Sáng kiến kinh nghiệm - Một số giải pháp giáo dục nhằm giúp học sinh lớp 5 phòng chống bạo lực học đường

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm - Một số giải pháp giáo dục nhằm giúp học sinh lớp 5 phòng chống bạo lực học đường

1. MỤC LỤC Nội dung Trang PHẦN I: MỞ ĐẦU 2 I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI 2 II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU 3 III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 3 IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 3 PHẦN II: NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN 4 I. CƠ SỞ LÍ LUẬN 4 II. THỰC TRẠNG 4 III. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH 6 PHẦN III. KẾT LUẬN 21 I. KẾT LUẬN 16 II. KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT 16 PHỤ LỤC 17 1
2. PHẦN I: MỞ ĐẦU I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI Trong di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn Đảng ta: “ Giáo dục đạo đức cách mạng cho đời sau là việc vô cùng quan trọng và cần thiết”. Giáo dục đạo đức, hình thành và xây dựng nhân cách làm người cho thế hệ trẻ là nhiệm vụ vô cùng quan trọng của nhà trường nói chung và trường tiểu học nói riêng, nhằm đạt mục tiêu giáo dục của Đảng ta: Giáo dục thế hệ trẻ trở thành những công dân có tình yêu Tổ quốc, tình yêu quê hương thiết tha, có trí thức, có sức khoẻ, có năng lực đáp ứng sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Để giáo dục đạo đức, hình thành nhân cách trong học sinh, Đảng, Nhà nước đã có nhiều văn bản hướng dẫn Ngành Giáo dục & Đào tạo, các thầy - cô giáo nêu cao tấm gương đạo đức, có phương pháp giáo dục đúng đắn nhằm đạt mục đích giáo dục. Song song với thành tựu to lớn trong việc đào tạo nguồn nhân lực và giáo dục nhân cách công dân, ngành Giáo dục còn rất nhiều trăn trở về những khiếm khuyết của một số nhà giáo cùng những biểu hiện vi phạm đạo đức của học sinh. Một trong các biểu hiện đó là: “ Bạo lực học đường” “ Bạo lực học đường ” là vấn đề nhức nhối trong xã hội hiện nay, là nỗi trăn trở của mỗi nhà trường, của người làm công tác giáo dục. Hiện tượng giáo viên đối xử thiếu thân thiện với học sinh, có hành vi ngược đãi, thiếu công bằng trong giáo dục gây bất bình trong xã hội, ảnh hưởng uy tín của người thầy giáo. Tình trạng học sinh ( chủ yếu là học sinh cấp trung học phổ thông và sinh viên các trường nghề, các trường Đại học ) gây gổ, mâu thuẫn dẫn đến có những hành vi không phù hợp với nhân cách học trò: Văng tục, chửi thề, đánh nhau, có những vụ đánh nhau theo kiểu xã hội đen, đánh nhau có tổ chức, sử dụng vũ khí (dao, gậy, vật cứng ) gây thương tích cho bạn. Những hành vi trên làm náo động học đường và trật tự, an toàn xã hội, gây hoảng loạn trong trường học, ảnh hưởng không tốt tới môi trường giáo dục, đồng thời là nỗi đau của gia đình, của những bậc làm cha, làm mẹ, khiến cho bầu không khí gia đình ảm đạm, ảnh hưởng đến nề nếp, truyền thống tốt đẹp của gia đình, tình làng nghĩa xóm bị tổn thương, kinh tế gia đình bị ảnh hưởng. Có những vụ đánh nhau cơ quan pháp luật phải vào cuộc, có những học sinh phải bị truy tố, bị tù giam, hoặc xử lí hành chính, bị nhà trường buộc thôi học. Đối với học sinh tiểu học, bạo lực học đường diễn ra ít hơn so với các cấp học khác. Tuy nhiên nó đã và đang diễn ra với tần suất ngày càng gia tăng. Bản thân học sinh tiểu học còn ít tuổi, các em chưa có đủ hiểu biết và kỹ năng để ứng phó và giải quyết các tình huống xảy ra hàng ngày, rất dễ bị cuốn theo lối sống thực dụng, đua đòi, thiếu lành mạnh. 2
3. Ở lứa tuổi này các em là những đứa trẻ rất ngây thơ và hồn nhiên. Vì vậy, đôi khi các em cũng có những tình huống gây hấn, xô đẩy, đánh nhau. Những hành vi gây gổ đánh nhau như vậy cũng chỉ do bột phát, do cá nhân các em cảm thấy không hài lòng về một vấn đề gì đó hoặc bị bạn trêu ghẹo thái quá mà các em không kìm chế được cảm xúc dẫn đến bạo lực. Tuy nhiên, đối với học sinh lớp 5, các em chuẩn bị lên cấp THCS vì vậy tâm lí của các em cũng có nhiều thay đổi. Đặc biệt, khi lên cấp THCS các em phải thay đổi môi trường học tập, thầy mới, bạn mới và có nhiều mối quan hệ phức tạp hơn. Đặc biệt là ở một số trường học hiện nay, tình trạng học sinh cũ bắt nạt học sinh mới rất phổ biến. Vì vậy có một số em hay “bị” các anh chị lớp trên “bắt nạt” xảy ra gây gổ đánh nhau. Cá biệt có một số ít học sinh lên cấp THCS lại hay bắt nạt các em học sinh tiểu học trên cùng địa bàn. Là một giáo viên chủ nhiệm lớp 5 lâu năm tôi cảm thấy rất trăn trở và lo lắng làm thế nào để các em học sinh khi đang còn ngồi trên ghế nhà trường nói chung, ở trường tiểu học nói riêng có những hiểu biết và kĩ năng để tránh bạo lực học đường nên tôi lựa chọn nghiên cứu đề tài “Một số giải pháp giáo dục nhằm giúp học sinh lớp 5 phòng chống bạo lực học đường”. II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Tôi chọn đề tài này nghiên cứu với mục đích góp phần nhỏ bé của mình vào việc giáo dục đạo đức, lối sống trong sáng lành mạnh và rèn cho học sinh một số kĩ năng sống cần thiết để biết cách phòng tránh bạo lực học đường, giúp các em cảm thấy tự tin, hào hứng mỗi khi đến trường, tạo không khí vui tươi phấn khởi, tình cảm thân thiện và tạo cho học sinh có những chuẩn mực đạo đức, các kĩ năng cần thiết để làm hành trang cho các em bước tiếp trên con đường học tập. III. ĐỐI TƯỢNG NHGIÊN CỨU - Nghiên cứu lí luận về bạo lực học đường. - Nghiên cứu về thực trạng bạo lực hiện nay. - Nghiên cứu các biểu hiện của bạo lực học đường ở học sinh lớp 5 và cách phòng tránh. IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lí thuyết. - Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin. - Phương pháp thống kê, xử lí số liệu. 3
