›
›
›

Giáo án môn Ngữ văn Lớp 7 Sách Chân trời sáng tạo - Học kì 1

docx 390 trang Thu Mai 04/03/2023 1201
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Giáo án môn Ngữ văn Lớp 7 Sách Chân trời sáng tạo - Học kì 1", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • docxgiao_an_mon_ngu_van_lop_7_sach_chan_troi_sang_tao_hoc_ki_1.docx

Nội dung text: Giáo án môn Ngữ văn Lớp 7 Sách Chân trời sáng tạo - Học kì 1

  1. Tiết PPCT: Ngày soạn: 22/02/2022 Ngày dạy: BÀI 1: TIẾNG NÓI CỦA VẠN VẬT Văn bản 1 : LỜI CỦA CÂY - Trần Hữu Thung - (Đọc và thực hành Tiếng Việt: 9 tiết; Viết: 2 tiết; Nói và nghe: 1 tiết, Ôn tập: 1 tiết) KẾ HOẠCH BÀI DẠY KĨ NĂNG ĐỌC I. MỤC TIÊU Học sinh đạt được: 1. Năng lực • Năng lực đặc thù - Nhận biết và nhận xét được một số nét độc đáo của bài thơ bốn chữ, năm chữ thể hiện qua từ ngữ, hình ảnh, vần, nhịp, biệp pháp tu từ. - Nhận biết được chủ đề, thông điệp mà văn bản muốn gởi đến người đọc; tình cảm, cảm xúc của người viết thể hiện qua ngôn ngữ văn bản. - Nhận biết đặc điểm chức năng của phó từ. - Bước đầu biết làm làm một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ, viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ. - Biết tóm tắt ý chính do người khác trình bày. Năng lực chung - Giao tiếp và hợp tác: Kỹ năng giao tiếp và hợp tác nhóm với các thành viên khác. - Tự chủ và tự học, biết thu thập thông tin và giải quyết vấn đề được đặt ra. 2. Phẩm chất - Cảm nhận và yêu vẻ đẹp thiên nhiên. II. KIẾN THỨC - Khái niệm thơ bốn chữ, thơ năm chữ. - Khái niệm hình ảnh thơ, vần nhịp và vai trò vần, nhip trong thơ. - Khái niệm thông điệp văn bản. - Kĩ năng đọc thơ bốn chữ và thơ năm chữ. III. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
  2. 1. Thiết bị dạy học - Sách giáo khoa, Sách giáo viên - Máy chiếu, máy tính - Giấy A1 hoặc bảng phụ - Phiếu học tập. 2. Học liệu - Tri thức ngữ văn - Một số video, hình ảnh liên quan đến nội dung bài học (“Phim thiên nhiên HD: Giai điệu tình yêu”) III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A.HOẠT ĐỘNG : MỞ ĐẦU a. Mục tiêu: - Tạo hứng thú, tâm thế kết nối học sinh vào chủ đề bài học b. Nội dung: GV yêu cầu HS cùng theo dõi video theo đường link sau: và chia sẻ cảm nghĩ. c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS d. Tổ chức thực hiện: Tổ chức thực hiện Sản phẩm dự kiến Chuyển giao - GV yêu cầu HS theo dõi video “Phim thiên - Cảm xúc của HS: nhiệm vụ nhiên HD: Giai điệu tình yêu” và chia sẻ cảm + Thích thú trước vẻ đẹp xúc của mình sau khi xem những hình ảnh thiên nhiên trong video. Thực hiện - HS theo dõi hình ảnh, hoạt động cá nhân và nhiệm vụ trả lời câu hỏi GV theo dõi, quan sát HS Báo cáo/ - Yêu cầu HS trình bày ý kiến cá nhân Thảo luận Kết luận/ - GV nhận xét câu trả lời; chốt kiến thức, nhận định chuyển dẫn vào chủ đề bài học. B.HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI 1.Hoạt động giới thiệu tri thức mới. a. Mục tiêu:
  3. - Hệ thống tri thức đọc hiểu về thơ bốn chữ, năm chữ và một số yếu tố quan trong của bài thơ. b. Nội dung: GV yêu cầu HS trình bày theo nhóm kết quả mà nhóm đã chuẩn bị ở nhà theo phiếu học tập đã giao,tham gia trò chơi “Vòng quay may mắn” để hệ thống tri thức thể loại . c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS d. Tổ chức thực hiện: Tổ chức thực hiện Sản phẩm dự kiến Chuyển (1)- GV giao các câu hỏi chuẩn bị bài trước ở nhà cho • Tri thức đọc hiểu giao các nhóm theo phiếu học tập sau: - Thơ bốn chữ là thể thơ nhiệm Nhóm 1 Câu 1.Hãy nêu khái niệm thơ bốn mỗi dòng có bốn chữ, chữ, thơ năm chữ. vụ Nhóm 2 Câu 2. Em hiểu thế nào về hình ảnh thường có nhịp 2/2. trong thơ?Cho ví dụ. - Thơ năm chữ là thể Nhóm 3 Câu 3. Vần nhịp và vai trò của vần thơ mối dòng có năm nhịp trong thơ. chữ, thường có nhịp 3/2 Nhóm 4 Câu 4.Thông điệp (2) GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi trong trò chơi “Vòng hoặc 2/3. quay may mắn” để củng cố hệ thống tri thức đọc hiểu. - Hình ảnh trong thơ: Câu 1: Đây là một thể mỗi dòng có năm chữ, thường có Là những chi tiết,cảnh nhịp 3/2 hoặc 2/3? tương tự thực tế cuộc A. Bốn chữ C. Lục bát sống,được tái hiện lại B. Ngũ bát D. Năm chữ ngôn từ thơ ca,góp phần Câu 2:Thơ bốn chữ là: diễn tả cảm xúc,suy A. Là thể thơ mà mỗi dòng thơ có bốn chữ. ngẫm của nhà thơ về thế B. Là thể thơ có bốn câu thơ trong một bài thơ. giới và con người. C. Là thể thơ có 4 khổ thơ. - Vần: D. Là thể thơ có 4 đoạn thơ. + Vần chân: vần được Câu 3: Nhận xét nào không đúng khi nói về yếu tố hình ảnh gieo ở cuối dòng thơ. trong thơ? +Vần lưng: vần gieo ở A. Yếu tố quan trọng của thơ. giữa câu thơ. B.Giúp ngời đọc cảm nhận qua các giác quan như: thính + Vai trò của vần: giác, khứu giác, vị giác, thị giác, xúc giác. Liên kết các dòng và câu C. Giúp người đọc nhìn thấy, tưởng tượng thấy điều mà nhà thơ,đánh dấu nhịp thơ, thơ miêu tả . tạo nhạc điệu, sự hài D. Giúp ngời đọc cảm nhận qua các giác quan như: thính hòa,sức âm vang cho giác, khứu giác, vị giác, thị giác, xúc giác.
  4. Câu 4: Em hiểu thế nào là vần chân ? thơ, làm cho câu thơ, A. Là vần được gieo vào cuối dòng thơ. dòng thơ dễ nhớ dễ B. Là vần gieo liên tiếp. thuộc. C. Là vần gieo ngắt quãng -Nhịp thơ: D. Là vần gieo ở đầu câu thơ. + Nhịp thơ được thể hiện Câu 5: Em hiểu thế nào là vần lưng ? ở chỗ ngắt chia dòng và A. là vần được gieo vào cuối dòng thơ. câu thơ thành từng vế B. là vần được gieo ở giữa dòng thơ hoặc ở cách xuống C. là vần của các bài thơ dòng/ngắt dòng đều đặn D. Là vần gieo liên tiếp. cuối mỗi dòng thơ. Câu 6: Thơ bốn chữ thường có nhịp 2/2. Đúng hay sai? +Nhịp có tác dụng tạo A. đúng B. Sai tiết tấu, làm nên nhạc Câu 7: Thơ năm chữ thường có nhịp 3/2 hoặc 2/3.Đúng hay điệu của bài thơ, đồng sai? thời cũng biểu đạt nội A.Đúng B. Sai dung thơ. Câu 8: Em hiểu thế nào là vần lưng ? - Thông điệp: A. là vần được gieo vào cuối dòng thơ. Là ý tưởng quan trọng B. là vần được gieo ở giữa dòng thơ nhất, là bài học cách ứng C. là vần của các bài thơ xử mà văn bản muốn D. Là vần gieo liên tiếp. truyền đến người đọc. Câu 9: Em hiểu thế nào là thông điệp của văn bản? A. Là ý tưởng quan trọng nhất của văn bản. B. Là bài học. C. Là cách ứng xử mà văn bản muốn truyền đến người đọc. D. Tất cả các câu A, B, C đều đúng. Thực Nhiệm vụ 1: Hs trình bày theo nhóm. hiện Nhiệm vụ 2: Hs trả lời cá nhân. nhiệm - GV theo dõi, quan sát HS vụ Báo cáo - Yêu cầu HS trả lời theo yêu cầu. Thảo luận Kết - GV nhận xét câu trả lời (trong quá trình hướng dẫn HS luận chốt đáp án trong trò chơi, giáo viên cần giải thích cho
  5. Nhận học sinh về hình ảnh trong thơ, thông điệp, vần, nhịp định trong thơ ) và chốt kiến thức. 2.Hoạt động đọc văn bản Lời của cây 2.1 Chuẩn bị đọc: a.Mục tiêu: -Kích hoạt kiến thức nền liên quan đến chủ đề văn bản, tạo sự liên hệ giữa trải nghiệm của bản thân với nội dung bài học. -Bước đầu biết tưởng tưởng một số hình ảnh được nhắc đến trong bài thơ. - Tạo tâm thế trước khi đọc văn bản. b. Nội dung: Hướng dẫn HS quan sát hình ảnh của cô gái Nguyễn Thị Thu Thương, Hà Nội và cô bé Minh Best và yêu cầu học sinh chia sẻ suy nghĩ của mình khi nhìn thấy những hình ảnh đó. c. Sản phẩm: -Câu trả lời miệng của học sinh về nội dung tưởng tưởng của VB, thể thơ của VB và những yếu tố cần lưu ý khi đọc thể loại này, trải nghiệm của bản thân. d. Tổ chức thực hiện: Tổ chức thực hiện Sản phẩm dự kiến Chuyển -Cách 1: Tùy theo cảm nhận giao nhiệm GV cho HS trả lời câu hỏi phần chuẩn bị đọc:Em của HS: vụ đã bao giờ quan sát quá trình lớn lên của một cái - Thấy mần cây non cây, một bông hoa, hay một con vật hay cần được bảo vệ chưa?Điều đó gợi cho em suy nghĩ và cảm xúc gì? chăm sóc -Cách 2: - Quá trình đó các em Gv cho học sinh xem clip về quá trình lớn lên của có thể chưa từng một bông hoa hoặc một mần cây và nêu lên cảm chứng kiến, nên sẽ nhận. ngạc nhiên về sự kì -Gv yêu cầu học sinh trả lời cá nhân: diệu của tạo hóa +Văn bản trên thuộc thể thơ nào? Vì sao em biết? Thực hiện HS hoạt động cá nhân: theo dõi, quan sát, suy nghĩ nhiệm vụ cá nhận Báo cáo/ GV mời 1 – 2 HS trả lời cá nhân Thảo luận Kết luận/ - Gv ghi nhận những câu trả lời thể hiện cảm nhận Nhận định của các em khi xem clip cây nảy mầm, hoặc trải nghiệm của các em khi xem quá trình phát triển của cây, con vật
