Sáng kiến kinh nghiệm: "Một số phương pháp giúp trẻ cảm thụ tác phẩm văn học"

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm: "Một số phương pháp giúp trẻ cảm thụ tác phẩm văn học"

1. Trường Mẫu Giáo Long Phú MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP GIÚP TRẺ CẢM THỤ TÁC PHẨM VĂN HỌC I/ Lý do chọn đề tài : Tuổi mầm non là lứa tuổi cần sự quan tâm đặc biệt của cha mẹ và cơ giáo. ở giai đoạn này, những mối quan hệ, cĩ những sự vật, hiện tượng xảy ra xung quanh trẻ đều cĩ tác động rất lớn đến bản thân trẻ. Vì vậy cha mẹ và cơ giáo đều mong muốn dạy trẻ những điều hay, lẽ phải, những thĩi quen tốt và những hành vi cĩ đạo đức để hình thành nhân cách cho trẻ sau này. Là một giáo viên mầm non, tơi nhận thấy việc giáo dục trẻ thơng qua các bài thơ, câu truyện thật gần gũi và dễ hiểu đối với trẻ. Qua những bài thơ, câu chuyện cĩ ý nghĩa giáo dục giúp trẻ hiểu việc gì tốt, việc gì khơng tốt, việc gì nên làm, việc gì khơng nên làm một cách dễ dàng hình thành ở trẻ những tình cảm đạo đức tốt đẹp, những cảm xúc thẫm mỹ, phát triển trí tưởng tượng như: Lịng yêu thiên nhiên ở quả, cây hoa lá, lịng kính trọng yêu thương gần gũi và giúp đỡ những người thân xung quanh trẻ như ơng bà, bố mẹ, cơ giáo, anh chị em. Chính vì vậy sẽ giúp cho hứng thú với các tác phẩm văn học từ đĩ cảm nhận và hiểu được nội dung giáo dục của tác phẩm đĩ. Chính vì thế để đạt được mục đích của mơn học: làm quen với văn học bản thân tơi đã nghiên cứu suy nghĩ, tìm ra một số biện pháp để giảng dạy tốt mơn: Làm quen văn học. II THUẬN LỢI VÀ KHĨ KHĂN 1. Thuận lợi: - Lớp học kiên cố sạch sẽ giao thơng thuận tiện cho việc đưa đĩn trẻ đến trường - Được sự quan tâm giúp đỡ của ban giám hiệu về chuyên mơn xây dựng phương pháp đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục mầm non, tạo mọi điều kiện giúp tơi thực hiện tốt chương trình chăm sĩc giáo dục trẻ. - Bản thân luơn yêu nghề mến trẻ,lớp học cĩ sự phối hợp giữa giáo viên và phụ huynh trong việc chăm sĩc và giáo dục trẻ - Trẻ cùng độ tuổi nên việc tiếp thu kiến thức được dễ dàng hơn. - Đa số trẻ khỏe mạnh cĩ khả năng nhận thức tốt. Lê T hị Phúc Trang 1
2. Trường Mẫu Giáo Long Phú - Phụ huynh quan tâm đến con em mình, nhiệt tình ủng hộ cùng tơi trong việc dạy dỗ các cháu. 2.Khĩ khăn : - Đa số trẻ là người dân tộc KhơMe chưa hiểu tiếng việt nên việc tiếp thu kiến thức giữa cơ và trẻ cịn hạn chế. - Trẻ cịn sử dụng tiếng mẹ đẻ nhiều. - Vốn từ , câu cú trẻ sử dụng cịn hạn chế chưa rõ ràng mạch lạc . - Đồ dùng phục vụ bộ mơn văn học cịn hạn chế,đa số do cơ tự mua và tự làm để phục vụ cho tiết dạy của mình. - Việc cập nhật cơng nghệ thơng tin vào trong giảng dạy giáo viên cịn hạn chế. III. