệ 15 % dân số 0,25 - Ảnh hưởng của cơ cấu dân số già: + Thận lợi: Không gây sức ép về nuôi dưỡng, giáo dục 0,25 + Khó khăn: Thiếu nguồn lao đông trong tương lai, gây sức ép về chế 0,25 độ hưu trí 2 - Cơ cấu dân số theo giới của nước ta: + Bảng số liệu: Tỉ lệ ( %) Nam Nữ 0,25 1990 48,7 51,3 2014 49,3 50,7 + Tỉ lệ nam tăng:0,6%. Tỉ lệ nữ giảm: 0,6% 0,25 + Tỉ lệ nam ít hơn tỉ lệ nữ, dân số nước ta có xu hướng mất cân bằng giới tính 0,25 - Giải thích: Nước ta còn quan niệm lạc hậu: trọng nam khinh nữ 0,25 V 1 - Đặc điểm ngành công nghiệp điện tử-tin học: + Ít gây ô nhiễm môi trường 0,25 + Không chiếm diện tích rộng 0,25 + Ít tốn kim loại điện nước 0,25 + Cần lao động trẻ, có trình độ 0,25 - Ít gây ô nhiễm môi trường vì sử dụng điện, nước, kim loại ít nên chất thải không nhiều 0,25 - Phát triển mạnh ở các nước phát triển vì các nước này có trình độ kinh tế- kĩ thuật cao 0,25 2 Vai trò của ngành giao thông vận tải: - Tham gia cung ứng vật tư, nguyên liệu giúp cho quá trình sản xuất xã hội diễn ra bình thường và liên tục 0,25 - Phục vụ nhu cầu đi lại giúp cho các hoạt động sinh hoạt diễn ra thuận tiện 0,25 - Tạo mối giao lưu kinh tế, xã hội giữa các địa phương, các nước 0,25 - Thúc đẩy kinh tế, văn hóa, xã hội các vùng sâu, xa, hải đảo phát triển, tăng cường sức mạnh quốc phòng 0,25 3 - Dạng biểu đồ thích hợp: Kết hợp cột và đường 0,5 - Năng suất lúa: Năm 1995 1999 2002 2005 2010 0,5 NS(tạ/ha) 36,9 41,3 45,9 48,9 53,1 - Nhận xét: + Diện tích tăng chậm và không ổn định:1,1 lần 0,25 + Năng suất tăng liên tục và tăng nhanh hơn diện tích: 1,4 lần 0,25 + Sản lượng tăng liên tục và nhanh nhất: 1,6 lần 0,25 - Giải thích:
6. + Diện tích tăng nhờ tăng vụ, việc khai hoang mở rộng diện tích ít do quĩ đất không còn nhiều 0,25 + Năng suất tăng nhờ thâm canh: Đầu tư phân bón, thuốc, thủy lợi, giống mới 0,25 + Sản lượng tăng liên tục và nhanh nhất là nhờ diện tích và năng suất tăng 0,25