  6. -GV nhận xét câu trả lời của học sinh. Dựa tren kết quả trình bày của các em để hướng dẫn học sinh một số lưu ý khi đọc thơ bốn chữ. 2.2 Trải nghiệm cùng văn bản: a.Mục tiêu: -Bước đầu vận dụng kĩ năng tưởng trong quá trình đọc văn bản. - Tạo tâm thế trước khi đọc văn bản. b. Nội dung: - GV hướng dẫn HS đọc văn bản c. Sản phẩm: Phần đọc của HS d. Tổ chức thực hiện: Tổ chức thực hiện Sản phẩm dự kiến Chuyển - GV hướng dẫn HS đọc diễn cảm ,khi đọc đến khổ 2 giao bài thơ, Gv cho HS dừng vài phút để tưởng tượng. nhiệm vụ GV có thể đọc mẫu 1 lượt rồi mới gọi HS đọc Gv yêu cầu HS giới thiệu “Hồ sơ tác giả nổi tiếng – Trần Hữu Thung” - (1) Tên tuổi xuất thân - (2) Đặc điểm sự nghiệp, phong cách thơ Thực hiện - HS đọc và lắng nghe văn bản theo hướng dẫn nhiệm vụ Báo cáo/ - HS hoạt động cá nhân Thảo luận Kết luận/ GV nhận xét cách đọc, uốn nắn những bạn có cách Nhận định đọc chưa chính xác. Gv có thể dùng kĩ thuật nói to suy nghĩ của mình để làm mẫu kĩ năng tưởng tượng. Ví dụ: “Câu thơ này làm cô hình dung hình ảnh mầm cây như giọt sữa đang tượng hình, đang nhú ra khỏi lớp vỏ hạt.” 2.3 Suy ngẫm và phản hồi: a. Mục tiêu: Giúp HS: - Nhận biết số tiếng, số dòng, vần, nhịp của bài thơ. - Thấy được nét độc đáo của bài thơ thể hiện qua từ ngữ, hình ảnh - Thấy được tình cảm của tác thể hiện trong bài thơ. - Nhận ra được thái độ, cách ứng xử cá nhân do VB gợi ra. b. Nội dung:
  7. - GV cho HS thảo luận nhóm - HS làm việc nhóm trưng bày sản phẩm c. Sản phẩm: - Phiếu học tập, phần trình bày của học sinh d. Tổ chức thực hiện: Tổ chức thực hiện Sản phẩm dự kiến Nhiệm vụ 1: 1. Quá trình phát triển của cây Chuyển giao nhiệm - GV yêu cầu hoàn thành 1. Quá trình phát triển của cây vụ phiếu học tập số 1 để xác Sự phát Từ ngữ Phân tích định đặc trưng của thể thơ triển miêu tả ý nghĩa lục bát Hạt lặng thinh - nhân hóa, GV yêu cầu HS trả lời câu hạt như hỏi: cũng có Sự Từ Phân hồn à Sự phát ngữ tích ý sống tiềm triển miêu nghĩa tàng, chưa tả được “đánh thức”, phát ? Em nhận xét gì về việc triển thành tuân thủ đặc trưng thơ lục cây. bát ở bốn câu thơ đầu? Mầm - nhú lên - mầm cây giọt sữa được ví Thực hiện nhiệm vụ - HS hoạt động thảo luận - thì thầm với giọt theo nhóm. -kiêng gió, sữa trắng Báo cáo/ Thảo - GV yêu cầu 1-2 HS trình kiêng mưa, trong, trong trẻo, luận bày kết quả thảo luận của lớn lên đón nhỏ bé, dễ nhóm. tia nắng thương Kết luận/ Nhận định GV nhận xét, chốt kiến hồng - mầm cây thức cũng giống như em bé cần được vỗ về, nghe lời ru, nằm trong nôi là vỏ cây, cần
  8. kiêng khem gió mưa, biết “mở mắt” đón tia nắng hồng. Cây đã - “nghe - như em thành màu xanh – bé chập chững bắt đầu bập + ẩn dụ bẹ” chuyển đổi cảm giác (nghe màu xanh) + hoán dụ (nghe màu xanh à chỉ cái cây) + nhân hóa (bập bẹ). à Câu thơ có nhiều biện pháp tu từ, mở rộng trường liên tưởng. Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu mối quan hệ giữa chủ thể trữ tình và hạt mầm Chuyển giao nhiệm - GV đặt câu hỏi, yêu cầu 2. Mối quan hệ giữa chủ thể trữ tình và hạt vụ HS thảo luận theo cặp: mầm + Theo em, những dòng - Khi đang là hạt à hạt được chủ thể trữ tình thơ như “Ghé tai nghe “cầm trong tay mình” à sự sống được nâng rõ”, “Nghe mầm mở mắt” niu à cách ứng xử của chủ thể trữ tình với thể hiện mối quan hệ như thiên nhiên. thế nào giữa hạt mầm và - “Ghé tai nghe rõ”, “Nghe mầm mở mắt”: nhân vật đang “ghé tai hình ảnh của nhà thơ, thể hiện mối quan hệ nghe rõ”? gần gũi, giao cảm giữa thiên nhiên và nhà + Tìm những hình ảnh, từ thơ, sự nâng niu sự sống. ngữ thể hiện tình cảm, cảm
  9. xúc mà tác giả dành cho những mầm cây. Hãy cho biết đó là tình cảm gì? Thực hiện nhiệm vụ - HS hoạt động thảo luận theo nhóm. Báo cáo/ Thảo - GV mời một số HS trình luận bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét. Kết luận/ Nhận định GV nhận xét, chốt kiến thức : + Một số từ ngữ, hình ảnh thể hiện cảm xúc của tác giả: Hạt mầm lặng thinh, Ghé tai nghe rõ, Nghe bàn tay vỗ, Nghe tiếng ru hời, Nghe mầm mở mắt à cảm xúc yêu thương, trìu mến, nâng niu của tác giả đối với những mầm cây. Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu lời của cây Chuyển giao nhiệm GV yêu cầu HS đọc khổ 3. Lời của cây vụ thơ cuối và trả lời các câu - “Rằng/ các bạn ơi” hỏi: =>nhịp thơ 1/3 – sự khác biệt trong thơ + Nhận xét về nhịp thơ của bốn chữ (vốn là nhịp 2/2) khổ cuối và cho biết tác => nhấn mạnh, gợi sự chú ý, lắng nghe. dụng của nó đối với việc - 3 câu thơ cuối: thể hiện lời của cây. (GV Cây chính là tôi gợi ý HS chú ý nhịp thơ Nay mai sẽ lớn thông thường của thơ bốn Góp xanh đất trời chữ là nhịp 2/2). => Lời của cây là tiếng nói của thiên nhiên + Nêu ý nghĩa về lời của đối với con người à Thông điệp về sự lắng cây. nghe, tôn trọng thiên nhiên. => Ẩn dụ về ý nghĩa của đời người, lớn lên Thực hiện nhiệm vụ - HS suy nghĩ để trả lời và làm cho cuộc sống trở nên tốt đẹp. câu hỏi. Báo cáo/ Thảo - GV mời một số HS trình luận bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét.
  10. Kết luận/ Nhận định GV nhận xét, chốt kiến thức . Nhiệm vụ 4: Tổng kết Chuyển giao nhiệm - GV yêu cầu HS nhận xét III. Tổng kết vụ về nghệ thuật được sử 1. Nghệ thuật dụng trong bài thơ: - Sử dụng các biện pháp tu từ: ẩn dụ, hoán dụ, + Nêu các biện pháp tu từ nhân hóa à làm cho bài thơ trở nên đa nghĩa, được sử dụng trong bài thơ đa thanh, giàu sức gợi hình. và tác dụng của nó. - Thể thơ bốn chữ, nhịp thơ 2/2 à dễ thuộc, dễ + Cách gieo vần, ngắt nhớ, đều đặn như nhịp đưa nôi, vừa diễn tả nhịp trong bài thơ như thế nhịp điệu êm đềm của đời sống cây xanh, vừa nào? Chúng đã góp phần thể hiện cảm xúc yêu thương trìu mến của tác thể hiện điều gì? giả. + Vần và nhịp đã có tác - Nhịp thơ 1/3 (Rằng các bạn ơi) à sự khác dụng như thế nào trong biệt, có tác dụng nhấn mạnh vào khao khát việc thể hiện “lời của của cây khi muốn được con người hiểu và cây”? giao cảm. + Xác định chủ đề và - Tiết tấu vui tươi, phù hợp với nội dung của thông điệp mà văn bản bài thơ. muốn gửi đến người đọc. 2. Chủ đề – thông điệp - Chủ đề: Bài thơ thể hiện tình yêu thương, Thực hiện nhiệm vụ - HS suy nghĩ để trả lời trân trọng những mầm xanh thiên nhiên câu hỏi. - Thông điệp: + Hãy lắng nghe lời của cỏ cây loài vật để Báo cáo/ Thảo - GV mời một số HS trình biết yêu thương, nâng đỡ sự sống ngay từ khi sự sống mưới là những mầm non. luận bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận + Mỗi con người, sự vật, dù là nhỏ bé, đều xét. góp phần tạo nên sự sống như hạt mầm góp màu xanh cho đất trời. + Thông điệp ẩn dụ: các bạn nhỏ cũng như Kết luận/ Nhận định - GV nhận xét, chốt kiến những mầm cây, cũng phát triển từ bé đến thức về nghệ thuật và nội dung. lớn, góp phần xây dựng cuộc sống tươi đẹp 3 HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP 3.1Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học. 3.2Nội dung: Sử dụng SGK, kiến thức đã học để hoàn thành bài tập. 3.3 Sản phẩm học tập: Kết quả của HS. 3.4 Tổ chức thực hiện: - GV tổ chức cho HS tóm tắt đặc điểm nội dung và hình thức của văn bản Lời của cây, từ đó khái quát một số đặc điểm của thể thơ bốn chữ.