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ ; Tác phẩm văn học thể hiện hiện thực cuộc sống bằng hình tượng nghệ thuật. Bằng sức mạnh của tính hình tượng, sự biểu cảm của ngơn ngữ, những hình tượng con người, con vật, bức tranh thiên nhiên được vẽ nên bằng ngơn ngữ đã tác động mạnh mẽ đến trẻ em. Ấn tượng trẻ thu nhận được từ tác phẩm văn học khi nghe đọc, kể tác phẩm phụ thuộc vào trình độ phát triển nhận thức thẩm mỹ của t rẻ, vào khả năng cảm nhận văn học trong sự thống nhất giữa nội dung và hình thức nghệ thuật tác phẩm. Chúng ta đều nhận thấy rằng, trẻ mẫu giáo cĩ khả năng cảm nhận văn học nghệ thuật trong thể hồn chỉnh, thống nhất giữa nội dung và hình thức tác phẩm bằng cách nghe người lớn đọc, kể tác phẩm văn học. Đây là hình thức cơ bản cho trẻ làm quen với văn học. Các tác phẫm văn học cho trẻ làm quen trong hoạt động này thường nằm trong chương trình, cĩ nội dung phù hợp với chủ đề đang thực hiện. Thời gian hoạt động này thường khơng nhiều. Vì vậy trong giờ hoạt động này tơi sử dụng rất nhiều hình thức khác nhau để gây hứng thú giúp trẻ nhanh chĩng hiểu nội dung chuyện, nhớ chuyện, thuộc thơ và đọc kể diễn cảm. trong hoạt động này hình thức sử dụng đồ dùng trực quan rất cĩ hiệu quả. Đồ dùng trực quan cĩ thể là tranh ảnh, mơ hình, rối , trang phục Với từng bài dạy, thể loại tơi đưa ra hệ thống câu hỏi đã chuẩn bị cĩ tính lơgic, để đàm thoại với trẻ một cách sơi nổi theo phương trâm: “lấy trẻ làm trung tâm” để phát huy Lê T hị Phúc Trang 2
3. Trường Mẫu Giáo Long Phú trí tưởng tượng, những cảm xúc của trẻ, tình liên hệ thực tiễn, sáng tạo phù hợp với từng nội dung của bài mà trẻ khơng bị áp đặt một cách gị bĩ. Cùng với từng bài dạy, tơi dùng các thủ thuật khác nhau để dẫn dắt vào bài chuyển hoạt động một cách linh hoạt ví như trơng một tiết kể chuyện : Truyện “ BA CƠ GÁI” - Cơ cho cả lớp vân động khi nghe bài nhạc “ Bàn tay mẹ” - Bài hát nĩi về ai ? - Mẹ đã làm gì cho con ? - Các con phải làm gì đối với mẹ của mình ? Tại sao ? - Hơm nay cơ cũng cĩ một câu chuyện các con hãy lắng nghe xem các con của bà đã đối xử với mẹ như thế nào, đĩ là câu chuyện “Ba cơ gái” Cơ giáo khi dạy trẻ đọc thơ, kể chuyện giọng của cơ phải chuẩn xác, diễn đạt trơi chảy phủ hợp với từng bài, cơ phát âm khơng ngọng. Khi dạy trẻ đọc thơ cơ chú ý nghe trẻ đọc và phát hiện ra trẻ nĩi ngọng, đọc sai để sửa cho trẻ như cơ đọc lại để cho trẻ đọc theo nhiều lần và động viên trẻ “ con đọc gần giỏi rồi”. Thi đua giữa các tổ với nhau để phát hiện tổ nào đọc tốt hơn để dẫn đến nhiều trẻ đọc tốt. Dạy trẻ nĩi đủ câu, cơ nĩi trước và cho trẻ nhắc lại nhiều lần hoặc cho trẻ khác giúp đỡ các bạn. Trong giờ học cơ luơn chú ý bao quát chung để tìm hiểu đặc điểm của từng trẻ để gần gũi động viên trẻ giúp đỡ những trẻ cịn yếu kém, đưa trẻ vào hoạt động với các bạn cĩ nề nếp hơn, hứng thú hơn. Ngồi những hoạt động chung của tiết học Làm quen văn học tơi luơn tạo điều kiện cho trẻ được tiếp xúc và củng cố tích lũy những biểu tượng mà cơ đã cung cấp cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi như dạo chơi ngồi trời, trong các mơn học khác, trong vui chơi đồng thời đặt nền mĩng cho giờ học sau đạt kết quả cao. Trong lớp học cĩ gĩc thư viện tơi thường gắn các hình ảnh của nội dung chuyện hoặc bài thơ theo từng giai đoạn để trẻ dễ nhận đĩ là câu chuyện gì? Bài thơ nào? Và trẻ cĩ thể đọc, kể với nhau. Cùng một tác phẩm , tơi dùng nhiều hình thức khác nhau để giúp trẻ lĩnh hội tốt yêu cầu đề ra . 1/ Các hình thức giúp trẻ cảm thụ tác phẩm văn học : Lê T hị Phúc Trang 3
