Đề thi chọn học sinh giỏi môn Sinh học Lớp 9 - Năm học 2016-2017 - Phòng Giáo dục và đào tạo huyện Thanh Ba

Nội dung text: Đề thi chọn học sinh giỏi môn Sinh học Lớp 9 - Năm học 2016-2017 - Phòng Giáo dục và đào tạo huyện Thanh Ba

1. PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9 HUYỆN THANH BA NĂM HỌC: 2016 - 2017 MÔN : Sinh học ĐỀ CHÍNH THỨC Thời gian làm bài :135 phút (không kể thời gian giao đề) I. PHẦN TRẮC NGHIỆM: (10 điểm - mỗi câu 0,5 điểm) Chọn phương án trả lời đúng trong các câu sau viết vào bài thi Câu 1: PhÐp lai d­íi ®©y t¹o ra ë con lai F1 cã hai kiÓu h×nh nÕu tÝnh tréi hoµn toµn lµ: A. P: AA x AA B. P: aa x aa C. P: AA x Aa D. P: Aa x aa C©u 2: Yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi mçi thÝ nghiÖm cña Men®en lµ: A. Con lai ph¶i lu«n cã hiªn t­îng ®ång tÝnh B. Con lai ph¶i thuÇn chñng vÒ c¸c cÆp tÝnh tr¹ng ®­îc nghiªn cøu C. Bè mÑ ph¶i thuÇn chñng vÒ c¸c cÆp tÝnh tr¹ng ®­îc nghiªn cøu D. C¬ thÓ ®­îc chän lai ®Òu mang c¸c tÝnh tréi C©u 3: §Æc ®iÓm cña NST trong c¸c tÕ bµo sinh d­ìng A. Lu«n tån t¹i thµnh tõng chiÕc riªng rÏ B. Lu«n tån t¹i thµnh tõng cÆp t­¬ng ®ång C. Lu«n co ng¾n l¹i D. Lu«n lu«n duçi ra C©u 4: Khi cho c¸c ruåi giÊm F1 cã th©n x¸m, c¸nh dµi giao phèi víi nhau, Mocgan thu ®­îc tØ lÖ kÓu h×nh ë F2 lµ: A. 3 th©n x¸m, c¸nh dµi : 1 th©n ®en, c¸nh ng¾n B. 1 th©n x¸m, c¸nh dµi : 1 th©n ®en, c¸nh ng¾n C. 3 th©n x¸m, c¸nh ng¾n : 1 th©n ®en, c¸nh dµi D.1 th©n x¸m, c¸nh ng¾n : 1 th©n ®en, c¸nh dµi C©u 5: §­êng kÝnh ADN vµ chiÒu dµi cña mçi vßng xo¾n cña ADN lÇn l­ît b»ng: A. 20 A0 vµ 34 A0 B. 34 A0 vµ 10 A0 C. 3,4 A0 vµ 34 A0 D. 3,4 A0 vµ 10 A0 C©u 6: CÊu tróc d­íi ®©y tham gia cÊu t¹o rib«x«m lµ: A. mARN B. tARN C. rARN D. ADN C©u 7: §ét biÕn NST lµ lo¹i biÕn dÞ: A. X¶y ra trªn NST trong nh©n tÕ bµo B. Lµm thay ®æi cÊu tróc NST C. Lµm thay ®æi sè l­îng cña NST D. C¶ A, B, C ®Òu ®óng C©u 8: C¶i cñ cã bé NST b×nh th­êng 2n =18. Trong mét tÕ bµo sinh d­ìngcña cñ c¶i, ng­êi ta ®Õm ®­îc 27 NST. §©y lµ thÓ: A. 3 nhiÔm B. Tam béi(3n) C. Tø béi (4n) D. DÞ béi (2n -1) Câu 9: Cho 2 dòng thuần chủng là cây cao hạt bầu và cây thấp hạt dài thụ phấn với nhau được F 1. Cho F1 tiếp tục thụ phấn với nhau được F 2 thu được 20000 cây trong đó có 1250 cây thấp hạt bầu. F1 lai phân tích thì tỉ lệ kiểu hình của phép lai là: A.1 cây cao hạt dài: 1 cây thấp hạt bầu B.1 cây thấp hạt dài: 1 cây thấp hạt bầu C.1 cây cao hạt dài: 1 cây thấp hạt bầu: 1 cây thấp hạt dài: 1 cây thấp hạt bầu
2. D. 3 cây cao hạt dài: 3 cây thấp hạt bầu: 1 cây thấp hạt dài: 1 cây thấp hạt bầu Câu 10: Ở cà chua, gen Aquy định thân đỏ thẫm, gen a quy định thân xanh lục. Kết quả của phép lai thu được 49,9% thân đỏ thẫm: 50,1% thân xanh lục. Kiểu gen của P trong phép lai trên là: A. P: BB x BB B. P: BB X Bb C. P: Bbx bb D. P: Bbx Bb Câu 11: Ở một loài thực vật, khi lai 2 cây cà chua quả đỏ thuần chủng thu được F1 đều là hoa kép đỏ. F1 tiếp tục thụ phấn với nhau được F2 có tỉ lệ 3 cây hoa kép đỏ: 1 cây hoa đơn trắng. Kiểu gen của P như thế nào? A. AB/AB x AB/AB B. AB/AB x ab/ab C. AB/ab x AB/ab D. AB/ab x ab/ab Câu 12: Tế bào lưỡng bội của một loài mang 1 cặp NST tương đồng trong đó có 2 cặp gen dị hợp AB/ab. Qua giảm phân tế bào của loài đó cho mấy loại giao tử: A.1/2 AB : 1/2ab B. 1/4 AB : 1/2Ab : 1/4ab C.1/2 AB : 1/2 ab D. 1/4 AB : 1/4Ab : 1/4aB :1/4ab Câu 13: Sự kiện di truyền của NST trong giảm phân để phân biệt với nguyên phân là: A.Có 2 lần phân bào mà chỉ có 1 lần nhân đôi của NST B.Có sự tạo thành 4 tế bào con có bộ NST giảm đi một nửa C.Có sự tiếp hợp và trao đổi chéo của các crômatit khác nguồn gốc trong cặp D.Có sự phân li độc lập của các cặp NST kép trong cặp tương đồng. Câu 14: Một hợp tử ở người có 2n=46 thực hiện nguyên phân, ở kì trước hợp tử có bao nhiêu NST kép A. 23 B. 46 C. 92 D. 128 Câu 15: Một gen dài 10200 A0; A= 20%. Số liên kết Hidro là: A, 7200 B. 3600 C. 3900 D. 7800 Câu 16: Quá trình tự sao diễn ra từ gen B đã lấy từ môi trường nội bào 1200 nucleotit; có 360 A. Chiều dài và số nucleotit từng loại của gen B là: A. 2040A0 ; A=T= 360; G=X= 240. B. 3060 A0; A=T= 360; G=X= 420. C. 4080A0; A=T= 360; G=X= 600. B. 5100 A0; A=T= 360; G=X= 720 Câu 17; Khí nào dưới đây khuếch tán từ máu vào phế nang? A. Ôxi B. Cacbonic C. Ôxi, Cacbonic D. cả a và b sai. Câu 18: Chất độc trong khói thuốc lá là gì và tác hại của nó như thế nào? 1. NO2 2. SO2 3. CO 4. Nicotin 5. Làm tê liệt lớp lông rung 6. Làm giảm hiệu quả lọc khí của đường dẫn khí 7. Có thể gây ung thư phổi A. 1;2;5;6;7 B. 2;3;5;6;7 C. 2;4;5;6;7 D. 3;4;5;6;7 Câu 19: Đặc điểm nào sau đây là của Bạch cầu 1. Là những tế bào hình đĩa lóm 2 mặt, có nhân 2. Là những tế bào trong suốt, có nhân 3. Có khả năng thay đổi hình dạng 4. Có thích thước rất nhỏ
3. 5. Có chức năng bảo vệ cơ thể chống sự xâm nhập của Vi khuẩn, Vi sinh vật gây bệnh. 6. Giúp máu đông, tránh mất náu cho cơ thể A.1;3;4 B. 1;3;5 C. 2;3;6 D. 2;3;5. Câu 20: những phân tử ngoại lai có khả năng kích thích cơ thể tiết ra kháng thể gọi là: A. Kháng độc tố B. Kháng nguyên C. Kháng huyết thanh D. Cả 3 phương án trên đều đúng II. PHẦN TỰ LUẬN (10 điểm) Câu 1 (2 điểm): a.Tại sao trong cấu trúc dân số tỉ lệ nam: nữ xấp xỉ 1: 1? Tỉ lệ 1 nam: 1 nữ chỉ đúng khi nào? b. Theo kết quả điều tra dân số Việt Nam hiện nay độ tuổi sơ sinh có tỉ lệ 112 bé trai; 100 bé gái. Hiện tượng trên gọi là gì? Nguyên nhân sâu xa dẫn đến tình trạng trên là gì? Nêu các giải pháp khắc phục? Câu 2 (2 điểm): Thể dị bội là gì? Trình bày cơ chế phát sinh thể dị bội có (2n+1) và (2n-1)? Câu 3 (2 điểm): So sánh định luật phân ly với định luật phân ly độc lập về 2 cặp tính trạng ? Câu 4 (2.5 điểm): Khi cho lai 2 cây cà chua bố mẹ (P) với nhau, được F 1 có kiểu gen đồng nhất. Cho F1 giao phấn với 3 cây cà chua khác, kết quả thu được: - Với cây thứ nhất: 125 quả đỏ, tròn; 125 quả đỏ, dẹt; 125 quả vàng, tròn; 