4. PHẦN II: NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM I. CƠ SỞ LÍ LUẬN Bạo lực học đường là hệ thống xâu chuỗi lời nói, hành vi mang tính miệt thị, đe dọa, khủng bố người khác (thường xảy ra giữa trò với trò, giữa thầy với trò và ngược lại), để lại thương tích trên cơ thể, thậm chí dẫn đến tử vong, đặc biệt gây tổn thương đến tư tưởng, tình cảm, tạo cú sốc về tâm lý cho những đối tượng trực tiếp tham gia vào quá trình giáo dục trong Nhà trường cũng như ai quan tâm đến sự nghiệp giáo dục. (Khái niệm về bạo lực học đường của Ban tuyên giáo Trung ương). Các phương tiện thông tin đại chúng đã, đang cập nhật thường xuyên về những hành vi bạo lực của học sinh: học sinh đánh nhau, tổ chức băng nhóm gây án theo kiểu xã hội đen Tất nhiên, đó không phải là dòng chảy chủ đạo của văn hóa học đường nhưng cũng gây nhiều lo ngại cho xã hội. Bởi nó đã vượt ra ngoài khuôn khổ cái gọi là “thứ ba học trò” (không còn là trò chơi nghịch ngợm, ngộ nghĩnh, không chỉ diễn ra với “nam thanh” mà còn lan mạnh sang “nữ tú”). Thực trạng bạo lực học đường đã khiến cho bức tranh giáo dục không còn được tinh khiết như bản chất của nền giáo dục định hướng Xã hội chủ nghĩa. Nó để lại những hậu quả vô cùng nặng nề cả về “thể chất, tâm lý và tinh thần cho các em, không chỉ làm cho các em lo lắng, đau khổ nhất thời mà còn làm ảnh hưởng tới sự phát triển tình cảm, tâm lý và thể chất của học sinh, khiến thành tích học tập của các em giảm sút” – nhận định của thứ trưởng Bộ Giáo dục – Đào tạo Trần Quang Quý. II. THỰC TRẠNG 1. Thực trạng về tình hình bạo lực học đường hiện nay: Trong những năm qua, cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, giáo dục - đào tạo ngày càng được đổi mới và nâng cao chất lượng. Bên cạnh những mặt tích cực của nền giáo dục thì tình trạng bạo lực học đường đang trở thành vấn đề nhức nhối trong toàn ngành giáo dục nước ta. Hiện tượng bạo lực học đường diễn ra mọi lúc, mọi nơi, ở mọi cấp học và đang trở thành một vấn nạn trong ngành giáo dục, nó đang được các nhà làm giáo dục, các bậc phụ huynh và toàn xã hội quan tâm. Điều đáng nói là mức độ, tần suất ngày càng gia tăng với mức báo động ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường học tập và sự phát triển cả về thể chất và tinh thần của giới trẻ, nhất là đối với những em ở độ tuổi vị thành niên. Trong năm học này, qua theo dõi trên nhiều kênh thông tin và dư luận xã hội thì bạo lực học đường vẫn còn khá phúc tạp và tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến công tác giáo dục toàn diện và phát triển nhân cách, năng lực của học sinh. Bạo lực học đường ngày càng có xu hướng phức tạp hơn: bạo lực về thể xác, bạo lực về tinh thần, bạo lực giữa học sinh nam, giữa các học sinh nữ và giữa học sinh nam và học sinh nữ, bạo 4
5. lực từ phía học sinh với giáo viên và từ giáo viên đối với học sinh Đặc biệt, các vụ bạo lực học đường thường được học sinh quay thành clip và tung lên mạng một cách công khai gây ra nhiều bức xúc trong xã hội. BLHĐ đã trở thành mối quan tâm lo lắng của rất nhiều gia đình, nhà trường và là nỗi trăn trở của toàn xã hội bởi hậu quả nghiêm trọng mà nó gây ra. Có một việc đáng báo động là hiện nay các vụ bạo lực học đường giữa các học sinh nữ với nhau ngày càng gia tăng và gây hậu quả nghiêm trọng. Theo báo cáo của Cơ quan phòng, chống tội phạm của Liên Hợp quốc (UNODC), mỗi năm trên thế giới có khoảng 6 triệu em trai và 4 triệu em gái có liên quan trực tiếp đến bạo lực học đường. Trên thực tế, con số này đang ngày càng tăng, bạo hành trường học trở thành vấn đề quan ngại chung của giáo dục trên toàn cầu. Tại Việt Nam, số liệu được Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra, trong một năm học, toàn quốc xảy ra gần 1.600 vụ việc học sinh đánh nhau ở trong và ngoài trường học (khoảng 5 vụ/ngày). Cũng theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, cứ khoảng trên 5.200 học sinh thì có một vụ đánh nhau; cứ hơn 11.000 học sinh thì có một em bị buộc thôi học vì đánh nhau. Cụ thể: Vụ xô sát giữa 2 thiếu nữ trong đoạn clip gần 2 phút quay cảnh hai thiếu nữ đánh nhau được tung lên mạng. Hàng chục người hiếu kỳ đứng xem nhưng không ai can ngăn. Qua những tiếng trao đổi trong clip, thiếu nữ áo xanh tên Kim, người mặc áo trắng tên Hương. Trong lúc hai bên nắm tóc đánh nhau, bên ngoài nhiều giọng nữ khác buông những lời tục tĩu, hô hào (Nữ bị đánh tới ngất xỉu tên Hương lớp 9 học tại trường THCS Nguyễn Du- Hậu Giang) - Ngày 13/1/2015, do từ chối việc sai vặt, một nữ sinh lớp 7 trường THCS Lý Tự Trọng (Trà Vinh) đã bị 5 bạn nữ và 2 bạn nam đánh hội đồng. Vụ việc được một học sinh trong lớp dùng điện thoại ghi lại. Đến ngày 8/3, clip xuất hiện trên