4. Trường Mẫu Giáo Long Phú a. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học và chữ viết qua các giờ hoạt động chung: * Giờ học cho trẻ làm quen với văn học: Đây là hình thức cơ bản cho trẻ làm quen với văn học và chữ viết. Các tác phẩm văn học cho trẻ làm quen trong hoạt động này thường nằm trong chương trình, cĩ nội dung phù hợp với chủ đề đang thực hiện. Thời gian của hoạt động này thường khơng nhiều. Vì vậy trong giờ hoạt động này tơi sử dụng rất nhiều hình thức khác nhau đề gây hứng thú cho trẻ giúp trẻ nhanh chĩng hiểu nội dung truyện, nhớ truyện, thuộc thơ và đọc kể diễn cảm. Trong hoạt động này hình thức sử dụng đồ dùng trực quan rất cĩ hiệu quả. Đồ dùng trực quan cĩ thể là tranh ảnh, mơ hình, rối , trang phục, băng đĩa,máy vi tính - Đồ dùng trực quan cịn là hình thức sử dụng để giảng giải từ khĩ trong nội dung tác phẩm: thường mỗi bài thơ, câu truyện lại đem đến cho trẻ một vài từ mới và cơ sẽ giải thích cho trẻ để trẻ hiểu ý nghĩa của từ mới đĩ. VD: Thơ “Hoa kết trái” - Chủ đề “Hiện tượng tự nhiên” Trong bài thơ này cĩ từ “rung rinh” trong câu thơ: “Hoa mận trắng tinh Rung rinh trong giĩ” Tơi đã làm một cành hoa mận bằng giấy mỏng, các cuống hoa nối với một sợi dây đồng rất mảnh. Khi đọc đến câu thơ “Rung rinh trong giĩ” đồng thời khẽ lay động nhẹ làm cành hoa rung nhè nhẹ, tơi làm với trẻ “rung rinh” cĩ nghĩa là rung nhè nhẹ, vì cơn giĩ thổi nhẹ đã làm cho hoa mận rung rình nhè nhẹ trong giĩ. VD: Truyện “Ai đáng khen nhiều hơn"Chủ đề “Bản thân”Khi kể cho trẻ nghe tơi sử dụng hình ảnh minh họa trên máy .Sau đĩ cơ làm tranh treo ở gĩc thư viện gồm cĩ 6 tranh để cho trẻ tập kể lại truyện ở giờ hoạt động gĩc. Loại 1: Cơ treo tranh theo thứ tự từ đầu đến cuối lên . Trẻ nhìn tranh chỉ vào hình ảnh trong tranh và kể tương ứng với nội dung trong tranh. Loại 2: (Truyện trẻ đã biết): Cơ thay đổi trình tự các bức tranh, trẻ kể từ đầu đến cuối câu truyện nhưng phải chỉ vào đúng bức tranh tương ứng sau đĩ sắp xếp lại cho đúng trình tự các bức tranh rồi kể lại. Hình thức kể lại truyện theo tranh rất cĩ hiệu quả vì khi trẻ nhìn vào các bức tranh trẻ sẽ hình dung ra diễn biến câu chuyện một cách đầy đủ từ đĩ cĩ thể kể lại truyện mà Lê T hị Phúc Trang 4
5. Trường Mẫu Giáo Long Phú khơng bị nhầm lẫn. Ở hình này cơ kết hợp lồng chữ viết bằng cách viết nội dung câu truyện bài thơ phía dưới của mỗi bức tranh phù hợp với hình ảnh minh hoạ trong các bức tranh. Ngồi ra cơ cĩ thể cho trẻ làm quen với chữ viết qua tên truyện, tên bài thơ, tên các nhân vật trong bài thơ, câu truyện đĩ. Ngồi ra tuỳ theo nội dung của từng tác phẩm mà giáo viên cĩ thể lựa chọn hình thức tổ chức giờ hoạt động ở những địa điểm thích