  11. - HS thực hiện nhiệm vụ. - GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức. 4.HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG 4.1 Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học để giải bài tập, củng cố kiến thức. 4.2 Nội dung: Sử dụng kiến thức đã học để hỏi và trả lời, trao đổi 4.3 Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS 4.4 Tổ chức thực hiện: - GV yêu cầu HS: Hãy tưởng tượng mình là một cái cây, một bông hoa hoặc một con vật cưng trong nhà và viết khoảng năm câu thể hiện cảm xúc của chúng. - GV gợi ý: + Cảm xúc của cái cây, bông hoa hoặc một con vật cưng khi được gặp ánh nắng/ khi được mọi người yêu mến, hay khi gặp thời tiết xấu hoặc bị mọi người hắt hủi, v.v , ước nguyện và thông điệp mà chúng muốn gửi gắm. + Đảm bảo hình thức đoạn văn khoảng năm câu, diễn tả cảm xúc bằng ngôi thứ nhất. - GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.
  12. Ngày soạn: / / Ngày dạy: / / Bài 1: TIẾNG NÓI CỦA VẠN VẬT Tiết: Văn bản 2: SANG THU Hữu Thỉnh I. MỤC TIÊU: 1. Về năng lực: a. Năng lực chung: Giúp học sinh có khả năng giao tiếp, giải quyết vấn đề, làm việc nhóm. b. Năng lực đặc thù: - Nhận biết được một số chi tiết đặc điểm của thể thơ năm chữ: hình ảnh, vần nhịp, số câu, số tiếng - Thể hiện những suy nghĩ, cảm nhận về một hình ảnh thơ, khổ thơ, tác phẩm thơ. - Cảm nhận và phân tích cảm xúc tinh tế của nhà thơ thông qua các hình ảnh thơ - Nhận ra được điểm khác biệt trong cách cảm nhận về mủa thu của thơ Hữu Thỉnh. 2. Về phẩm chất: - Giúp học sinh biết yêu vẻ đẹp của thiên nhiên, đất trời, cảm nhận được bước đi của thời gian qua sự thay đổi của thiên nhiên, vạn vật
  13. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU: - Lập kế hoạch dạy học, sách giáo khoa, sách giáo viên - Phiếu học tập - Máy tính, máy chiếu, bảng phụ III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: Hoạt động 1: Xác định vấn đề 1. Mục tiêu: - Tạo tâm thế hứng thú cho HS - Kích thích HS tìm hiểu về vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước qua các mùa trong năm 2. Nội dung: - GV đưa ra câu hỏi gợi mở - HS trả lời - GV nhận xét, đánh giá, chốt ý kết nối với văn bản 3. Sản phẩm: Câu trả lời của HS và phần chuyển dẫn của GV 4. Tổ chức thực hiện: B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) - GV chiếu cho HS xem đoạn video kể về bốn mùa và đặt câu hỏi: Em ấn tượng với mùa nào nhất trong năm? Vì sao? B2: Thực hiện nhiệm vụ: HS theo dõi video, suy nghĩ cá nhân B3: Báo cáo và thảo luận: HS trả lời câu hỏi của GV B4: Kết luận, nhận định (GV): - GV nhận xét câu trả lời của HS - GV bắt dẫn vào bài: Thiên nhiên đất trời Việt nam có bốn mùa: xuân, hạ, thu, đông; mỗi mùa có những vẻ đẹp riêng và lợi ích riêng của nó. Mùa thu đến, thi sĩ Xuân Quỳnh đã có sáng tác rất hay về mùa thu. Cuối trời mây trắng bay Lá vàng thưa thớt quá Phải chăng lá về rừng Mùa thu đi cùng lá Mùa thu ra biển cả Vậy vì sao mùa thu lại là nguồn cảm hứng vô tận của thi nhân. Bài học hôm nay cô trò chúng ta sẽ tìm hiểu về vẻ đẹp của mùa thu qua bài thơ “Sang thu” Hoạt động2: Hình thành kiến thức mới:
  14. I. TÌM HIỂU CHUNG a. Mục tiêu: - Giúp HS rèn luyện năng lực tìm hiểu thông tin, giải quyết vấn đề - Giúp HS nắm được những nét cơ bản về tác giả Hữu Thỉnh và bài thơ "Sang thu" b. Nội dung: - HS tìm hiểu ở nhà. - GV chia nhóm, giao nhiệm vụ cho học sinh c. Sản phẩm: Kết quả của nhóm bằng video, phiếu học tập, câu trả lời của HS. d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của thầy và trò Dự kiến sản phẩm 1. Tác giả 1. Tác giả: B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) - Hữu Thỉnh: tên thật Nguyễn Hữu Thỉnh - Yêu cầu học sinh đọc SGK và trả lời sinh 1942 quê ở Tam Dương - Vĩnh Phúc câu hỏi - Ông tham gia quân đội và bắt đầu sáng tác ? Nêu những hiểu biết của em về nhà thơ từ năm 1963 thơ Hữu Thỉnh? - Thơ ông thường có những liên tưởng độc B2: Thực hiện nhiệm vụ (GV và HS) đáo thể hiện những suy tưởng giàu chất nhân - GV hướng dẫn học sinh đọc sgk văn và cái nhìn mang màu sắc triết lí về cuộc - HS quan sát sgk và trả lời sống B3: Báo cáo, thảo luận - Một số tác phẩm tiêu biểu: Thư mùa đông, GV yêu cầu HS trả lời. Trường ca biển, Từ chiến hào tới thành phố, HS trả lời câu hỏi của GV. B4: Kết luận, nhận định (GV) Nhận xét câu trả lời của HS và và chốt kiến thức lên màn hình 2. Tác phẩm 2. Trải nghiệm cùng văn bản:
  15. * Đọc và tìm hiểu chú thích * Đọc và tìm hiểu chú thích: B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) - Học sinh đọc đúng: giọng nhẹ nhàng, nhịp - Hướng dẫn cách đọc & yêu cầu HS đọc. chậm khoan thai, trầm lắng và thoáng suy tư - Chia nhóm lớp, giao nhiệm vụ: ? Bài thơ được viết theo thể thơ nào? - Tìm hiểu từ ngữ khó: chùng chình, dềnh ? Chú ý văn bản: có hai từ: “chùng chình”, dàng, “dềnh dàng”, em hiểu nghĩa của hai từ này như thế nào? ? Xét về từ loại hai từ này thuộc từ loại nào? ? Bài thơ được viết theo mạch cảm xúc nào? B2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc văn bản - Làm việc cá nhân 2’, nhóm 5’ + 2 phút đầu, HS ghi kết quả làm việc ra phiếu cá nhân. + 5 phút tiếp theo, HS làm việc nhóm, thảo luận và ghi kết quả vào ô giữa của phiếu học tập, dán phiếu cá nhân ở vị trí có tên mình. GV: - Chỉnh cách đọc cho HS (nếu cần). - Theo dõi, hỗ trợ HS trong hoạt động nhóm. B3: Báo cáo, thảo luận HS: Trình bày sản phẩm của nhóm mình. Theo dõi, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần). GV: - Nhận xét cách đọc của HS. - Hướng dẫn HS trình bày bằng cách nhắc - Xuất xứ: Sang thu được sáng tác vào năm lại từng câu hỏi 1977 B4: Kết luận, nhận định (GV) - Thể thơ: Năm chữ - Nhận xét về thái độ học tập & sản phẩm - PTBĐ chính: biểu cảm học tập của HS. - Bố cục: 3 phần - Chốt kiến thức và chuyển dẫn vào mục + Khổ 1: Tín hiệu giao mùa; sau + Khổ 2: Sự chuyển biến của đất trời vào thu; * Trải nghiệm cùng văn bản + Khổ 3: Sang thu – suy ngẫm và triết lí B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)
  16. GV hỏi, HS trả lời - Nhan đề: ? Bài thơ Sang thu được sáng tác vào năm nào? ? Xác định và chỉ ra PTBĐ chính và thể thơ trong bài thơ? B2: Thực hiện nhiệm vụ GV hướng dẫn HS hoàn thành nhiệm vụ. B3: Báo cáo, thảo luận GV: - Yêu cầu HS trả lời. - Hướng dẫn HS cách trình bày (nếu cần). HS: - Trả lời câu hỏi - Nhận xét và bổ sung cho bạn (nếu cần). B4: Kết luận, nhận định (GV) - Nhận xét thái độ học tập và kết quả của HS. - Chốt kiến thức lên màn hình. - Chuyển dẫn sang nhiệm vụ tiếp theo. II. SUY NGẪM, PHẢN HỒI a. Mục tiêu: Giúp HS - Tìm được những cách gieo vần và ngắt nhịp và mạch cảm xúc của nhà thơ qua bốn khổ thơ - Đánh giá chung về thể thơ năm chữ b. Nội dung: - HS làm việc cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thiện nhiệm vụ. - HS trình bày sản phẩm, theo dõi, nhận xét và bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần). c. Sản phẩm: Phiếu học tập của HS đã hoàn thành, câu trả lời của HS. d. Tổ chức thực hiện 1. Khổ 1: Vẻ đẹp của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa a. Mục tiêu: Giúp HS nắm được vẻ đẹp của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa b. Nội dung: HS thực hiện yêu cầu của GV cảm nhận khổ thơ c. Sản phẩm: vở ghi HS d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của thầy và trò Dự kiến sản phẩm B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV): 1. Khổ 1: Vẻ đẹp của thiên nhiên trong - Chia lớp làm 4 nhóm khoảnh khắc giao mùa: - Phát phiếu học tập số 1 và giao nhiệm - Tín hiệu báo thu sang: vụ:
  17. PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 + Hương ổi: VẺ ĐẸP THIÊN NHIÊN TRONG + Gió se: ngọn gió heo may lành lạnh đủ để KHOẢNH KHẮC GIAO MÙA dậy cảm xúc trong ta khiến ta có cảm thấy Nội dung câu hỏi Dự kiến sản lâng lâng, dễ chịu trước khoảnh khắc giao phẩm mùa Những tín hiệu báo + Sương chùng chình qua ngõ -> những hạt thu sang sương thu mềm mại, ươn ướt giăng màn qua Những từ ngữ thể ngõ hiện cái nhìn của - Nghệ thuật: nhà thơ? + Từ láy tượng hình: chùng chình -> cố ý Tâm trạng nhà thơ chậm lại được thể hiện qua + Nhân hóa: sương chùng chình -> Sương những từ ngữ nào? giăng mắc nhẹ nhàng, chuyển động chầm chậm nơi đường thôn ngõ xóm, ngập ngừng, a.?Tác giả cảm nhận mùa thu sang bắt đầu lưu luyến, bịn rịn như có tâm hồn. từ đâu? Theo em “gió se” là gió như thế + Nhịp thơ có sự thay đổi (3/2 -> 2/3) -> nào? tình cảm, cảm xúc của tác giả. ? Tại sao ở đây tác giả không dùng từ “bay” “lan” mà lại dùng “phả”?  Cảm xúc ngỡ ngàng, bâng khuâng của nhà ? Trong khổ thơ tín hiệu đầu tiên nào thơ trước sự biến chuyển nhịp nhàng của giúp nhà thơ nhận ra sự biến đổi của đất cảnh vật trong khoảnh khắc giao mùa. trời? b.? Qua từ ngữ nào thể hiện rõ cái nhìn của nhà thơ về những dấu hiệu biến đổi đó? c. ? Trước sự giao mùa của đất trời, nhà thơ Hữu Thỉnh đã bộc lộ tâm trạng gì? Tâm trạng ấy được thể hiện qua những từ ngữ nào? B2: Thực hiện nhiệm vụ (GV và HS) HS: - HS hoạt động cá nhân: 2 phút - HS thảo luận: 3 phút - Đại diện trình bày GV: theo dõi và hướng dẫn học sinh trả lời