Internet gây làn sóng phẫn nộ. - Một nam sinh ở Thanh Hóa mới 15 tuổi đã dùng dao nhọn đâm chết một bạn học và làm một bạn khác bị thương . Trên địa bàn huyện Bá Thước mấy năm gần đây tình trạng học sinh gây gổ đánh nhau ở các trường học không phải là chuyện hiếm. Đôi khi, có những lý do tưởng chừng như rất đơn giản vẫn có thể dẫn đến bạo lực học đường như bị bạn nói xấu, bị bạn đùa quá tay, bị bạn tẩy chay, ức hiếp, một câu nói tức Qua khảo sát học sinh lớp 5 tại một số trường tiểu học trên địa bàn huyện, kết quả cho thấy có tới 35% các em thừa nhận từng có hành vi xích mích, gây gổ, đánh nhau với các bạn khác cùng lớp; 40% học sinh thừa nhận có hành vi bắt nạt các em lớp dưới. Đối với các em học sinh trường tiểu học Thiết Ống 2, đa số các em là những học sinh ngoan, biết vâng lời thầy cô giáo, yêu quý bạn bè. Tuy nhiên vẫn có hiện tượng một bộ phận học sinh có biểu hiện, dấu hiệu bạo lực học đường. Khi tìm hiểu 5
6. về nguyên nhân dẫn đến các hành vi bạo lực thì được biết có những nguyên nhân rất đơn giản như: giành chỗ chơi ở sân trường; giờ ra chơi, giờ vào lớp giành lối đi lên xuống cầu thang; một câu nói tức, bị bạn nói xấu, hay sự phân chia nhóm bạn, gây bè phái giữa các lớp, giữa làng nọ với làng kia để gây gổ với nhau. Sự việc này thường diễn ra ở các giờ ra chơi, đầu buổi học hay trên đường đi học về. Tuy nó chưa phải là vấn đề nổi cộm nhưng đâu đó vẫn diễn ra nên cần được các thầy cô giáo, gia đình và chính quyền địa phương để ý và có biện pháp giáo dục phù hợp để ngăn chặn tình trạng này. 2. Nguyên nhân của thực trạng Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng bạo lực học đường trong trường tiểu học, trong đó có nguyên nhân chủ quan về phía các em học sinh như: bản thân học sinh tiểu học còn ít tuổi, các em chưa có đủ hiểu biết và kỹ năng để ứng phó và giải quyết các tình huống xảy ra hàng ngày, rất dễ bị cuốn theo lối sống thực dụng, đua đòi, thiếu lành mạnh, hành vi bạo lực từ gia đình; mạng internet, phim ảnh, game online; Nguyên nhân về công tác quản lý như: các nhà trường chưa thực hiện giáo dục các nội dung phòng chống bạo lực học đường, phòng chống xâm hại trẻ em đầy đủ; trẻ chưa được thường xuyên hướng dẫn những kiến thức, kỹ năng cần thiết để phòng tránh bị xâm hại. Nguyên nhân về phần gia đình và xã hội như: một số phụ huynh thiếu kiến thức và kỹ năng chăm sóc giáo dục trẻ em, chưa quan tâm đến con em, không thường xuyên theo dõi, nắm bắt tâm tư nguyện vọng, những diễn biến tâm lý, tình cảm của con em để kịp thời giúp đỡ, uốn nắn những lệch lạc; Ở gia đình còn diễn ra bạo hành làm cho học sinh trở nên chai lì và hung hăng hơn. Bên cạnh đó, môi trường xã hội còn nhiều phức tạp, tệ nạn xã hội và những mặt trái của cơ chế thị trường đã có tác động xấu đến nhận thức, tình cảm và hành vi của trẻ; sự bùng nổ của công nghệ thông tin, các đoạn video, clip học sinh đánh nhau được đăng tải lên mạng xã hội đã vô tình tạo ra hiệu ứng “dây chuyền”, làm cho các em bắt chước và làm theo. Như vậy, có thể nói, nguyên nhân sâu xa mà trực tiếp chủ yếu đến từ gia đình và nhà trường. Một số nhà trường giáo dục quá nặng về lý thuyết kiến thức, lo dạy chính khóa, dạy phụ đạo, dạy bồi dưỡng, mà không chú trọng giáo dục về kỹ năng, đạo đức, nhân cách làm người. Chính vì vậy: Việc tăng cường giáo dục đạo đức cho học sinh, rèn kỹ năng sống cho học sinh, giáo dục các ứng xử, xử lý tình huống. Kết hợp chặt chẽ “ nhà trương, gia đình, xã hội” là giải pháp có tính bền vững, lâu dài trong công tác phòng chống bạo lực học đường mà các nhà trường phải quan tâm, không được lơ là. III. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH 1. Tăng cường giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh thông qua các môn học chính khóa. 6
7. Việc giáo dục học sinh không đơn thuần là trang bị kiến thức cho các em mà người giáo viên còn phải giáo dục đạo đức, lối sống cho các em. Giáo dục đạo đức cho các em không chỉ có ở môn Đạo đức mà nó còn được lồng ghép, tíchh hợp trong rất nhiều các môn học khác. Thông qua việc dạy học ở trên lớp giáo viên có thể giáo dục cho các em những chuẩn mực đạo đức, những truyền thống đạo đức tốt đẹp: yêu bản thân mình; yêu bè bạn, thầy cô; yêu quý và kính trọng người lớn tuổi; yêu trường lớp, yêu quê hương đất nước, yêu chuộng hòa bình, Từ việc các em hiểu được gia trị của bản thân, giá trị của người khác sẽ giúp các em dễ cảm thông, chia sẻ với người khác, giúp các em biết kìm chế bản thân, biết cách ứng phó và hóa giải những xung đột với bạn bè một cách nhẹ nhàng, tránh dẫn đến bạo lực. Ví dụ: Khi dạy bài Nhữngc on sếu bằng giấy (Tiếng Việt 5 – Tuần 4). Sau khi đọc và tìm hiểu bài học sinh sẽ rút ra được ý nghĩa của bài là tố cáo tội ác chiến tranh hạt nhâ, nói lên khát vọng sống, khát vọng hòa bìnhc ủa trẻ em trên toàn thế giới. Qua đó giáo viên rèn cho học sinh kĩ năng Xác định giá trị của bản thân, kĩ năng bày tỏ sự chia sẻ, cảm thông với những con người bất hạnh. Bài Đạo đức: Tình bạn (Đạo đức lớp 5) Thông qua việc giáo dục học sinh biết tôn trọng, yêu quý bạn bè, biết chia sẻ buồn vui cùng bạn, không bỏ bạn trong lúc khó khăn hoạn nạn, thì giáo viên còn rèn cho học sinh các kĩ năng sống cần thiết: - Kĩ năng phê phán (biết phê phán, đánh giá những quan điểm sai, những hànhvi ứng xử không phù hợp với bạn bè). - Kĩ năng ra quyết định phù hợp trong các tìnhh uống có liên quan tới bạn bè. - Kĩ năng giao tiếp, ứng xử với bạn bè trong học tập, vui chơi và trong cuộc sống. - Kĩ năng thể hiện sự cảm thông, chia sẻ với bạn bè. Như vậy, qua việc dạy học ở trên lớp đã giúp các em có được những chuẩn mực đạo đức và việc giáo viên khéo lồng ghép, tích hợp việc giáo dục kĩ năng sốngc ho các em đã phần nào giúp các em có được những hiểu biết và những trải nghiệm ban đầu rồi đến khi gặp các tình huống tương tự ở trong cuộc sống sẽ giúp các em có kĩ năng để ứng xử một cách phù hợp. 2. Giáo dục đạo đức và rèn kĩ năng sống cho học sinh thông qua các hoạt động giáo dục NGLL 2.1. Thông qua buổi chào cờ đầu tuần Giáo dục đạo đức đang đứng trước nhiều khó khăn thử thách, sự xuống cấp của đạo đức có nhiều nguyên nhân, trách nhiệm thuộc về nhiều ngành, nhưng trước hết trách nhiệm đó là của nhà trường - nơi giáo dục đạo đức con người từ khi mới cắp sách đi học đến lúc bước chân vào đời. Trách nhiệm giáo dục đạo đức học sinh trong nhà trường thuộc về tất cả cán bộ, giáo viên nhưng Hiệu trưởng vẫn giữ vai trò nồng cốt. Hiệu trưởng xác định nội dung, quyết định các hình thức, phân công phần hành cho các thành viên trong nhà 7
8. trường. Hiệu trưởng còn là người trực tiếp tham gia giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua nhiều hoạt động. Để hoàn thành nhiệm vụ lớn lao trên, người Hiệu trưởng phải tìm cho mình những biện pháp giáo dục phù hợp với đối tượng học sinh. Việc chào cờ đầu tuần vô cùng thiêng liêng đối với mỗi học sinh. Đối với các em, tiết chào cờ đầu tuần góp phần quan trọng trong việc giúp các em rèn luyện nhân cách, từ những việc nhỏ như: Ham học, ham làm, siêng năng, cần kiệm đến những việc lớn như hun đúc tinh thần dân tộc, lòng yêu nước ở mỗi người. Nếu tiết chào cờ mỗi sáng thứ hai trở thành những tiết học thú vị thì chúng sẽ là động lực giúp học sinh hào hứng bước vào tuần học mới. Vì vậy mà giờ chào cờ, hát Quốc ca vào sáng thứ hai hàng tuần đã trở thành nề nếp trong các trường học ở nước ta. Việc xây dựng lồng ghép những bài học kỹ năng sống, lịch sử, đạo đức ngay trong tiết chào cờ bằng các hình thức phong phú như hoạt cảnh, chương trình văn nghệ, cuộc thi vấn đáp, diễn đàn trao đổi thu hút đông đảo học sinh tham gia sẽ để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng mỗi học sinh. Giáo dục đạo đức, nhân cách, kĩ năng sống thông qua hoạt động này sẽ giúp các em trưởng thành nhanh chóng so với những hình thức khác. 2.2 Qua các buổi truyền thông, thi vẽ tranh về bạo lực học đường Bên cạnh hoạt động tuyên truyền thông qua những buổi nói chuyện dưới cờ nhà trường sẽ tổ chức các hoạt động với những hình thức đơn giản, phong phú và hiệu quả như các khóa tập huấn kỹ năng sống, các hoạt động văn hóa – thể thao, lồng ghép kiến thức về pháp luật, về đạo đức, văn hóa ứng xử phù hợp với từng độ tuổi, giới tính, để nâng cao nhận thức trong học sinh về bạo lực học đường, ngăn chặn kịp thời và có hiệu quả, tham gia vào công tác xây dựng “Nhà trường thân thiện, học sinh tích cực” ở trong nhà trường hiện nay. - Việc tổ chức các buổi truyền thông về an toàn giao thông, phòng tránh bệnh học đường, phòng tránh HIV/AIDS, đặc biệt là truyền thông về phòng chống bạo lực học đường được học sinh nhiệt tình tham gia và đem lại hiểu quả cao. Trong buổi truyền thông các em có thể tham gia một bài phát thanh, một tiểu phẩm hay xử kí một tình huống có liên quan đến bạo lực học đường sẽ là bài học thiết thực, bổ ích, để lại ấn tượng sâu sắc cho các em và cũng qua đó rèn kĩ năng cho các em. Ngoài ra việc phát động các cuộc thi vẽ tranh về phòng chống bạo lực học đường cũng là một cuộc thi bổ ích và lí thú. Cuộc thi này có thể phát động trong toàn trường chứ không riêng gì học sinh lớp 5. Thông qua cuộc thi nhằm nâng cao hiểu biết của các em học sinh, những thế hệ công dân tương lai về vấn đề giới, tăng cường tiếng nói, sự tham gia và hành vi của các em trong giảm thiểu bạo lực học đường, qua đó giúp các em xây dựng các kỹ năng cần thiết để nhận biết các tình huống bạo lực và phòng chống tình trạng bạo lực giới trong học đường. 8
9. Tham gia cuộc thi vẽ tranh các em có thể lựa chọn nhiều nội dung để thể hiện trong tranh như: phê bình các hình thức bạo lực giới trong học đường, các tình huống dẫn đến tình trạng bạo lực giới trong học đường, tuyên truyền và vận động thiếu nhi phòng chống bạo lực giới trong học đường, giữ gìn mái trường thân thiện không bạo lực 2.3. Tạo điều kiện để học sinh được bày tỏ ý kiến, hướng dẫn các em biết cách quan tâm, chia sẻ với thầy cô, cha mẹ và bạn bè qua hộp thư “Điều em muốn nói” của lớp. Với học sinh, đặc biệt là học sinh tiểu học, các em rất yêu quý, kính trọng thầy cô giáo (đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm lớp), các em xem các thầy cô giáo như người cha, người mẹ thứ hai của mình. Vì vậy, các em có thể nói hết với thầy cô giáo về những tâm tư tình cảm hay những vấn đề khúc mắc trong lòng. Tuy nhiên vãn có một số học sinh nhút nhát, tự ti không dám bày bày tỏ trực tiếp với thầy cô