hợp, nhằm tạo cho trẻ một tâm trạng thoải mái, gần gũi với cuộc sống thực. * Các giờ hoạt động chung khác Với phương pháp dạy tích hợp, nhiều nội dung được lồng nghép trong một giờ hoạt động chung. Việc cho trẻ làm quen với văn học và chữ viết khơng chỉ được tiến hành trong giờ thơ, truyện mà nĩ cịn được dạy thơng qua các giờ hoạt động chung khác như: tạo hình, âm nhạc, khám phá mơi trường xung quanh giáo viên cĩ thể củng cố hoặc mở rộng kiến thức về văn học cho trẻ. Ở những hoạt động chung này, các tác phẩm văn học sẽ đến với trẻ qua hình thức giới thiệu bài hoặc củng cố bài. Thể hiện sức sáng tạo trong giảng dạy , là giáo viên mầm non khơng chỉ dừng lại ở gĩc độ chọn lọc ,sưu tầm các bài thơ , câu truyện phù hợp chủ đề mà cịn phải chủ động sáng tác các bài thơ , câu truyện để làm phong phú thêm kho tàng văn học , giúp cho giáo dục mầm non ngày càng phát triển . b. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học và chữ viết qua các hoạt động ngồi giờ. Với trẻ mầm non, hoạt động chung chiếm một thời gian rất ngắn so với thời gian của các hoạt động khác. Do đĩ tơi đã tận dụng thời gian đĩn trẻ, trả trẻ, hoạt động ngồi trời, hoạt động vui chơi hay trong hoạt động chuyển tiếp để giới thiệu hay ơn luyện các bài thơ, bài đồng dao, câu truyện. Hình thức cho trẻ ơn tập là đọc hoặc kể lại tác phẩm cho trẻ nghe, sau đĩ cho trẻ đọc hoặc kể lại, giáo viên theo dõi, sửa sai cho trẻ để trẻ thể hiện đúng, diễn cảm. Muốn cho việc ơn luyện của trẻ hấp dẫn, trẻ hứng thú tham gia, giáo viên nên tổ chức ơn luyện dưới hình thức trị chơi: Đốn tên, đĩng kịch hay thi biểu diễn giữa các cá nhân, các tổ theo những đề tài khác nhau như “Cháu hãy đọc các bài thơ viết về mẹ,về cơ giáo”, Hai tổ thi đua đọc các bài thơ viết về những người thân trong gia đình hay về trường lớp mẫu giáo của bé. Lê T hị Phúc Trang 5
6. Trường Mẫu Giáo Long Phú Một hình thức cũng khá hấp hẫn là cho trẻ làm quen với văn học và chữ viết theo các chủ đề gắn liền với việc tổ chức các ngày hội, ngày lễ: Ngày hội đến trường của bé,ngày 20/11,ngày 22/12, Tết nguyên đán,ngày 8/3,ngày 1/6 Cơ giáo tổ chức cho các cháu trong lớp, trong các buổi liên hoan văn nghệ, trong đĩ cĩ thể kể truyện, đọc thơ, đĩng kịch các tác phẩm văn học. Hình thức này thu hút được nhiều trẻ tham gia luyện tập, biểu diễn. Nĩ cĩ tác dụng động viên, cổ vũ cho các cháu khá giỏi, đồng thời cũng khuyến khích các cháu yếu, nhút nhát tham gia vào các hoạt động nghệ thuật. c. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học và chữ viết qua gĩc văn học. Mỗi lớp mẫu giáo đều cĩ gĩc văn học cĩ đủ ánh sáng, cĩ kê bàn, cĩ các loại truyện tranh, sách tranh cho trẻ và cơ cùng làm. ở những thời gian ngồi giờ hoạt động chung, cơ giáo gợi ý để các cháu tự lấy truyện tranh ra kể lại cho nhau nghe. Đối với những truyện tranh mới, cơ giáo tổ chức kể cho từng nhĩm trẻ nghe vào các thời điểm khác nhau. Lúc đầu, cơ để cho trẻ tự tìm hiểu nội dung của các hình ảnh trong truyện tranh, sau