  18. B3: Báo cáo sản phẩm (HS) GV: - Yêu cầu đại diện của một nhóm lên trình bày. - Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần). HS: - Đại diện 1 nhóm lên trình bày sản phẩm. - Các nhóm khác theo dõi, quan sát, nhận xét, bổ sung (nếu cần) cho nhóm bạn. B4: Kết luận, nhận định (GV) - Nhận xét thái độ và kết quả làm việc của từng nhóm, chỉ ra những ưu điểm và hạn chế trong HĐ nhóm của HS. - Chốt kiến thức & chuyển dẫn sang khổ 2 2. Khổ 2: Những chuyển biến của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa a. Mục tiêu: Giúp HS nắm được những chuyển biến của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa b. Nội dung: HS thực hiện yêu cầu của GV cảm nhận khổ 2 c. Sản phẩm: vở ghi HS d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của giáo viên và học sinh Sản phẩm dự kiến B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV): - Hình ảnh thiên nhiên: Chia cặp và yêu cầu hs thực hiện các + Sông dềnh dàng nhiệm vụ: + Chim vội vã ? Trong khổ thơ này hình ảnh thiên nhiên sang thu tiếp tục được nhà thơ phát hiện + Đám mây mùa hạ vắt nửa mình sang thu bằng những chi tiết nào? -> ranh giới cụ thể giữa hạ và thu ? Khi miêu tả con sông mùa thu, tác giả sử - Nghệ thuật: từ láy dềnh dàng, vội vã -> sự dụng từ “dềnh dàng”. Em hiểu từ này như chuyển mình của thiên nhiên tạo vật từ hạ thế nào? ? Từ cách hiểu đó giúp em hiểu dòng sông sang thu thu như thế nào?  Không gian và cảnh vật như B2: Thực hiện nhiệm vụ: đang chuyển mình, điềm tĩnh bước - HS thảo luận theo cặp và ghi kết quả ra sang thu. giấy (5p) - GV quan sát và hỗ trợ học sinh B3: Báo cáo, thảo luận: - GV mời đại diện một số nhóm trả lời
  19. - HS theo dõi và nhận xét, bổ sung (nếu cần) B4: Kết luận, nhận định của GV: - Nhận xét thái độ làm việc và nội dung của các nhóm - Chốt kiến thức chuyển sang khổ 3 Khổ 3: Vẻ đẹp của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa a. Mục tiêu: Giúp HS nắm được vẻ đẹp của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa. b. Nội dung: HS thực hiện yêu cầu của GVcảm nhận khổ 3 c. Sản phẩm: vở ghi HS. d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm B1: Chuyển giao nhiệm vụ: Sử dụng kĩ - Hình ảnh thiên nhiên: thuật khăn phủ bàn + Nắng vẫn còn nhưng đã nhạt dần Chia lớp làm 4 nhóm và giao nhiệm vụ: + Mưa cũng vơi và ít dần ? Khổ thơ thứ 3 thiên nhiên sang thu được gợi bằng những hình ảnh nào? Em hiểu gì + Sấm cũng bớt bất ngờ về cái nắng trong thời điểm giao mùa này? + Hàng cây cổ thụ không còn giật mình bởi ? Khi miêu tả về những cơn mưa tác giả những tiếng sấm sử dụng từ “vơi dần” điều đó có ý nghĩa Thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa gì? đang biến đổi chậm dần chứ không vội vã. ? Em hiểu câu thơ 3,4 này như thế nào? - Nghệ thuật: ẩn dụ B2: Thực hiện nhiệm vụ; + Sấm: chỉ cái bất thường của ngoại cảnh HS: - Tiếp nhận yêu cầu + Hàng cây đứng tuổi: những con người lớn - Làm việc cá nhân tuổi, từng trải. - Làm việc nhóm Hai câu thơ không còn chỉ tả cảnh sang thu GV: theo dõi học sinh trao đổi, hướng dẫn mà đã chất chứa suy nghiệm về con người học sinh (nếu cần) B3: Báo cáo, thảo luận: và cuộc đời HS theo dõi bạn trình bày, nhận xét, bổ sung (nếu cần) B4: Đánh giá kết quả (GV) - Nhận xét, đánh giá quá trình làm việc của học sinh - Chốt ý
  20. III. TỔNG KẾT a. Mục tiêu: Giúp HS nắm được giá trị Nội dung cần đạt và nghệ thuật của bài thơ. b. Nội dung: HS thực hiện yêu cầu của GV khái quát giá trị tác phẩm c. Sản phẩm: vở ghi HS. d. Tổ chức thực hiện: B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) 1. Nghệ thuật: ? Nêu những nét đặc sắc nghệ thuật về: - Thể thơ 5 chữ tinh tế nhẹ nhàng mà gợi ngôn ngữ, cách sử dụng từ ngữ, hình cảm sâu sắc. Sử dụng nhiều từ ngữ gợi cảm ảnh ? Với những thành công về nghệ thuật, bài giác và trạng thái. thơ đã làm nổi bật nội dung gì? - Hình ảnh chọn lọc mang nét đặc trưng của PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 sự giao mùa TỔNG KẾT 2. Nội dung: Nội dung câu hỏi Dự kiến sản Bài thơ Sang thu là cảm nhận tinh tế của nhà phẩm thơ Hữu Thỉnh về cảnh đất trời sang thu có Những đặc điểm những biến chuyển nhẹ nhàng và rõ rệt. của thể thơ năm Đồng thời thể hiện lòng yêu thiên nhiên tha chữ được thể hiện thiết và suy ngẫm của nhà thơ trong bài thơ. Những từ ngữ, hình ảnh đặc sắc trong bài thơ. Tâm trạng, cảm xúc của tác giả trong bài thơ. B2: Thực hiện nhiệm vụ (HS) - Đọc yêu cầu - Hoạt động cá nhân - Hoạt động nhóm B3: Báo cáo, thảo luận (HS và GV) - HS trả lời, HS các nhóm khác theo dõi, nhận xét, bổ sung (nếu có) - GV theo dõi, hướng dẫn học sinh
  21. B4: Nhận xét, đánh giá: - Nhận xét quá trình làm việc của học sinh - Chốt kiến thức 3. Hoạt động luyện tập: a. Mục tiêu: HS biết vận dụng kiến thức đã học về thơ và hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ để biết cách quan sát, cảm nhận thiên nhiên. b. Nội dung: HS suy nghĩ, trình bày. c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh. d. Tổ chức thực hiện: B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) Đọc bài thơ Sang thu, em học được gì về cách quan sát và cảm nhận thiên nhiên của tác giả? B2: Thực hiện nhiệm vụ (GV và HS) - HS nghe nhiệm vụ - HS trả lời ý kiến của mình - GV nghe và nhận xét 4. Hoạt động vận dụng: Viết ngắn a. Mục tiêu: HS biết vận dụng kiến thức đã học áp dụng vào cuộc sống b. Nội dung: HS suy nghĩ, trình bày *Phương thức thực hiện: HĐ cá nhân c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh. d. Tổ chức thực hiện: * GV chuyển giao nhiệm vụ: Chọn một từ ngữ trong bài thơ mà em cho là hay nhất. Viết ít nhất một câu để giải thích cho sự lựa chọn của em. * HS tiếp nhận nhiệm vụ và thực hiện yêu cầu * Hướng dẫn học và làm bài ở nhà: - Tìm đọc những tác phẩm viết về mùa thu - Học bài, hoàn thiện các bài tập vào vở - Chuẩn bị bài: Ông Một
  22. Ngày soạn : . Ngày dạy: Bài 1: TIẾNG NÓI CỦA VẠN VẬT Đọc kết nối chủ điểm ÔNG MỘT - Vũ Hùng – I. MỤC TIÊU 1. Về năng lực a. Năng lực chung: - Năng lực giao tiếp, hợp tác và giải quyết vấn đề. b. Năng lực đặc thù : - Nhận biết được thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm trong văn bản. - Cảm nhận được những tình cảm và vẻ đẹp từ thiên nhiên nhiên , vạn vật. - Tóm tắt ngắn gọn văn bản . - Nêu được suy nghĩ, cảm nhận của bản thân sau khi đọc văn bản 2. Về phẩm chất: - Giúp học sinh rèn luyện bản thân , phát triển các phẩm chất tốt đẹp: Nhân ái với thế giới vạn vạn, trân trọng sự sống của muôn loài yêu quê hương, biết trân trọng những giá trị trong cuộc sống hằng ngày mà thiên nhiên ban tặng. II. THIẾT BỊ DẠY VÀ HỌC - Kế hoạch dạy học, Sách giáo khoa, Sách giáo viên - Phiếu học tập - Bảng phụ, bảng nhóm, máy chiếu. III. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY Hoạt động 1: Xác định vấn đề 1. Mục tiêu: - Học sinh xác định được nội dung chính trong bài học 2. Nội dung: Gv: Đưa ra câu hỏi gợi mở
  23. Hs: Theo dõi và trả lời câu hỏi Gv: Từ đó kết nối với văn bản 3. Sản phẩm: - Câu trả lời của học sinh và lời chuyển dẫn của Gv 4. Tổ chức thực hiện B1: Chuyển giao nhiệm vụ ( Gv ) - Đưa ra câu hỏi: “ Theo các bạn, thế giới loài vật có sợi dây tình cảm như con người không ? Vì sao? Em đã từng chứng kiến hay đọc câu chuyện nào có thật về loài vật cứu con người chưa” B2: Thực hiện nhiệm vụ - Hs suy nghĩ câu trả lời B3: Báo cáo thảo luận - Hs đưa ra những cảm nhận , suy nghĩ cá nhân B4: Đánh giá nhận định - Gv nhận xét, đánh giá cho học sinh coi clip về chú chó trung thành và dẫn dắt vào bài: Sau khi học xong 2 văn bản” Lời của hạt ” và “ Sang thu ” các con có từng nghĩ “ Thế giới cỏ cây , hoa lá, loài vật và con người liệu có sợi dây tình cảm nào không ?” . Và chắc mỗi bạn đều có cho mình 1cảm nhận và câu trả lời riêng. Để có thể trả lời cho câu hỏi này, chúng ta cùng tìm hiểu thêm văn bản “ Ông Một ” để có cái nhìn rõ hơn về sợi dây tình cảm giữa thế giới loài vật và con người nhé. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới I. TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN a. Mục tiêu: Năng lực tìm hiểu thông tin, năng lực giao tiếp, hợp tác và giải quyết vấn đề, Tóm tắt ngắn gọn văn bản . b. Nội dung: GV: sử dụng tạo nhóm đôi để tìm hiểu về tác giả, đặt câu hỏi để HS tìm hiểu văn bản. HS : dựa vào phiếu học tập đã chuẩn bị ở nhà để thảo luận nhóm cặp đôi và trả lời những câu hỏi của GV. c. Tổ chức thực hiện d. Sản phẩm 1. Tác giả 1. Tác giả: B1: Chuyển giao nhiệm vụ - Vũ Hùng ( sinh năm 19310 ) tại Hà Nội. - Chia nhóm cặp đôi (theo bàn).