giáo. Vì thế giáo viên có thể nắm bắt được những tâm tư, tình cảm của học sinh qua hộp thư “Đều em muốn nói” của lớp. Qua đó, giáo viên có thể hiểu được các em muốn nói gì (dù là những điều khó nói nhất). Việc làm này giúp giáo viên hiểu về các em hơn, từ đó có những biện pháp giáo dục cụ thể, hoặc có những điều chỉnh trong giảng dạy và giáo dục để nâng cao ý thức trong học sinh. 2.4. Tổ chức giao lưu rộng rãi giữa các lớp, các trường, các tổ chức, đoàn thể. Trong lớp, tổ chức các buổi sinh hoạt tập thể, đi tham quan, dã ngoại để giáo dục tinh thần tập thể cho mỗi học sinh. Tổ chức các buổi giao lưu văn nghệ, thể dục thể thao giữa các lớp trong toàn khối, toàn trường hặc giữa các trường trong cụm để các em hiểu và gần gũi nhau hơn. Giáo viên cần phối hợp với gia đình và các tổ chức như Đoàn thanh niên của trường phát hiện ra thủ lĩnh của các nhóm không chính thức trong tập thể học sinh để giao những nhiệm vụ cụ thể của trường, lớp nhằm phát huy vai trò “chỉ huy” của những cá nhân đó. Đồng thời, phải kịp thời định hướng, điều chỉnh các hành vi của những em này vào các hoạt động tích cực của tập thể. 2.5. Tổ chức các giờ chơi “đóng kịch” về tình huống bày tỏ lòng yêu thương và sự tôn trọng nhau. Ban đầu thầy cô, hoặc cha mẹ có thể thiết kế nhiều tình huống “đóng kịch” để chơi với các em. Sau đó, để phát huy tính tích cực, sáng tạo của các em, người lớn tạo điều kiện cho các em tự thiết kế các tình huống. Sau mỗi lần diễn kịch, cần có sự phân tích, đánh giá mỗi cách ứng xử, giúp các em lựa chọn cách ứng xử tốt nhất. Đây là cách làm hay để hình thành kỹ năng sống phù hợp với chuẩn mực đạo đức cho các em. 2.6. Tạo cho các em cơ hội thể hiện lòng yêu thương và tôn trọng người khác. 9
10. Khi tham gia các mối quan hệ xã hội rộng mở, các em sẽ học hỏi và thiết lập các mối quan hệ tích cực cho sự phát triển tâm lý của chúng. Nhà trường cần phối hợp với gia đình và các tổ chức khác tạo điều kiện cho các em được bày tỏ lòng thương yêu và tôn trọng người khác, như tham gia các hoạt động tập thể đi thăm các gia đình thương binh liệt sĩ, thăm người ốm đau hay các trại trẻ mồ côi, trại dưỡng lão để các em biết được giá trị cao cả của lòng yêu thương và sự chia sẻ. 2.7. Giáo dục học sinh bằng truyền thống lịch sử địa phương Tổ chức cho các em tìm hiểu lịch sử địa phương từ đó thấy được sự cống hiến của cha ông đối với dân tộc, tổ quốc. Thông qua đó giúp các em nhận thức được phấn đấu học tập của mình. Tổ chức cho các em tìm hiểu về đình chùa, tôn giáo của dân tộc, triết lí về hướng thiện của các tôn giáo. Từ đó, rèn các em về tâm linh hướng các em vào các việc thiện. 2.8. Sử dụng phương pháp nêu gương trong giáo dục Bác Hồ lúc sinh thời, Người đặc biệt quan tâm đến sự nghiệp “trồng người”– đào tạo thế hệ cách mạng cho đời sau. Trong công tác giáo dục, Người rất coi trọng đến “nêu gương”. Trong nhà trường tiểu học, việc giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh được thực hiện dưới nhiều hình thức: Giáo dục thông qua các môn học, các hoạt động xã hội, giáo dục truyền thống, hoạt động đoàn thể, giáo dục ngoại khóa, giáo dục cá biệt Song giáo dục nêu gương là hiệu quả nhất. Bởi lẽ thầy, cô giáo “nhất cử nhất động” đều ảnh hưởng trực tiếp đến học sinh. Từ lời ăn tiếng nói, tác phong, thái độ cư xử cho đến lối sống hằng ngày đều tác động trực tiếp đến học sinh. Bác Hồ đã chỉ rõ: “Người Việt Nam vốn giàu tình cảm và đối với họ một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”. NHận thức rõ điều đó, mỗi thầy cô giáo trong nhà trường phải nêu cao tấm gương vè đạo đức, có lối sống trong sáng, lành mạnh, sống giản dị, thân thiện với học sinh và đồng nghiệp, là tấm gương sáng về mọi mặt cho học sinh noi theo. Giáo viên cần tìm ra những tấm gương tiêu biểu trong học sinh về tinh thần học tập, tinh thần vượt khó, biết giúp đỡ bạn bè, yêu quý bạn bè, biết chia sẻ buồn vui cùng bạn để nêu gương cho học sinh. Từ đó học sinh sẽ học tập và làm theo những tấm gương tốt. 3. Rèn cho học sinh các kĩ năng cần thiêt để phòng ngừa bạo lực học đường Ngoài việc lồng ghép, tích hợp rèn kĩ năng sống cho học sinh thông qua các môn học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp thì việc tổ chức hẳn chuyên đề Rèn các kĩ năng phòng chống bạo lực học đường cho học sinh là rất càn thiết. Đối với lứa tuổi nhạy cảm này,chúng ta cần hình thành và rèn luyện cho các em các kĩ năng sau: 3.1. Kỹ năng nhận biết các dấu hiệu của bạo lực học đường 10