đĩ cơ dùng câu hỏi gợi ý để hướng sự chú ý của trẻ vào những hình ảnh chủ yếu của bức tranh, rồi đọc đoạn truyện dưới tranh. Đọc xong truyện lại cho trẻ xem tranh một lần nữa. Với những truyện tranh trẻ đã được làm quen nhiều lần cơ cĩ thể đề nghị lần lượt các trẻ kể lại nội dung của từng bức tranh. Ngồi ra cơ cĩ thể kích thích phát triển tư duy cho trẻ bằng cách kể chuyện sáng tạo theo tranh. Gĩc văn học thực sự sẽ thu hút trẻ, giúp trẻ tiếp xúc với văn học một cách tự giác nếu cơ giáo thường xuyên thay đổi các loại truyện mới, tranh mới phù hợp với chủ đề đang thực hiện kết hợp với việc cùng trẻ làm sách, tranh theo chủ đề. Hình thức này giúp trẻ rất thoải mái khi làm quen với các tác phẩm văn học, trẻ hứng thú với sách truyện, kích thích tư duy của trẻ nhằm hình thành những kỹ năng giúp trẻ học đọc, học viết sau này. d. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học và chữ viết qua việc kế truyện sáng tạo. Hình thức này rất cĩ tác dụng kích thích tư duy của trẻ đồng thời cũng giúp trẻ phát triển ngơn ngữ, phát triển năng lực tri giác cụ thể và trí nhớ tức thì. Xuất phát từ một sự việc hiện tượng diễn ra xung quanh trẻ hay một chuyện bất chợt xảy ra, cũng cĩ thể là chuyện bịa cơ gợi ý, khuyến khích trẻ kể lại sự việc hay câu chuyện đĩ theo cách trình Lê T hị Phúc Trang 6
7. Trường Mẫu Giáo Long Phú bày của một tác phẩm văn học hay sử dụng cách nĩi vần những câu nĩi ngắn để tạo thành bài thơ ngắn.Yêu cầu: truyện kể mạch lạc, logic, các câu nĩi đúng ngữ pháp, thể hiện rõ ngơn ngữ đàm thoại hay độc thoại trong khi kể.Các dạng kể chuyện sáng tạo: Kể nốt truyện, kể theo đề tài và dàn ý cho trước, kể theo chủ đề tự chọn, kể theo mơ hình. Chuẩn bị: Cơ kể một đoạn truyện rồi yêu cầu trẻ suy nghĩ kết thúc câu chuyện (giao nhiệm vụ). Cơ cho trẻ xem mơ hình trước một ngày, đàm thoại gợi ý. Gợi ý trước đề tài để trẻ tự suy nghĩ. Tổ chức sinh động để phát huy trí tưởng tượng của trẻ, giúp trẻ xây dựng câu chuyện một cách hồn chỉnh theo ý của từng cá nhân. Một số cháu đã kể chuyện được khi sử dụng mơ hình, sách tranh, con rối, tranh ảnh sưu tầm Sau mỗi lần kể tơi chú ý nhận xét kĩ lời kể của trẻ và tạo mọi cơ hội cho trẻ được kể chuyện sáng tạo. Dạy trẻ kể lại truyện: Trẻ tái hiện lại một cách mạch lạc, diễn cảm tác phẩm văn học mà trẻ đã được nghe. Trẻ sử dụng nội dung, hình thức ngơn ngữ đã cĩ sẵn của các tác giả và của giáo viên. Tuy nghiên yêu cầu trẻ khơng học thuộc lịng câu chuyện. Trẻ phải kể bằng ngơn ngữ của chính mình, truyền đạt nội dung câu chuyện một cách tự do thoải mái nhưng phải đảm bảo nội dung cốt truyện. Kể nội dung chính của câu chuyện, khơng yêu cầu trẻ kể chi tiết tồn bộ nội dung tác phẩm. Lời kể phải cĩ các cấu trúc ngữ pháp. Khuyến khíc trẻ dùng ngơn ngữ của chính mình kể lại. Giọng kể diễn cảm, to, rõ, khơng ê a ấp úng, cố gắng thể hiện đúng ngơn ngữ đối thoại hay độc thoại. Trẻ kể xong, cơ nhận xét, đánh giá truyện kể của trẻ, khơng nên để đến cuối giờ trẻ sẽ quên