  24. - Yêu cầu HS mở phiếu học tập GV đã - Ông là nhà văn viết hơn 40 tác phẩm cho giao về nhà , trao đổi với bạn cùng nhóm thiếu nhi chỉ với đề tài duy nhất về thiên để trao đổi thông tin. nhiên, rừng, muông thú. - Tác phẩm tiêu biểu: Sống giữa bầy voi, Mùa săn trên núi 2. Tác phẩm - Xuất xứ: Trích trong cuốn “ Phía Tây Trường Sơn” - Ngôi kể: thứ 3 - Tóm tắt: Truyện kể về con voi (ông Một ) B2: Thực hiện nhiệm vụ Hs trao đổi thông tin dựa trên phiếu học của Đề đốc Lê Trực – 1 lãnh tụ của nghĩa tập đã chuẩn bị , thống nhất và bổ sung ( quân trong thời kì kháng chiến chống Pháp nếu cần ) B3: Báo cáo, thảo luận cuối thế kỉ XIX. Sau khi bị vây hãm, nghĩa - GV yêu cầu 1 vài cặp đôi báo cáo sản quân tan tác, Đề đốc Lê Trực buộc phải về phẩm. - HS đại điện cặp đôi trình bày sản phẩm. quê và tặng con voi cho quản tượng thân tín Các cặp đôi còn lại theo dõi, nhận xét và của mình chăm sóc. Nhưng con voi nhớ ông ghi chép kết quả thảo luận của các cặp đôi báo cáo. Đề đốc, nhớ chiến trận, nhớ rừng. Mặc dù B4: Đánh giá kết quả được người quản tượng hết lòng chăm sóc, HS: Những cặp đôi không báo cáo sẽ làm nhiệm vụ nhận xét, bổ sung cho cặp đôi yêu thương nhưng con voi vẫn ủ rũ và buồn báo cáo (nếu cần). thiu. Quản tượng quyết định thả nó về rừng. GV: - Nhận xét thái độ làm việc và sản phẩm Sau đó, hằng năm mỗi độ sang thu nó lại về của các cặp đôi. làng thăm quản tượng và dân làng. Được 10 - Chốt kiến thức, chuyển dẫn sang mục sau. năm như thế, khi ông quản tượng qua đời, 2. Tác phẩm nó buồn bã trở nên lặng lẽ. Từ đó, mấy năm B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) a. Đọc nó mới lại xuống làng, đảo qua nhà cũ, tha - Hướng dẫn đọc nhanh. thẩn trong sân, tung vòi hít ngửi khắp chỗ, + Đọc giọng to, rõ ràng và lưu loát, diễn cảm. rên khe kẽ và âm thầm bỏ đi. b. Yêu cầu HS tiếp tục quan sát phiếu học tập đã chuẩn bị ở nhà và trả lời các câu hỏi còn lại: - Nêu xuất xứ của văn bản ? - Ngôi kể ? - Tóm tắt:
  25. B2: Thực hiện nhiệm vụ Gv: Hướng dẫn HS cách đọc và tóm tắt. Hs: Đọc văn bản, các em khác theo dõi, quan sát bạn đọc. Xem lại nội dung phiếu học tập đã chuẩn bị ở nhà. B3: Báo cáo, thảo luận GV yêu cầu HS trả lời, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần). HS: - Trả lời các câu hỏi của GV. - HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn nếu cần). B4: Kết luận, nhận định (GV) - Nhận xét thái đọc tập qua sự chuẩn bị của HS bằng việc trả lời các câu hỏi. - Chốt kiến thức, cung cấp thêm thông tin (nếu cần) và chuyển dẫn sang đề mục sau. II. SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI 1. Tình cảm của chú voi đối với Đô đốc và người quản tượng. a. Mục tiêu: - Năng lực giao tiếp, hợp tác và giải quyết vấn đề. - Nhận diện các chi tiết tiêu biểu - Nhận diện và thực hành các kiến thức Tiếng Việt đã học b. Nội dung - Gv sử dụng Kt khăn trải bàn để tìm hiểu các chi tiết thể hiện tình cảm của voi dành cho Đô đốc và người quản tượng. - Hs làm việc nhóm c. Tổ chức thực hiện d. Sản phẩm B1: Chuyển giao nhiệm vụ - Gv chia nhóm lớp làm 4 tổ 1.Tình cảm của chú voi đối với Đô - Hoàn thiện phiếu học tập, đốc và người quản tượng. Đề đốc Người quản Lê Trực tượng - Rời căn - Nó vẫn giúp cứ, nó nhớ quản tượng kéo Chi ông Đề gỗ, phá rẫy. tiết đốc, nhớ - Khi được thả thể chiến trận. về rừng, hằng hiện - Nó chỉ năm khi sang B2: Thực hiện nhiệm vụ khuây khỏa thu, nó lại lúc làm xuống làng,
  26. HS : Mỗi tổ cử ra thư kí ghi lại những ý việc rồi lại rống gọi rộn kiến thống nhất của nhóm. đứng buồn ràng từ xa - Quan sát những chi tiết trong SGK thiu. - Nó về mái nhà - Thảo luận những chi tiết đã chuẩn bi ở - Nó héo đi cũ, quỳ giữa phiếu học tập và đưa ra đáp án thống nhất. như chiếc sân. B3: Báo cáo, thảo luận lá già. - Nó ở lại vài GV:Yêu cầu HS trình bày bằng bảng bữa, giúp ông nhóm đủ việc - Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần). - Khi biết quản HS: tượng mất, nó - Đại diện một nhóm trình bày sản phẩm. chạy vào nhà, - HS còn lại theo dõi, quan sát, nhận xét, hít hà giường bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần). cũ, buồn bã đi B4: Kết luận, nhận định (GV) ra, chạy khắp - Nhận xét câu trả lời của HS. làng tìm chủ. - Chốt kiến thức, bình giảng và chuyển dẫn - Sau khi người sang mục sau. quản tượng mất, nó đảo qua nhà, tha thẩn trong sân, tung vòi hít ngửi khắp chỗ, rên khe kẽ và âm thầm bỏ đi. -> Lời văn nhẹ nhàng kết hợp biện pháp nhân hóa, so sánh. Nhận => Qua đó, thể hiện tình cảm xét: gắn bó, yêu mến, thủy chung của Ông Một đối với Đề đốc và người quản tượng. 2. Tình cảm của người quản tượng và dân làng với con voi a. Mục tiêu: - Năng lực giao tiếp, hợp tác và giải quyết vấn đề. - Nhận diện các chi tiết tiêu biểu - Nhận diện và thực hành các kiến thức Tiếng Việt đã học b. Nội dung - Gv sử dụng Kt đàm thoại gợi mở, thảo luận nhóm để tìm hiểu các chi tiết thể hiện tình cảm của người quản tượng và dân làng dành cho ông Một - Hs làm việc nhóm c. Tổ chức thực hiện d. Sản phẩm B1: Chuyển giao nhiệm vụ - Gv: Phát phiếu học tập và giao nhiệm vụ
  27. B2: Thực hiện nhiệm vụ 2.Tình cảm của người quản tượng và dân HS đọc vb và tìm chi tiết làng với con voi GV hướng dẫn HS tìm chi tiết (nếu cần). Chi tiết - Dân làng gọi con voi bằng cái B3: Báo cáo, thảo luận tên đầy thân thuộc "Ông Một". thể hiện - HS trình bày bằng bảng phụ - Người quản tượng chăm sóc, - Các nhóm còn lại theo dõi vỗ về, coi voi như anh em trong và nhận xét, bổ sung. nhà. B4: Kết luận, nhận định (GV) - Khi voi từ rừng xa trở lại, ông - Nhận xét thái độ và kết quả làm việc mừng như trẻ lại, tắm cho nó, của nhóm. trồng riêng bãi mía cho nó và - Chốt kiến thức,bình giảng, cho học sinh thiết đãi nó những bữa no nê. coi clip về chú chó Hachiko :Đến đây, các - Dân làng nô nức đón nó từ đầu con đã có thể trả lời cho câu hỏi “ Thế giới làng, lũ trẻ kéo đến xúm xít dưới loài vật và con người có sợi dây tình cảm chân voi, các bô lão đem đến nào không ?” . Nhưng cô tin rằng , sau khi cho nó đủ thứ quà. học xong văn bản “ Ông Một ”và coi clip Nhận xét -> Sử dụng biện pháp nhân hóa, về 1 câu chuyện có thật về chú chó từ láy Hachiko thì mỗi bạn đều có cho mình => Từ đó, ta cảm nhận không 1cảm nhận và câu trả lời riêng. Qua đó, cô chỉ quản tượng mà cả dân làng càng thấy 1 điều Mẹ Thiên nhiên tạo hóa đã coi Ông Một giống như thật kì diệu, giữa con người và loài vật hay người thân của họ, hiểu tâm tính giữa con người và cỏ cây hoa lá đều có và yêu quí, tông trọng voi. Họ những mối liên hệ riêng. Chỉ có điều con chờ đợi, háo hức đón voi về người chúng ta có đủ tinh tế, đủ tình cảm thăm như đón người thân đi xa để nhận ra những điều đó hay không trở về. - GV chuyển sang phần tiêp. III. LUYỆN TẬP a. Mục tiêu: - Củng cố, vận dụng những kiến thức đã học b. Nội dung - Gv đưa ra đề bài c. Tổ chức thực hiện d. Sản phẩm B1: Chuyển giao nhiệm vụ - Gv đưa ra nhiệm vụ: Mỗi bạn sẽ tự vẽ lại - Các bức tranh và thông điệp của học một bức tranh ( đã chuẩn bị sẵn ) với chủ sinh. đề “ Tiếng nói của vạn vật” và đưa ra thông điệp của bức tranh đó. B2: Thực hiện nhiệm vụ Hs chuẩn bị B3: Báo cáo, thảo luận HS báo cáo kết quả làm việc cá nhân, HS nhận xét GV hướng dẫn và yêu cầu HS trình bày,