11. Cũng như các tệ nạn xã hội khác, bạo lực học đường có những dấu hiệu đặc trưng tiềm ẩn hoặc biểu hiện qua các ứng xử hằng ngày giữa học sinh với nhau. Để cảnh báo những đối tượng hay gây rối, chúng ta rèn cho hóc sinh học cách tạo tư thế tự tin, bản lĩnh khi đứng trước chúng: đứng thẳng, ngẩng cao đầu. Nhìn thẳng vào đối tượng đi gây gổ, dùng câu trả lời dứt khoát mạnh mẽ, những lời ngắn gọn. Dạy trẻ lưu ý đối với nhóm chuyên gây bạo lực học đường, chúng rất thích chọc ghẹo những ai yếu đuối, khép nép và đừng bao giờ tỏ thái độ, hành vi khiêu khích, gây sự chú ý không cần thiết từ những nhóm bạn xấu". 3.2. Kỹ năng bày tỏ chính kiến để phê phán và tiếp nhận các cách phòng chống bạo lực học đường. Phải hình thành cho học sinh kỹ năng nhận biết, phân tích, đánh giá các hành vi, biểu hiện thái độ của những người xung quanh. Học sinh sẽ biết phân định đâu là đúng- sai, tốt - xấu. Nhờ đó các em biết lựa chọn học hỏi hành vi tốt, phù hợp với chuẩn mực xã hội, tránh được hành vi xấu không được xã hội chấp nhận. Trong các vụ bạo lực học đường, các em có thể là nạn nhân và cũng có thể là thủ lĩnh, gấu nhí, nhưng cả hai đều gánh chịu tổn thương về sự phát triển tâm sinh lý, nhân cách. Khi học sinh đã nhận định, phân tích các em sẽ biết được gây ra bạo lực học đường là hành vi xấu, không được xã hội chấp nhận, thậm chí vi phạm pháp luật bị xử lý và phải cải tạo trong trường giáo dưỡng, từ đó mà lựa chọn cách ứng xử phù hợp. 3.3. Kỹ năng hòa nhập và tham gia các nhóm bạn, hội bạn nhằm phòng chống bạo lực học đường. Biết tham gia vào các nhóm bạn khác nhau như nhóm bạn học tập, nhóm bạn đá bóng, nhóm bạn chơi cầu lông, nhóm bạn chơi thân Duy trì và phát triển sự thân thiện các mối quan hệ bạn bè giúp học sinh tương tác một cách tích cực với những người xung quanh. Kỹ năng này cũng hướng các em biết chọn bạn mà chơi, cùng bạn tìm cách né những trận ẩu đả và nhờ bạn thông tin đến người khác nếu có dấu hiệu của việc gây sự, xung đột. Tránh những người bạn “trái tính, trái nết” có nguy cơ tiềm ẩn bạo lực học đường. 3.4. Kỹ năng kiềm chế cảm xúc tiêu cực khi bị bạo hành. Học sinh ở giai đoạn này thường cảm xúc của chúng chưa ổn định, dễ bị xáo trộn, dễ bị kích động dẫn đến “làm càn”, hoặc bị trầm cảm quá mức dẫn tới hành vi tiêu cực tự tổn thương, tự sát Học sinh nếu bị rơi vào thế bị bạo lực (bị ức hiếp, tẩy chay, bị đánh đập) sẽ bế tắc, không kiểm soát được mình, dẫn tới hậu quả xấu. Do đó, cần dạy cho học sinh các kỹ năng kiểm soát cảm xúc bằng cách biết như hít thở sâu, đếm từ 1-10, nghĩ đến một câu chuyện hài, tìm mọi cách để hạ hỏa. Cùng thảo luận về các tình huống giả định, khuyến khích trẻ tự nghĩ ra cách xử lý tình huống, nếu chưa hợp lý thì người lớn điều chỉnh, uốn nắn phù hợp. Khuyến khích các buổi diễn tập bằng lời nói và hành động. Đóng vai theo chủ đề các cảnh bạo lực, hướng dẫn thực hành, trình diễn. 11
12. 3.5. Kỹ năng xử lý tình trạng khẩn cấp, bất thường khi xảy ra bạo lực học đường. Biết cầu cứu khi đối mặt với nguy cơ bạo lực học đường, đừng bao giờ để mình rơi vào thế bí, trở thành nạn nhân của những cuộc hành hung. Cũng đừng nghĩ rằng chúng sẽ đánh mình cảnh cáo chứ không dám quá tay. Nếu cần thiết hãy nhẫn nhịn, lùi bước để tránh bạo lực nhưng không phải cam chịu “liều mình” chịu trận. Tìm những người đáng tin cậy gần nhất để chia sẻ những dấu hiệu tiền bạo lực. Học sinh có thể gặp giáo viên chủ nhiệm, giáo viên tổng phụ trách Đội, hoặc bất kỳ ai là người lớn hơn có khả năng cứu giúp mình và trình bày ngắn gọn, rõ ràng vấn đề mình đang gặp phải. Tốt nhất là khi bị trêu chọc, sỉ nhục nên im lặng, coi như không có chuyện gì, đi thẳng về hướng có đông người khác. Nếu thấy nguy hại đến thân thể, các em có thể cầu cứu bằng cách la lớn, chạy nhanh đến những nơi an toàn như phòng bảo vệ, nhà người dân và gọi điện thoại cho người thân. Đánh nhau là phương thức cuối cùng nếu trẻ buộc phải tự vệ, phản kháng. Vì thế, nếu có điều kiện nên cho trẻ học một số động tác võ thuật để tự bảo vệ mình, nhằm phòng ngừa bạo lực học đường một cách nhân văn. 4. Kết hợp chặt chẽ ba môi trường giáo dục “nhà trường – gia đình và các đoàn thể xã hội”. 4.1. Tăng cường giáo dục sức khỏe tinh thần cho học sinh và tăng cường công tác quản lý an toàn trường học. Ở giai đoạn này, học sinh đã phát triển tương đối hoàn thiện về sinh lí, nhưng tâm lý của các em vẫn chưa được phát triển toàn diện, cảm xúc của các em vẫn chưa ổn định, dễ kích động, khả năng tự kiềm chế kém, tự nhận thức về bản thân chưa rõ ràng, thiếu kinh nghiệm xã hội. Điều này yêu cầu nhà trường không chỉ là nơi cung cấp tri thức mà còn là nơi bồi dưỡng, phát triển nhân cách toàn diện cho học sinh. Theo đó, cùng với việc dạy kiến thức văn hóa, giáo viên còn phải tăng cường giáo dục sức khỏe tinh thần học đường cho học sinh. Nhà trường nên tổ chức lồng ghép giáo dục kiến thức về tâm lý, dạy pháp luật, việc thực hiện pháp luật cho các em, giúp học sinh học cách kiểm soát cảm xúc và hành vi của mình. Nhà trường cũng đã tổ chức các buổi sinh hoạt ngoại khóa với chủ đề phòng chống bạo lực học đường, và chính đội ngũ các thầy cô giáo là những “nhà tâm lí” để chia sẻ tâm lý học đường đến cho các em. Mặt khác, nhà trường tăng cường công tác quản lý an toàn trường học, thành lập một đội chuyên trách gồm có Ban giám hiệu, giáo viên, phụ huynh học sinh và học sinh, hoàn thiện những nội quy, quy định có liên quan. Đối với những học sinh vi phạm nội quy an toàn trường học, nhà trường cần có những chế tài xử phạt nghiêm minh, đề cao tính răn đe, tạo cơ hội cho học sinh sửa sai và hoàn thiện nhân 12