125 quả vàng, dẹt. - Với cây thứ hai: 300 quả đỏ, tròn; 301 quả đỏ, dẹt; 100 quả vàng, tròn; 101 quả vàng, dẹt. - Với cây thứ ba: 210 quả đỏ, tròn; 211 quả vàng, tròn; 70 quả đỏ, dẹt; 71 quả vàng, dẹt. Biết rằng 1 gen quy định 1 tính trạng, các cặp gen phân li độc lập và chỉ xét tối đa 2 cặp gen. a. Em hãy trình bày cách xác định tính trạng trội, lặn, kiểu gen, kiểu hình của P, F1, cây thứ nhất, cây thứ hai, cây thứ ba. b. Viết sơ đồ lai giữa cây thứ nhất với cây thứ hai. Câu 5 (1,5 điểm): Một đoạn phân tử ADN có 180 vòng xoắn, chứa 2 gen A và B, trong đó gen T 3 G X 1 A có chiều dài gấp đôi gen B. Gen A có tỉ lệ ; gen B có tỉ lệ . X 7 A T 3 Hãy xác định số lượng từng loại nuclêôtit của mỗi gen. Hết (Họ tên thí sinh: Số báo danh: ) Chú ý: - Đề thi gồm 03 trang. Thí sinh không được sử dụng bất cứ tài liệu gì; - Cán bộ coi thi không được giải thích gì thêm.
4. PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐÁP ÁN THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9 HUYỆN THANH BA NĂM HỌC: 2016 - 2017 MÔN : Sinh học (Đáp án gồm có 03 trang) I. PHẦN TRẮC NGHIỆM: (10 điểm - mỗi câu 0,5 điểm) Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 hỏi Đáp D C B B A C D B C C B A B B D A B D D B án II. PHẦN TỰ LUẬN (10 điểm) HƯỚNG DẪN CHẤM Câu Nội dung Điểm 1 (2,0) a) Tại sao trong cấu trúc dân số tỉ lệ nam: nữ xấp xỉ 1: 1? Tỉ lệ 1 nam: 1 nữ chỉ đúng khi nào? 0,5 - Ở người: Nam là giới dị giao tử (XY), nữ là giới đồng giao tử (XX). Qua giảm phân ở mẹ chỉ sinh ra một loại trứng 22A + X, còn ở bố cho ra 2 loại tinh trùng là 22A + X và 22A + Y (tỷ lệ 1 : 1). - Sự thụ tinh giữa tinh trùng mang X với trứng tạo ra hợp tử XX 0,5 và phát triển thành con gái, còn tinh trùng mang Y thụ tinh với trứng tạo hợp tử XY và phát triển thành con trai. - Tỉ lệ con trai : con gái xấp xỉ 1: 1 là do 2 loại tinh trùng mang X và mang Y được tạo ra với tỉ lệ ngang nhau, tham gia vào quá 0,5 trình thụ tinh với xác suất ngang nhau. - Tỉ lệ 1 nam: 1 nữ chỉ đúng khi số lượng cá thể đủ lớn, xác suất thụ tinh giữa tinh trùng mang X và mang Y là ngang nhau. b) Theo kết quả điều tra dân số Việt Nam hiện nay độ tuổi sơ sinh có tỉ lệ 112 bé trai; 100 bé gái. Hiện tượng trên gọi 0,25 là gì? Nguyên nhân sâu xa dẫn đến tình trạng trên là gì? Nêu các giải pháp khắc phục? - Hiện tượng trên gọi là mất cân bằng giới tính. Nguyên nhân sâu xa là do quan niệm trọng nam, khinh nữ của người dân và 0,25 tình trạng chẩn đoán giới tính thai nhi trước khi sinh. - Cách khắc phục: Làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục để làm thay đổi quan niệm trọng nam khinh nữ; nghiêm cấm tình trạng chẩn đoán giới tính thai nhi trước sinh với mục đích loại bỏ thai nhi nữ. 2 Thể dị bội là gì? Trình bày cơ chế phát sinh thể dị bội có (2,0) (2n+1) và (2n-1) NST? - Thể dị bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có 1 hoặc 1 số 0,5