  28. nhận xét, đánh giá chéo giữa các HS. B4: Kết luận, nhận định - GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của HS. IV. VẬN DỤNG VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI Ở NHÀ a. Mục tiêu: - Củng cố, vận dụng những kiến thức đã học để viết đoạn văn hoàn chỉnh. - Hướng dẫn học sinh tự học bài ở nhà. b. Nội dung - Gv sử dụng câu hỏi gợi mở, nhắc lại tri thức c. Tổ chức thực hiện d. Sản phẩm B1: Chuyển giao nhiệm vụ - Gv chuyển giao nhiệm vụ: “ Viết đoạn văn từ 10 đến 12 câu nêu cảm nhận của em sau khi học xong văn bản “ Ông Một ”. - Về hình thức:1 đoạn văn, đúng nội dung B2: Thực hiện nhiệm vụ Hs suy nghĩ làm việc cá nhân yêu cầu B3: Báo cáo, thảo luận - Nội dung: HS báo cáo kết quả làm việc cá nhân, HS + Câu mở đoạn , giới thiệu tên văn bản, tác khác theo dõi, nhận xét và bổ sung cho bạn giả GV hướng dẫn và yêu cầu HS trình bày, + Ghi lại những suy nghĩ, cảm nhận của nhận xét, đánh giá chéo giữa các HS. B4: Kết luận, nhận định bản thân - GV nhận xét thái độ và kết quả làm + Chi tiết nào để lại ấn tượng nhất? Vì sao việc của HS - Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà. ? + Vẽ sơ đồ tư duy về các kiến thức đã + Kết đoạn học trong bài “ Ông Một ” + Đọc và chuẩn bị phần Thực hành Tiếng Việt. Những vấn đề cần lưu ý sau bài dạy
  29. Bài 1: TIẾNG NÓI CỦA VẠN VẬT THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT I. Mục tiêu 1. Kiến thức - Đặc điểm và tác dụng của phó từ. 2. Về năng lực a. Năng lực đặc thù - Nhận biết được phó từ và phân tích được công dụng của phó từ. - Biết cách sử dụng phó từ trong khi viết, nói. b. Năng lực chung - Phát triển năng lực giao tiếp và hợp tác: chủ động, tự tin trong làm việc nhóm và trình bày sản phẩm nhóm; trong hoạt động thực hành tiếng Việt với giáo viên. - Phát triển năng lực tự chủ, tự học: chủ động, tích cực hoàn thành các nhiệm vụ học tập được chuyển giao trước buổi học trong các hoạt động học tập. - Phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: thông qua việc thực hành các dạng bài tập tiếng Việt nâng cao. 3. Về phẩm chất: - Bồi dưỡng phẩm chất chăm chỉ: tích cực trong việc thực hiện nhiệm vụ học tập. - Bồi dưỡng phẩm chất trách nhiệm và khả năng tự học: biết tự chịu trách nhiệm với sản phẩm, kết quả học tập của bản thân. II. Thiết bị dạy học và học liệu 1. Thiết bị dạy học - SGK, SGV. - Máy chiếu, máy tính. - Phiếu học tập. 2. Học liệu - Tri thức tiếng Việt. - Hình ảnh liên quan đến nội dung trong tiết. III. Tiến trình dạy học Hoạt động 1: KHỞI ĐỘNG a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho học sinh kết nối vào nội dung bài học. b. Nội dung: GV yêu cầu HS lắng nghe phần giải thích của GV và tham gia trò chơi. c. Sản phẩm: Câu trả lời được thể hiện ở hành động của học sinh. d. Tổ chức thực hiện: 1 P H Ả 2 H Ữ U T H Ỉ N H 3 G I Ó B Ắ C 4 T H Ì T H Ầ M
  30. 5 T Í N H T Ừ Tổ chức thực hiện Sản phẩm dự kiến Chuyển - GV tổ chức trò chơi “Ô chữ bí mật” - Hàng ngang 1: Phả giao Hàng ngang 1 (có 3 kí tự): Điền từ còn thiếu - Hàng ngang 2: Hữu nhiệm vụ để hoàn thành những câu thơ sau: P/H/Ả Thỉnh “Bỗng nhận ra hương ổi - Hàng ngang 3: Gió vào trong gió se bắc Sương chùng chình qua ngõ - Hàng ngang 4: Thì Hình như thu đã về.” thầm Hàng ngang 2 (có 8 kí tự): Bài thơ “Sang - Hàng ngang 5: Tính từ thu” là sáng tác của nhà thơ nào? H/Ữ/U/T/H/Ỉ/N/H Hàng ngang 3 (có 6 kí tự): Điền từ còn thiếu vào câu sau: là gió từ phương Bắc thổi về, lạnh, gây rét nên có hại cho cây cối, mùa màng. G/I/Ó/B/Ắ/C Hàng ngang 4 (có 7 kí tự): Trong bài thơ “Lời của cây”, khi hạt đã nảy mầm, mầm cây thế nào? T/H/Ì/T/H/Ầ/M Hàng ngang 5 (có 6 kí tự): Em hãy cho biết từ “bé” trong đoạn thơ sau thuộc loại từ nào? T/Í/N/H/T/Ừ “Khi cây đã thành Nở vài lá bé Lá nghe màu xanh Bắt đầu bập bẹ” - HS tiếp nhận nhiệm vụ. Thực hiện HS hoạt động cá nhân. nhiệm vụ Báo cáo HS trình bày cá nhân. thảo luận Kết luận - GV nhận xét, chốt kiến thức theo từng vấn nhận định đề. - GV dẫn dắt vào bài học mới. Hoạt động 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC a. Mục tiêu: - Nhận biết đặc điểm và hiểu tác dụng của phó từ. b. Nội dung: GV yêu cầu học sinh đọc thầm phần tri thức tiếng Việt, yêu cầu HS lắng nghe phần hướng dẫn của GV. c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS
  31. d. Tổ chức thực hiện: Tổ chức thực hiện Sản phẩm dự kiến Chuyển - GV yêu cầu HS đọc tri thức Tiếng Việt và 1. Phó từ giao yêu cầu HS quan sát và lắng nghe GV giảng - Phó từ là những từ nhiệm vụ giải về khái niệm phó từ và các loại phó từ. chuyên đi kèm với danh 1. Phó từ từ, động từ, tính từ nhằm Ví dụ 1: Các bạn đang dọn rác. bổ sung ý nghĩa cho các Ví dụ 2: Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc từ loại này. có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. 2. Các loại phó từ - GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi và trả - Nhóm phó từ chuyên lời câu hỏi: đi kèm trước danh từ. Các từ in đậm bổ sung ý nghĩa cho từ - Nhóm phó từ chuyên nào? Những từ được bổ sung ý nghĩa đứng trước hoặc sau thuộc từ loại nào? động từ, tính từ. Các từ in đậm đứng ở vị trí nào trong cụm - Hoàn thành phiếu học từ? tập. 2. Các loại phó từ Nhóm phó từ chuyên đi kèm trước danh từ. Ngữ liệu: Những cây non được chúng tôi chăm bón kĩ lưỡng.  Bổ sung ý nghĩa về số lượng cho danh từ. Nhóm phó từ chuyên đứng trước hoặc sau động từ, tính từ. Ngữ liệu: - Đầu tôi to ra nổi từng tảng rất bướng.  Phó từ “ra” đứng sau tính từ “to” bổ sung ý nghĩa chỉ kết quả và hướng.  Phó từ “rất” đứng trước tính từ “bướng” bổ sung ý nghĩa về mức độ. - Anh đừng trêu vào.  Phó từ “đừng” đứng trước động từ “trêu” bổ sung ý nghĩa cầu khiến. - GV phát phiếu học tập, HS sẽ sắp xếp các từ cho sẵn để hoàn thành bảng sau: PHIẾU HỌC TẬP Cho các từ: sẽ, thật, cũng, ra, đã, chớ, lắm, sắp, không, hãy, chẳng, hơi, đều, rồi, xong, quá, còn, chưa, rất, đang, vẫn, vào,
  32. được, đừng. Em hãy sắp xếp các từ trên vào bảng phân loại theo mẫu sau: CÁC LOẠI PHÓ TỪ Phó từ Phó từ đứng trước đứng sau Chỉ quan hệ thời gian Chỉ mức độ Chỉ sự tiếp diễn tương tự Chỉ sự phủ định Chỉ sự cầu khiến Chỉ kết quả và hướng Chỉ khả năng Thực hiện HS hoạt động cá nhân. nhiệm vụ Báo cáo HS trình bày cá nhân. thảo luận Kết luận GV nhận xét, chốt kiến thức theo từng vấn nhận định đề. PHIẾU HỌC TẬP Cho các từ: sẽ, thật, cũng, ra, đã, chớ, lắm, sắp, không, hãy, chẳng, hơi, đều, rồi, xong, quá, còn, chưa, rất, đang, vẫn, vào, được, đừng. Em hãy sắp xếp các từ trên vào bảng phân loại theo mẫu sau: CÁC LOẠI PHÓ TỪ Phó từ đứng trước Phó từ đứng sau Chỉ quan hệ thời gian đã, đang, sắp, sẽ, Chỉ mức độ rất, thật, hơi, quá, lắm Chỉ sự tiếp diễn tương tự cũng, vẫn, đều, còn, Chỉ sự phủ định không, chưa, chẳng, Chỉ sự cầu khiến đừng, hãy, chớ, Chỉ kết quả và hướng vào, ra, rồi Chỉ khả năng được, xong
  33. Hoạt động 3: LUYỆN TẬP a. Mục tiêu: - Nhận biết được phó từ và ý nghĩa của phó từ. - Nắm rõ đặc điểm và hiểu tác dụng của từ đa nghĩa và từ đồng âm. - Chỉ ra được tác dụng của nghệ thuật nhân hóa, lựa chọn từ ngữ thích hợp trong câu, ngữ liệu. b. Nội dung: GV hướng dẫn HS thực hiện các bài tập trong SGK. c. Sản phẩm: Phiếu học tập, câu trả lời của học sinh. d. Tổ chức thực hiện: Tổ chức thực hiện Sản phẩm dự kiến Chuyển - GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi thực giao hiện bài tập 1 và 2. nhiệm vụ - GV yêu cầu HS thảo luận nhóm thực hiện theo yêu cầu ở bài tập 3, 4, 5. - GV yêu cầu HS thực hiện cá nhân bài tập 6. Thực hiện - Học sinh hoạt động nhóm đôi, thảo luận nhiệm vụ nhóm và cá nhân theo hướng dẫn. Báo cáo - GV mời 1-2 cặp học sinh trả lời. thảo luận - GV mời đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung. - Gv mời 1- 2 HS trả lời. Kết luận GV chốt đáp án sau mỗi bài tập. nhận định Bài tập 1: Bổ sung cho Câu Phó từ Ý nghĩa bổ sung DT/Đt/TT a chưa gieo phủ định b đã thì thầm thời gian c - vẫn - còn - chỉ sự tiếp diễn tương tự - đã - vơi - thời gian - cũng - bớt - khẳng định về một sự giống nhau của hiện tượng, trạng thái. d - hay - nhắm - thường xuyên - được - đoán - kết quả - lắm - tiến bộ - mức độ - những - số lượng