13. cách bản thân theo hướng tích cực, đồng thời cũng nên khen thưởng những những lớp, cá nhân có thành tích trong công tác đảm bảo an toàn trường học, phòng ngừa và can thiệp bạo lực học đường. Bên cạnh việc chú ý nâng cao thành tích học tập cho học sinh, nhà trường cũng đã chú ý đến đời sống văn hóa, tinh thần của các em, cho các em có cơ hội để thư giãn và giải tỏa những căng thẳng trong học tập. Ví dụ, tổ chức các cuộc thi văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, dã ngoại, trò chơi dân gian, trò chơi cơ bắp (như đá bóng ) làm chuyển hướng sự chú ý của học sinh đến với những thói quen lành mạnh, tạo ra động cơ học tập tích cực, làm phong phú đời sống tinh thần của nhà trường và tạo cơ hội cho học sinh được thể hiện mình, thực hành kỹ năng làm việc tập thể, yêu thương đùm bọc lẫn nhau. 5.2 Xã hội hóa việc xây dựng không khí gia đình hạnh phúc. Phương pháp giáo dục của gia đình, không khí gia đình, trình độ văn hóa của bố mẹ, đều có ảnh hưởng trực tiếp đến nhận thức về hành vi bạo lực của học sinh. Phụ huynh nên nỗ lực tạo dựng một không khí gia đình hạnh phúc, vì sự phát triển toàn diện tâm sinh lý của con cái mà không ngừng nâng cao trình độ cũng như đạo đức của mình. Không ái ngại khi phải học hỏi những phụ huynh có nhiều kinh nghiệm và thành công trong việc nuôi dạy con cái, đọc thêm nhiều sách báo về nuôi dạy con, nắm bắt một cách kịp thời những đặc điểm tâm lí của con qua từng giai đoạn, học cách làm bạn của con, biết được những mẹo khi giao tiếp và trò chuyện cùng con, tạo cơ hội cho con cái được gần gũi với cha mẹ. Cha mẹ phải là tấm gương về đạo đức, lối sống cho con cái, là người bạn lớn luôn đồng hành trong từng giai đoạn phát triển của con em mình. Nhà trường đã cùng với hội phụ huynh học sinh tư vấn cho phụ nhuynh những phương pháp giáo dục phù hợp với tâm lý lứa tuổi của trẻ đồng thời tuyên truyền trong phụ huynh học sinh cần quan tâm đến sự phát triển của trẻ về mặt tinh thần, tình cảm cách nuôi dạy con em.Từ đó đã làm cho các bậc phụ huynh quan tâm hơn đến đời sống của các em, giúp các em nhận thức được những hành vi sai trái của mình. Hiện tượng bạo lực trong gia đình cũng giảm đã tác động mạnh mẽ đến nhận thức của các em trong các hành vi bạo lực với bạn bè, vô lễ với thầy cô. Giáo viên chủ nhiệm lớp thường xuyên tiếp xúc, trao đổi với phụ huynh học sinh về phương pháp giáo dục và yêu cầu các phụ huynh không có hành vi bạo lực làm gương để các em học tập. 5.3. Tham mưa đảng ủy, chính quyền địa phương. Cải thiện môi trường văn hóa xã hội. Một trong những ảnh hưởng nghiêm trọng của hành vi bạo lực học đường đó là môi trường văn hóa xã hội hiện nay. Trong đó, những hoạt động văn hóa giải trí như phim ảnh, sách báo, truyện tranh, trò chơi online, mạng internet là một trong những nguyên nhân quan trọng của hành vi bạo lực học đường. Việc kiểm soát, phát huy mặt tích cực và hạn chế mặt tiêu cực của những yếu tố này là một vấn đề cần làm trong quá trình phòng ngừa và can thiệp bạo lực học đường. Nhu cầu giải 13
14. trí của giới trẻ ngày nay đã được các nhà sản xuất và kinh doanh đáp ứng dưới vô vàn các cách thức khác nhau. Điều này làm cho việc kiểm soát mạng lưới vui chơi giải trí của giới trẻ trở nên vô cùng khó khăn, phức tạp. Muốn ngăn chặn và xóa bỏ hành vi bạo lực học đường cũng như những ảnh hưởng tiêu cực của nó thì chúng ta phải nghiên cứu và tìm hiểu từ gốc rễ của vấn đề. Để làm được điều này, trước tiên nhà nước phải đề ra những điều luật cũng như những quy định liên quan để kiểm soát chặt chẽ việc sản xuất và tiêu thụ những ấn phẩm có nội dung bạo lực, đồi trụy. Tiếp đến, mỗi người dân chúng ta, đặc biệt là các bậc phụ huynh có con trong độ tuổi vị thành niên nên từ chối việc mua bán, trao đổi, lưu giữ những ấn phẩm có hình ảnh, nội dung bạo lực, đồi trụy. Kiên quyết xử lý nghiêm những trường hợp cố tình vi phạm pháp luật, khen thưởng kịp thời những tổ chức, cá nhân có công trong việc phát hiện và xử lý những trường hợp phạm pháp. Nhà nước cũng nên có những chế tài thắt chặt việc sử dụng mạng internet, đặc biệt là đối với những nhà kinh doanh mạng, game online, Mỗi bậc phụ huynh cũng nên quan tâm, giám sát hợp lý đối với việc con cái sử dụng mạng internet trong gia đình. Dư luận xã hội cũng có ảnh hưởng không nhỏ đến hành vi bạo lực học đường, nếu như xã hội yên bình, trật tự an ninh tốt, không có hoặc có rất ít những hành vi bạo lực, thì thanh thiếu niên cũng không có ai để bắt chước, hành vi bạo lực của các em cũng vì thế mà giảm đi đáng kể. Điều này đòi hỏi nhà nước phải dùng pháp luật để kiểm soát hành vi của người dân, kiên quết trừng trị những phần tử cố tình gây ra những hành vi bạo lực mang tính chất nguy hiểm, làm ảnh hưởng đến dư luận xã hội. Là người dân trong cộng đồng xã hội, chúng ta cũng nên kiểm soát hành vi của chính mình, khi gặp mâu thuẫn chúng ta nên biết cách kiểm soát cảm xúc của bản thân, tìm ra cách giải quyết đúng đắn nhất để làm gương cho giới trẻ. Trong những năm qua, nhà trường đã tham mưu với Đảng ủy, Ủy ban làm tốt công tác ngăn chặn các tệ nạn trên địa bàn xã, các điểm vui chơi trên Iternet được quản lý. Các cam kết giữa chính quyền khu vực và nhà trường được thực hiện. Chính vì vậy đã tạo ra môi trường lành mạnh trong các khu dân cư, đã có tác động rất lớn trong việc giáo dục đạo đức hành vi của học sinh. IV. KẾT QUẢ, HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN Qua các kinh nghiệm trên được áp dụng trong trường Tiểu học Quang Hiến đã mang lại những hiệu quả thật đáng mừng, các em đã có những nhận thức đúng đắn về tu dưỡng đạo đức và các hành vi về bạo lực học đường. Các em ít nhiều đã có kỹ năng kiềm chế, giải quyết, ứng xử trong những mâu thuẫn phát sinh khi tham gia các hoạt động trong, ngoài nhà trường để không xảy ra tình trạng đánh nhau hoặc bạo lực. Từ đầu năm học 2016 - 2017 đến nay đã chấm dứt được các vấn đề về bạo lực học đường trong nhà trường. Học sinh ngoan, lễ phép, biết chào người lớn tuổi, chia sẻ khó khăn với các thầy cô giáo và bạn bè; biết xử lý các mâu thuẫn phát sinh, 14