mất những ưu nhược điểm của mình hay của bạn. Cơ cần nhận xét đúng, chính xác để cĩ tác dụng khuyến khích, động viên trẻ, nhận xét cả về nội dung, ngơn ngữ tác phong. Ngồi ra trong giờ học kể chuyện , tơi luơn tạo bầu khơng khí vui tươi giúp trẻ cĩ tâm trạng thoải mái, từ đĩ trẻ tích cực trả lời câu hỏi tơi đưa ra. Khi trẻ trả lời câu hỏi, tơi khơng bao giờ áp đặt trẻ mà tơi để trẻ tự trả lời theo ý trẻ, để trẻ tự diễn đạt theo ý của mình, tạo cho trẻ tự tin, mạnh dạn khi diễn đạt, sau đĩ giáo viên hướng trẻ vào nội dung nhất định Lê T hị Phúc Trang 7
8. Trường Mẫu Giáo Long Phú Đây là hoạt động cháu hứng thú nhất và thể hiện tính sáng tạo , trí tưởng tượng phong phú , là mơi trường cháu phát triển ngơn ngữ mạch lạc . 2/Chọn lọc câu hỏi phù hợp với trẻ : Sau quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài, tơi thấy trẻ lớp tơi rất thích nghe kể truyện, đọc thơ, biết đọc thơ diễn cảm, thuộc nhiều truyện và kể rất hay Khi dạy trẻ 5-6 tuổi kể truyện , ngồi việc chuẩn bị đầy đủ tranh ảnh minh họa , đồ dùng dạy học , cơ giáo kể diễn cảm gây hấp dẫn cho trẻ. Do trình độ các cháu ở lớp khơng đồng đều, nên các câu hỏi đưa ra cần cĩ sự chuẩn bị cẩn thận để phù hợp với khả năng của từng trẻ nhằm phát huy tính tích cực của trẻ . Từ việc khảo xát chất lượng học sinh đầu năm , tơi nắm được khả năng lớp tơi phụ trách ( khoảng 40 % trả lời được câu hỏi tái tạo, 25 % trả lời được câu hỏi nâng cao và 35 % trẻ nhút nhát ). Nên tơi đã suy nghĩ và tự soạn được 1 số dạng câu hỏi cụ thể. Thí dụ : Trong truyện “Ba cơ gái”, với chủ đề gia đình, các loại câu hỏi nhu sau: *.Dạng câu hỏi nhận biết: Giúp trẻ tái tạo nội dung truyện ,nhớ lại cách cĩ hệ thống các việc diễn ra . Loại câu này dùng cho những trẻ yếu , trung bình trong lớp. + Các con vừa nghe cơ kể chuyện gì? + Trong câu chuyện cơ vừa kể , bà mẹ sinh ra được bao nhiêu cơ con gái ? + Bà mẹ thương các cơ như thế nào? + Khi bà mẹ bị ốm, bà nhờ ai mang thư đến cho các con của bà? Ngồi ra , tơi cịn dùng dạng câu hỏi / nhận biết / nâng cao để buột trẻ phải suy nghĩ +Vì sao chị Cả bị biến thành rùa ? + Vì sao chị Hai bị biến thành nhện? + Khi nghe sĩc báo tin mẹ ốm, chị Út làm gì? Dạng câu hỏi vận dụng kinh nghiệm Trẻ vận dụng khả năng hiểu biết của mình để trả lời nhằm giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, sáng tạo. Loại câu hỏi này dành cho những trẻ khá hơn trong lớp: + Bà mẹ nhờ sĩc mang thư , theo con cĩ cách nào khác báo cho các con của bà khơng? + Khi bà ốm thì bà mong muốn điều gì ? Lê T hị Phúc Trang 8