  34. - buổi chiều, - một bông hoa - số lượng - hôm đ - vẫn - giúp - tiếp diễn tương tự - những - từ lúc - số lượng - chỉ - khuây khỏa - giới hạn phạm vi - lại - đứng - tiếp diễn tương tự e - mọi - tiếng - số lượng - đều - vô ích - sự đồng nhất về tính chất của nhiều đối tượng Bài tập 2: a. Phó từ sẽ bổ sung ý nghĩa cho từ lớn về thời gian. b. Phó từ đã bổ sung ý nghĩa cho từ về chỉ thời gian. c. Phó từ cũng bổ sung ý nghĩa cho từ cho để chỉ sự tiếp diễn tương tự của hoạt động. d. - Phó từ quá bổ sung ý nghĩa cho từ quen để chỉ mức độ. - Phó từ được bổ sung ý nghĩa cho từ xa rời để chỉ kết quả. Bài tập 3: ❖ Gợi ý: HS sẽ mở rộng câu, nhận xét dựa trên ý nghĩa của phó từ. ❖ Ví dụ: a. Trời tối.  Trời đã tối (chỉ thời gian)  Trời tối quá! (chỉ mức độ) b. Bọn trẻ đá bóng ngoài sân.  Bọn trẻ đang đá bóng ngoài sân. (chỉ thời gian)  Bọn trẻ không đá bóng ngoài sân. (chỉ sự phủ định) Bài tập 4: (Tùy theo cách diễn đạt của HS) Có 2 biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ: - Biện pháp tu nhân hóa (thì thầm). Tác dụng: Làm cho hình ảnh hạt mầm hiện lên sinh động, đồng thời thể hiện trong cảm nhận của tác giả hạt mầm giống như một con người. - Biện pháp tu từ ẩn dụ (giọt sữa). Tác dụng: góp phần khắc họa sinh động hình ảnh hạt mầm mới nhú có hình dáng và màu sắc trắng đục như giọt sữa đồng thời thể hiện tình cảm yêu thương, trìu mến của tác giả danh cho hạt mầm. Bài tập 5: - Phả: (hơi, khí) bốc mạnh và toả ra thành luồng. - tỏa: (từ một điểm) lan truyền ra khắp xung quanh.
  35. - Quyện: cùng với nhau làm thành một khối không thể tách rời, tựa như xoắn chặt, bện chặt vào nhau  Hương ổi chín được cơn gió nhẹ thổi tỏa ra và hòa vào không gian thành luồng báo hiệu mùa thu đã đến nên dùng từ “phả” là thích hợp nhất. Bài tập 6: - Theo em, từ dềnh dàng trong đoạn thơ nên hiểu theo nghĩa (1) chậm chạp, không khẩn trương, để mất nhiều thì giờ vào những việc phụ hoặc không cần thiết. - Người đọc dễ dàng nhận ra nghĩa của cụm từ này vì những từ ngữ khác thể hiện trong đoạn thơ mang cùng nét nghĩa như “phả”, “chùng chình”, một sự chuyển mình có cái chậm, cái nhanh, cái nhẹ nhàng nhưng rõ ràng từ hạ sang thu. Tổ chức thực hiện Sản phẩm dự kiến Giao nhiệm GV yêu cầu HS hóa thân Viết ngắn: vụ học tập thành một loài cây và viết Bài mẫu đoạn văn từ 150 – 200 chữ trong đó sử dụng phó từ để Xin chào, tôi là Cỏ bốn lá, là loài chia sẻ với mọi người về cỏ khá nhỏ và dễ thương. Tôi còn có tên quá trình trưởng thành của gọi khác là Tứ Diệp Thảo. Bạn biết mình. không, tôi là một cây cỏ khá hiếm đấy, bởi Về hình thức: vì cứ 10.000 cỏ ba lá mới có một cỏ bốn Bài viết đảm bảo: lá, đặc biệt phải không? Bốn lá của tôi, 1 - Hình thức của đoạn văn, lá thể hiện cho "sự trung thành", lá thứ 2 đúng dung lượng. thể hiện "niềm tin", lá thứ 3 là "Tình yêu" - Quy tắc chính tả, cấu trúc và lá cuối cùng, lá làm cho tôi thêm quý câu. hiếm, là "may mắn". Vì là một loài cỏ, bạn - Có sử dụng phó từ. dễ thấy chúng tôi ở các bụi cây ven Về nội dung: đường, trong chậu hoa của lớp hay thậm Hóa thân thành một loài chí là trong sân nhà bạn, thế nhưng, đó cây và tự giới thiệu về bản cũng chỉ là cỏ 3 lá thôi, nếu bạn tìm kĩ thì thân. có thể bạn sẽ thấy tôi - cỏ bốn lá may mắn. - Lời tự giới thiệu của loài Tôi có 1 hàm lượng chất dinh dưỡng cao cây em hóa thân. và có nhiều thành phần biệt dược không - Miêu tả khái quát về loài chỉ có tác dụng tốt với con người mà ngay cây. cả những gia súc trong nhà khi được nuôi - Công dụng của loài cây. bằng cỏ 3 lá và chúng tôi cũng trở nên - Khẳng định lại giá trị của khỏe mạnh và sản xuất ra nhiều sữa hơn. loài cây mà em hóa thân. Các bạn chắc hẳn thắc mắc tôi được hình
  36. Thực hiện HS viết ngắn và dán vào tờ thành như thế nào? Tôi hình thành do sự nhiệm vụ A0 theo tổ và trưng bày đột biến trong thể xô-ma hoặc do một lỗi Báo cáo/ GV tổ chức cho HS xem và phát triển của môi trường. Quá là đặc biệt Thảo luận bình chọn đoạn văn hay phải không? Tôi tự hào được gọi là Tứ nhất bằng cách dán ticker Diệp Thảo, tôi không chỉ là một loại cỏ dấu sao dại mà hơn hết tôi còn có những giá trị Kết luận/ GV nhận xét, ghi điểm dược lí giúp ích cho con người. Nhận định IV. Hồ sơ dạy học BẢNG KIỂM VIẾT NGẮN Tiêu chí Tiêu chuẩn Chưa đạt Tự đánh giá đánh giá đạt yêu cầu yêu cầu bài viết Đạt Chưa đạt 1 Nội dung Đúng yêu cầu: tình Nội dung đi lệch yêu cầu đoạn văn yêu thiên nhiên đề 2 Dùng từ Đảm bảo có ít nhất 1 Không có phó từ ngữ trong phó từ đoạn văn 3 Hình thức Đảm bảo hình thức Gạch đầu dòng, không đoạn văn (Viết hoa, lùi vào ở viết lùi, không có dấu kết dòng đầu, kết thúc thúc câu bằng dấu chấm câu) 4 Dung Đảm bảo dung Ít hơn 150 chữ hoặc lượng của lượng trong giới nhiều hơn 200 chữ đoạn văn hạn150 – 200 chữ
  37. Ngày soạn: / / Ngày dạy: / / Bài 1: TIẾNG NÓI CỦA VẠN VẬT Tiết: Đọc mở rộng theo thể loại CON CHIM CHIỀN CHIỆN Huy Cận I. MỤC TIÊU: 2. Về năng lực: c. Năng lực chung: - Giúp học sinh có khả năng giao tiếp, giải quyết vấn đề, làm việc nhóm. d. Năng lực đặc thù: - Nhận diện được những đặc điểm của một bài thơ bốn chữ: vần, nhịp, hình ảnh, biện pháp tu từ, - Xác định được tình cảm, cảm xúc của tác giả thể hiện trong bài thơ - Nêu được chủ đề, thông điệp mà tác giả muốn gửi tới người đọc. 2. Về phẩm chất: - Giúp học sinh biết yêu vẻ đẹp của thiên nhiên, trân trọng bảo vệ, giao hòa cùng thiên nhiên. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU: - Lập kế hoạch dạy học, sách giáo khoa, sách giáo viên - Phiếu học tập - Máy tính, máy chiếu, bảng phụ III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
  38. Hoạt động 1: Xác định vấn đề 1. Mục tiêu: - Tạo tâm thế hứng thú cho HS - Kích thích HS tìm hiểu về vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước qua các hình ảnh thiên nhiên, vạn vật. 2. Nội dung: - GV đưa ra câu hỏi gợi mở - HS trả lời - GV nhận xét, đánh giá, chốt ý kết nối với văn bản 3. Sản phẩm: Câu trả lời của HS và phần chuyển dẫn của GV 4. Tổ chức thực hiện: B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) - GV chiếu cho HS xem đoạn video tiếng chim chiền chiện và đặt câu hỏi: Các em có biết đây là loài chim gì không? A. Đây là loài lông vũ, sinh sống chủ yếu gần các cánh đồng ở làng quê. B. Loài chim này còn có tên gọi khác là Cà Lơi hay là Chim Sơn Ca. C. Được mệnh danh là ca sĩ của thế giới loài chim. B2: Thực hiện nhiệm vụ: HS theo dõi video, suy nghĩ cá nhân B3: Báo cáo và thảo luận: HS trả lời câu hỏi của GV B4: Kết luận, nhận định (GV): - GV nhận xét câu trả lời của HS - GV bắt dẫn vào bài: Vừa rồi chúng mình được nghe tiếng chim lảnh lót của chú chim chiền chiện. Chiền chiện là loài chim nhỏ thuộc bộ sẻ, có lông màu nâu xám thường tìm thấy ở các đồng quê, bụi cỏ. Đây được xem là loại chim có giọng hót rất hay khiến người ta thích thú ngay từ những giai điệu ban đầu. Nó còn được coi là loài chim biểu tượng cho niềm vui, niềm hi vọng, sự tự do, sáng tạo vào ngày mới. Dưới ngòi bút của nhà thơ Huy Cận, chiền chiện hiện lên sinh động như thế nào; cách quan sát của tác giả độc đáo ra sao và tại sao loài chim này lại có ý nghĩa biểu tượng đẹp như thế? Chúng ta cùng đi tìm hiểu bài thơ. Hoạt động2: Hình thành kiến thức mới: I. TÌM HIỂU CHUNG