15. biết nhường nhịn nhau và biết nhờ các thầy cô giáo can thiệp kịp thời. Không có hiện tượng phụ huynh vào trường gây rối, thái độ người dân đối với thầy cô giáo được tôn trọng, tin tưởng. Với những thành công đạt được. Tôi mạnh dạn đúc rút ra những kinh nghiệm như đã nói trong đề tài nhằm chia sẻ với các đồng nghiệp trong việc phòng chống, ngăn chặn, xử lý bạo lực học đường để xây dựng “Trường học thân thiện, học sinh tích cực” làm cho môi trường giáo dục ngày càng lành mạnh, an toàn để trường Tiểu học Thiết Ống II tiến tới xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia mức độ 1. Qua đó góp phần vào việc giữ gìn kỷ cương, nâng cao chất lượng giáo dục, hoàn thành mục tiêu giáo dục của Đảng và Nhà nước. 15
16. C. KẾT LUẬN I. KẾT LUẬN Với việc làm đã được đúc rút từ kinh nghiệm trên đã chấm dứt được nạn bạo lực học đường của học sinh trong trường tiểu học Thiết ỐNg II và trên địa bàn dân cư. Làm thay đổi nhận thức của nhân dân đối với việc quan tâm giáo dục thế hệ trẻ một cách rõ nét, từ đó có tác động mạnh mẽ về ý thức đối với phụ huynh học sinh về việc kết hợp với thầy cô giáo, nhà trường để giáo dục con em mình. Đồng thời với việc phòng chống, giải quyết bức xúc của xã hội về bạo lực học đường đã làm thay đổi nhận thức của giáo viên trong trường về nhân sinh quan, thế giới quan trong giáo dục học sinh tạo ra môi trương thân thiện, chia sẻ giữa thầy và trò, tình cảm thầy trò được trân trọng. Thông qua việc phòng chống bạo lực học đường đã rèn luyện được những kỹ năng cơ bản, cách ứng xử của học sinh tạo nên môi trường thân thiện. Qua đó, đã xây dựng nhà trường thực sự là môi trường giáo dục an toàn, kỷ cương nề nếp và chất lượng ngày càng được nâng cao. II. KIẾN NGHỊ Đối với nhà trường: Cần có thái độ kiên quyết xử lý các hành vi mang tính bạo lực; Đẩy mạnh phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, xây dựng văn hóa ứng xử, rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh; làm tốt công tác phối hợp gia đình - nhà trường - xã hội. Mỗi thầy giáo, cô giáo phải là nhà tư vấn có uy tín cho học sinh tin tưởng và chia sẻ. Đối với chính quyền địa phương: Đổi mới và thường xuyên thực hiện công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức trách nhiệm, phát hiện và ngăn chặn kịp thời các biểu hiện, hành vi bạo lực diễn ra trong xã hội và gia đình; Quản lý tốt thanh thiếu niên trên địa bàn, đặc biệt là những đối tượng bỏ học và chưa có việc làm ổn định. Đối với các tổ chức đoàn thể: Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí MInh cần phát huy vai trò trong giáo dục, định hướng lối sống lành mạnh cho thiếu niên nhi đồng; Có hình thức quan tâm cụ thể đến các em có hoàn cảnh đặc biệt như cha mẹ ly hôn, gia đình thường xuyên có bạo lực Đối với học sinh: có thể tổ chức những buổi sinh hoạt ngoại khóa liên quan đến “kỹ năng quản lý cảm xúc và hành vi”, “kỹ năng giải quyết mâu thuẫn phi bạo lực”, giúp cho học sinh trao đổi và chia sẻ với nhau những kinh nghiệm hiệu quả của bản thân trong việc giải quyết những xung đột, cũng như làm thế nào để nào để đối mặt với khó khăn, khống chế cảm xúc và hành vi của mình một cách đúng đắn. Đối với gia đình học sinh: Nhà trường nên thay đổi tư tưởng đã ăn sâu vào mỗi gia đình là chỉ chú trọng vào thành tích học tập của học sinh, mà thiếu quan tâm đến tâm tư, tình cảm của con em mình, phụ huynh học sinh cần thay đổi cách tiếp cận một cách phù hợp vào nội dung giáo dục gia đình, điều này sẽ nâng cao vai trò phòng chống hành vi bạo lực học đường của gia đình. Người làm công tác xã 16
17. hội trong nhà trường cũng có thể tổ chức xây dựng những nhóm chia sẻ kinh nghiệm giáo dục gia đình trong tập thể phụ huynh học sinh, qua đó giúp cho các bậc phụ huynh có cơ hội chia sẻ những kinh nghiệm thành công cũng như những thất bại của mình trong giáo dục gia đình. Phối hợp với nhà trường chăm sóc, giáo dục con. Luôn quan tâm chăm sóc, động viên con kịp thời, tránh phó mặc cho nhà trường. Tư liệu, ảnh minh họa Một số hình ảnh: Một vụ bạo lực học đường Những hậu quả của nạn bạo lực học đường 17
18. Hành vi bạo lực gia đình Sinh hoạt dưới cờ Thi nghi thức Đội 18
19. Trên đây là một số kinh nghiệm về phòng, chống bạo lực học đường được nghiên cứu áp dụng trong những năm qua tại trường Tiểu học Quang Hiến đã mang lại những hiệu quả thiết thực cho nhà trường. Bản thân tôi có tham vọng chia sẻ những kinh nghiệm này đến những đồng nghiệp quan tâm đến vấn đề này và mong sự đóng góp, bổ sung để đề tài ngày càng được áp dụng rộng rãi mang lại hiệu quả cho các nhà trường phổ thông. Tôi xin chân thành cảm ơn! Quang Hiến, ngày 20 tháng 3 năm 2017 NGƯỜI VIẾT Hoàng Anh Đức 19