9. Trường Mẫu Giáo Long Phú + Con thử tưởng tượng xem chị Cả trả lời như thế nào mà sĩc giận dữ biến chị thành con rùa ? Bên cạnh đĩ tơi dùng dạng câu hỏi vận dụng kinh nghiệm nâng cao để giúp trẻ phát triển ngơn ngữ, kích thích tư duy trẻ phát triển: + So với chị Cả, chị Hai và chị Út cĩ đức tính gì nổi bậc? + Nếu cả 3 chị đều về thăm mẹ sẽ như thế nào ? + Con sẽ làm gì nếu mẹ mình bị ốm? *./Dạng câu hỏi giải thích và phỏng đốn suy luận Đây là loại câu hỏi địi hỏi trẻ phải dụng nhiều mẫu câu để trả lời . Dạng câu nào giúp trẻ tăng vốn từ, phát triển trí tưởng tượng phong phú, kích thích tư duy phát triển. Loại câu hỏi này thường dùng cho những cháu giỏi trong lớp. + Hành động nào con biết chị Út thật lịng thương mẹ? + Nếu chị Út khơng về thăm mẹ thì chuyện gì sẽ xảy ra ? + Chị Út thương hai chị mình, theo con chị Út sẽ làm gì khi thấy hai chị biến thành rùa, nhện? * /Ngồi ra tơi dùng câu hỏi giải thích và phỏng đốn suy luận nâng cao. Đây là những câu hỏi khĩ cĩ tính thu hút trẻ: + Trong ba người con, con thích chị nào nhất? + Theo con , thế nào là người con hiếu thảo? + Con cĩ thể thay đoạn kết câu chuyện như thế nào? + Con cĩ thể đặt tên khác cho câu chuyện là gì? Qua việc sử dụng hệ thống câu hỏi từ đơn giản đến phức tạp , từ thấp đến nâng cao, tơi nhận thấy: Tất cả trẻ trong lớp đều tham gia tích cực, sơi nổi, khi tơi vừa đặt câu hỏi, các cháu trong lớp đều mạnh dạng giơ tay phát biểu. Những cháu khá giỏi trả lời câu hỏi nâng cao sẽ giúp cho các cháu yếu hơn học hỏi, đây chính là cách cho trẻ học qua bạn , dần dần trẻ bắt chước bạn chịu suy nghĩ trả lời , làm cho những cháu yếu ngày càng phát triển ngơn ngữ, mở mang kiến thức hơn, mạnh dạn hơn, và ngày càng tự tin hơn Lê T hị Phúc Trang 9
10. Trường Mẫu Giáo Long Phú Và chính qua hệ thống câu hỏi vừa nêu trên , trẻ 5-6 tuổi cảm thụ truyện kể tích cực hơn, sâu sắc hơn, trẻ nhờ nội dung câu chuyện lâu hơn và khi cho trẻ đĩng kịch trẻ sẽ tái tạo tính cách nhân vật tự tin hơn, chân thật hơn Nếu trình độ các cháu trong lớp khơng đồng đều , khi đưa ra hệ thống câu hỏi, tơi đưa ra cả 3 dạng câu hỏi, từ câu hỏi nhận biết, đến câu hỏi vận dụng kinh nghiệm, rồi đến câu hỏi giải thích và phỏng đốn suy luận, làm sao cho tất cả trẻ trong lớp đều trả lời câu hỏi theo khả năng của trẻ. Nếu các cháu trong lớp đều khá, tơi sẽ chọn những câu hỏi khĩ cĩ tính chất suy luận và nâng cao, bên cạnh đĩ tơi cịn tổ chức cho trẻ kể chuyện sáng tạo, cĩ thể cho trẻ kể đoạn truyện nào mà trẻ thích, trẻ cĩ thể nĩi về nhân vật mà trẻ thích. 3/ Làm đồ dùng đồ chơi: Tơi tận dụng tất cả những nguyên vật liệu cĩ thể sử dụng làm đồ chơi: Dựa vào từng chủ đề tơi triển khai kế hoạch làm đồ dùng đồ chơi một cách cụ thể mỗi chủ đề đều cĩ một bộ đồ dùng đồ chơi phục vụ cho quá trình giảng dạy và vui chơi của trẻ. Hàng tháng tơi và các cháu đều sử dụng những vật liệu cĩ sẵn như giấy vụn, các loại lá, các màu, hạt để trẻ tự làm đồ chơi bằng những hình ảnh sưu tầm được, gợi ý cho trẻ tự kể chuyện theo trí tưởng tượng của trẻ.Từ những quần áo, vải vụn, ống giấy Tơi hướng dẫn trẻ làm các con rối thật xinh xắn bằng len từ những câu chuyện cổ tích trẻ được học hoặc được nghe hoặc làm các nhân vật theo sự sáng tạo của trẻ. Khi kể chuyện tơi thường sử dụng những loại sách tranh truyện do đĩ việc vẽ trang trí cũng gĩp phần làm cho trẻ hứng thú khi nghe, xem hoặc muốn được sử dụng sách. Trẻ sẽ biết cách sử dụng