5. cặp NST bị thay đổi về số lượng. - Cơ chế phát sinh thể dị bội có (2n+1) và (2n – 1) NST: Học 0.75 sinh viết đúng bản chất sơ đồ như hình 23.2 SGK Sinh học lớp 9 trang 68 - Giải thích: 0.25 Trong quá trình phát sinh giao tử của bố hoặc mẹ có 1 cặp NST tương đồng không phân li trong giảm phân dẫn đến 1 giao tử có 2 NST và 1 giao tử không có NST nào. 0.25 Trong quá trình thụ tinh giao tử có 2 NST kết hợp với giao tử bình thường tạo ra hợp tử có 3 NST (dạng 2n+1); 0.25 Giao tử không mang NST nào của cặp NST tương đồng kết hợp với giao tử bình thường tạo ra hợp tử có 1 NST (dạng 2n+1). 3 So sánh định luật phân li với định luật phân li độc lập về 2 cặp (2.0) tính trạng. *Những điểm giống nhau: - Đều có các điều kiện nghiệm đúng giống nhau như: P thuần 0.25 chủng về các cặp tính trạng được theo dõi.Tính trạng trội phải là trội hoàn toàn. Số lượng con lai thu được phải đủ lớncó sự . - Ở F đều có sự phân li tính trạng ( Xuất hiện nhiều hơn 1 kiểu 2 0.25 hình). - Sự di truyền của các cặp tính trạng dựa trên sự kết hợp giữa 2 cơ chế phân li của các cặp gen trong giảm phân tạo giao tử và tổ 0.25 hợp của các gen trong thụ tinh tạo hợp tử. *Những điểm khác nhau: Định luật phân li Định luật phân li độc lập Phản ánh sự di truyền của một Phản ánh sự di truyền của hai cặp tính trạng. cặp tính trạng. 0.25 F1 dị hợp về 1 cặp gen (Aa) F1 dị hợp về 2 cặp gen (AaBb) 0.25 tạo ra 2 loại giao tử tạo ra 4 loại giao tử F2 có 2 loại kiểu hình với tỉ lệ F2 có 4 loại kiểu hình với tỉ lệ 0.25 3:1 9: 3:3:1 F2 có 4 tổ hợp với 3 kiểu gen F2 có 16 tổ hợp với 9 kiểu gen 0.25 F2 không xuất hiện biến dị tổ F2 không hiện biến dị tổ hợp hợp 0.25 Câu 4 (2,5) - Ở phép lai với cây thứ hai có: (Đỏ : vàng) = (3:1) → Đỏ là tính trạng trội 0,5 (A), vàng là tính trạng lặn (a) → F1 x cây 2: Aa x Aa → F1 có Aa (1) - Ở phép lai với cây thứ ba có: (Tròn : dẹt) = (3:1) → tròn là tính trạng trội 0,5 (B), dẹt là tính trạng lặn (b)→ F1 x cây 3: Bb x Bb → F1 có Bb (2) - Từ (1) và (2) F1 có kiểu gen AaBb (đỏ, tròn) => P: AABB (đỏ, tròn) x aabb (vàng, dẹt); 0,5 hoặc AAbb(đỏ, dẹt) x aaBB(vàng, tròn) - F1 có kiểu gen AaBb (đỏ, tròn) giảm phân cho 4 giao tử → cây thứ nhất 0,25 cho 1 giao tử ab → aabb (vàng dẹt).
6. - Tương tự: 0,25 → cây thứ hai: Aabb (đỏ, dẹt) → cây thứ ba: aaBb (vàng, tròn) Sơ đồ lai: (Cây 1) aabb x Aabb (Cây 2) G ab Ab, ab 0,5 F Aabb (đỏ, dẹt) : aabb (vàng, dẹt). (Học sinh lý giải cách khác đúng vẫn cho điểm tối đa) 5 (1,5) - Tổng số nucleotit của 2 gen A và B là : 180 x 20 = 3600 (Nu) 0,5 Số Nu của gen A là 2400 ( Nu), Số Nu của gen B là 1200 (Nu) - Xét gen A : + Ta có : = 3/7; T + X = 2400/2 = 1200 => X= 840; T = 360 0,5 + Vậy số lượng từng loại nuclêôtit của gen A là : A = T = 360 (Nu), G = X = 840 (Nu). - Xét gen B : + 0,5 + Ta có : + = 1/3; G + X = 1200/2 = 600 => G = 150; A = 450 + Vậy số lượng từng loại nuclêôtit của gen B là : A = T = 450 (Nu), G = X = 150 (Nu). (HS giải theo cách khác nếu đúng vẫn cho điểm tối đa) HẾT