sách và giữ gìn sách, tranh truyện hơn. 4.Thơng qua tuyên truyền với phụ huynh: Tuyên truyền dưới nhiều hình thức, bảng tuyên truyền đẹp, thay đổi nội dung hình ảnh phù hợp với chủ đề. Bảng tuyên truyền nên cĩ hình ảnh phù hợp, những bài thơ, câu chuyện, bài hát, đồng dao,ca dao cĩ phần giao lưu giữa lớp với phụ huynh. Tuyên truyền qua các gĩc chơi, đặc biệt qua gĩc học tập sách: Cĩ kệ để sách, treo tranh, hình ảnh xinh xắn thay đổi thường xuyên để lơi cuốn trẻ. Giáo viên tích cực giao lưu với phụ huynh vào giờ đĩn, trả trẻ động viên phụ huynh dành thời gian kể chuyện, đọc truyện cho cháu nghe trước khi đi ngủ, lắng nghe trị chuyện với con giúp con phát triển ngơn Lê T hị Phúc Trang 10
11. Trường Mẫu Giáo Long Phú ngữ mạch lạc. Từ đĩ nhận ra sự phát triển ngơn ngữ, tình cảm của trẻ như thế nào theo từng tháng. Vận động phụ huynh đĩng gĩp đồ dùng học tập phù hợp với chủ đề. Hình thức này tơi đã thực hiện bằng cách in những tờ rơi các bài thơ, câu truyện để trong gĩc “Cha mẹ cần biết” để cha mẹ cùng phối hợp với các cơ giúp trẻ ơn luyện khi ở nhà. Những bài thơ, câu truyện này được thay đổi theo chủ đề và được in thành nhiều bản để nhiều phụ huynh được biết và cĩ thể lấy mang về để đọc, kể cho trẻ nghe. IV/ KẾT QUẢ Qua một số phương pháp hữu ích tơi thấy đạt được kết quả như sau: - Với nhiều hình thức khác nhau , tơi đã giúp trẻ lĩnh hội tốt mơn làm quen văn học, trẻ kể lại được nội dung truyện bằng ngơn ngữ của trẻ , thể hiện được cảm xúc của trẻ khi tham gia đĩng kịch . - Bản thân giáo viên đúc kết được kinh nghiệm rèn luyện ngữ điệu giọng phù hợp với từng nhân vật , thể hiện được biểu cảm trong giọng kể gây hứng thú cho trẻ . - Với nguyên vật liệu đơn giản nhưng lại tổ chức được nhiều hoạt động khác nhau và xuyên suốt. - Phụ huynh ủng hộ cho trẻ mang thêm đồ dùng, đồ chơi, tranh ảnh, sách báo sưu tầm, truyện tranh phù hợp với chủ đề, gĩp phần phát triển ngơn ngữ mạch lạc cho trẻ, trẻ hứng thú hơn khi học mơn làm quen văn học . V/ BÀI HỌC KINH NGHIỆM: - Từ những kết quả trên rơi rút ra bài học kinh nghiệm khi dạy trẻ làm quen văn học: Cơ phải nghiên cứu kỉ nội dung , tính cách từng nhân vật , hồn cảnh , để tìm ra phương pháp và hình thức tổ chức phù hợp để chuyển tải nội dung đến với trẻ . - Giáo viên cần nâng cao trình độ ngơn ngữ của chính bản thân mình, coi ngơn ngữ là một phương tiện giáo dục chủ đạo. - Giáo viên phải thật sự yêu trẻ và nhẫn nại. - Sưu tầm tranh ảnh cĩ nội dung phù hợp, trao đổi kiến thức tự học qua sách báo, internet, qua giáo viên đồng nghiệp. - Phối hợp với phụ huynh để động viên giáo dục trẻ thực hiện tốt yêu cầu cần đạt của giáo viên. Lê T hị Phúc Trang 11
12. Trường Mẫu Giáo Long Phú - Bản thân giáo viên cũng phải tìm hiểu hơn nữa về các biện pháp mới để tạo hứng thú cho trẻ làm quen với văn học bằng nhiều thủ thuật khác nhau - Làm đồ dùng dạy học phục vụ cho chương trình giảng dạy. Long phú: ngày 10 tháng 11 năm 2016 Người viết Lê Thị Phúc Lê T hị Phúc Trang 12