  39. b. Mục tiêu: - Giúp HS rèn luyện năng lực tìm hiểu thông tin, giải quyết vấn đề - Giúp HS nắm được những nét cơ bản về tác giả Huy Cận và bài thơ "Con chim chiền chiện" b. Nội dung: - HS tìm hiểu ở nhà. - GV chia nhóm, giao nhiệm vụ cho học sinh c. Sản phẩm: Kết quả của nhóm bằng video, phiếu học tập, câu trả lời của HS. d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của thầy và trò Dự kiến sản phẩm
  40. 3. Tác giả 1. Tác giả: Huy Cận B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV): Học - Huy Cận tên thật là Cù sinh thảo luận nhóm đôi Huy Cận (1919 – 2005), ? Nêu những hiểu biết của em về nhà quê ở Hương Sơn, Hà Tĩnh thơ Huy Cận? - Ông là một chính khách, B2: Thực hiện nhiệm vụ (GV và HS) từng giữ nhiều chức vụ - GV hướng dẫn học sinh đọc sgk quan trọng trong Chính phủ - HS quan sát sgk và trả lời Việt Nam B3: Báo cáo, thảo luận - Là nhà thơ nổi tiếng của GV yêu cầu HS trả lời. phong trào Thơ Mới. HS trả lời câu hỏi của GV. - Phong cách sáng tác: hồn thơ ảo não B4: Kết luận, nhận định (GV) Nhận xét câu trả lời của HS và và chốt nhưng giàu chất suy tưởng kiến thức lên màn hình - Các tác phẩm tiêu biểu: Lửa thiêng, Trời mỗi ngày lại sáng, Đất nở hoa, Bài thơ cuộc đời, Hai bàn tay em (tập thơ thiếu nhi) 4. Trải nghiệm cùng văn bản: - Thể thơ: 4 chữ - Xuất xứ: Trích trong tập “Những bài thơ em yêu”, Phạm Hổ, Nguyễn Hiệp tuyển chọn, NXB Giáo dục 2004 II. SUY NGẪM, PHẢN HỒI a. Mục tiêu: Giúp HS: - Phát hiện được những nét đặc sắc về nội dung, nghệ thuật của bài thơ - Nhận ra được tình cảm, cảm xúc của nhà thơ được thể hiện trong bài thơ - Rút ra được chủ đề, thông điệp tác giả muốn gửi đến người đọc thông qua bài thơ. b. Nội dung: - HS làm việc cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thiện nhiệm vụ. - HS trình bày sản phẩm, theo dõi, nhận xét và bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).
  41. c. Sản phẩm: Phiếu học tập của HS đã hoàn thành, câu trả lời của HS. d. Tổ chức thực hiện 1. Những đặc sắc về nội dung, nghệ thuật a. Mục tiêu: Giúp HS phát hiện được những đặc sắc về nội dung, nghệ thuật của bài thơ thông qua các từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ và vần nhịp b. Nội dung: HS thực hiện yêu cầu của GV bằng cách điền vào các phiếu học tập c. Sản phẩm: phiếu học tập, vở ghi của học sinh d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của thầy và trò Dự kiến sản phẩm B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV): a. Từ ngữ, hình ảnh - Chia lớp làm 3 nhóm Từ ngữ, hình ảnh Tác dụng - Phát phiếu học tập cho các nhóm và Cánh đồng chan Vẻ đẹp của niềm vui giao nhiệm vụ cho từng nhóm: chứa “Những lời và sự ấm no của + Nhóm 1: tìm hiểu về những từ ngữ, chim ca” đồng quê Việt Nam. hình ảnh tiêu biểu và cho biết tác dụng Tiếng hót “Làm Vẻ đẹp của không của những từ ngữ, hình ảnh đó xanh da trời” gian cao rộng tràn + Nhóm 2: tìm và chỉ ra các biện pháp ngập sự thanh bình tu từ và cho biết tác dụng của các biện Tiếng hót long - Sự chuyển hóa của pháp tu từ ấy. lanh “Như cành các cảm giác từ thị + Nhóm 3: chỉ ra nhữn đặc sắc về vần sương chói”, “Hồn giác sang thính giác. nhịp trong bài thơ. xanh quê nhà” - Hình ảnh làng quê B2: Thực hiện nhiệm vụ (GV và HS) tràn đầy sức sống. HS:  Nhận xét: - HS hoạt động cá nhân: 2 phút - Những từ ngữ được gọt giũa, trau chuốt gợi - HS thảo luận: 3 phút - Đại diện trình bày lên không gian làng quê bao la khoáng đạt. GV: theo dõi và hướng dẫn học sinh trả - Hình ảnh thơ gần gũi, giản dị, thân thuộc, lời chân thực và có sức gợi cảm cao. B3: Báo cáo sản phẩm (HS) b. Biện pháp tu từ: GV: Biện pháp tu từ Tác dụng - Yêu cầu đại diện của một nhóm lên trình Điệp từ “cao hoài’ – Nhấn mạnh hình ảnh bày. “cao vợi” cánh chim chao liệng - Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần). trên bầu trời cao HS: - Đại diện 1 nhóm lên trình bày sản rộng. phẩm. So sánh “Tiếng hót Thể hiện sự trong - Các nhóm khác theo dõi, quan sát, nhận long lanh” với “Cành trẻo, tràn đầy sức xét, bổ sung (nếu cần) cho nhóm bạn. sương chói” sống của tiếng chim. B4: Kết luận, nhận định (GV)
  42. - Nhận xét thái độ và kết quả làm việc của Nhân hóa: Nhân cách hóa chim từng nhóm, chỉ ra những ưu điểm và hạn - Chim ơi chim nói chiền chiện như một chế trong HĐ nhóm của HS. - Lòng chim vui con người. - Chốt kiến thức & chuyển dẫn sang nội nhiều dung tiếp theo Ẩn dụ: “Tiếng ngọc Tiếng chim chiền trong veo/ Chim reo chiện cất lên từng từng chuỗi.” thanh âm uyển chuyển, trải dài trên nền trời xanh.  Thể hiện cảm xúc trong trẻo, tình yêu thiên nhiên, quê hương của nhà thơ. c. Vần, nhịp - Vần lưng, vần chân - Nhịp 2/2 đều đặn, nhịp nhàng  Việc sử dụng linh hoạt cách gieo vần làm cho nhịp điệu bài thơ trở nên linh hoạt và sinh động hơn. 2. Tình cảm, cảm xúc của nhà thơ a. Mục tiêu: Giúp HS phát hiện được những từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm, cảm xúc của nhà thơ b. Nội dung: HS thực hiện yêu cầu của GV bằng cách điền vào các phiếu học tập c. Sản phẩm: phiếu học tập, vở ghi của học sinh d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của thầy và trò Dự kiến sản phẩm B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV): - Các hình ảnh thơ: Học sinh thảo luận nhóm đôi: + Lòng vui bối rối - Tìm những câu thơ có các từ ngữ thể + Lòng đầy yêu mến hiện cảm xúc của nhà thơ? + Tưng bừng lòng ta - Nhận xét được những tình cảm, cảm - Cảm xúc vui vẻ, hạnh phúc khi lắng nghe xúc của nhà thơ thể hiện trong bài thơ. tiếng hót của chim chiền chiện. B2: Thực hiện nhiệm vụ (GV và HS) - Sự giao cảm tinh tế với thiên nhiên. HS: - Yêu quý thiên nhiên, vẻ đẹp trong trẻo của - HS hoạt động cá nhân: 2 phút tiếng hót chim chiền chiện. - HS thảo luận: 3 phút - Nâng niu, trân trọng vẻ đẹp của tiếng hót - Đại diện trình bày GV: theo dõi và hướng dẫn học sinh trả chim chiền chiện và khung cảnh thiên nhiên. lời B3: Báo cáo sản phẩm (HS) GV:
  43. - Yêu cầu đại diện của một nhóm lên trình bày. - Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần). HS: - Đại diện 1 nhóm lên trình bày sản phẩm. - Các nhóm khác theo dõi, quan sát, nhận xét, bổ sung (nếu cần) cho nhóm bạn. B4: Kết luận, nhận định (GV) - Nhận xét thái độ và kết quả làm việc của từng nhóm, chỉ ra những ưu điểm và hạn chế trong HĐ nhóm của HS. - Chốt kiến thức & chuyển dẫn sang nội dung tiếp theo 3. Chủ đề, thông điệp a. Mục tiêu: Giúp HS nhận ra được chủ đề của tác phẩm và thông điệp mà nhà thơ muốn gửi gắm tới người đọc b. Nội dung: HS thực hiện yêu cầu của GV bằng cách trao đổi theo nhóm và trả lời c. Sản phẩm: vở ghi của học sinh d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của thầy và trò Dự kiến sản phẩm B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV): - Chủ đề: Niềm vui sướng, hạnh phúc khi Học sinh thảo luận nhóm: được hòa mình vào thiên nhiên, lắng nghe - Chủ đề của bài thơ là gì? tiếng chim chiền chiện hót giữa đất trời. - Qua bài thơ, tác giả muốn gửi - Thông điệp: gắm đến người đọc những thông điệp + Giao hòa với thiên nhiên nào? + Thu nhận những cảm xúc mà thiên nhiên B2: Thực hiện nhiệm vụ (GV và HS) mang đến HS: + Trân trọng và bảo vệ thiên nhiên. - HS hoạt động cá nhân: 2 phút - HS thảo luận: 3 phút - Đại diện trình bày GV: theo dõi và hướng dẫn học sinh trả lời B3: Báo cáo sản phẩm (HS) GV: - Yêu cầu đại diện của một nhóm lên trình bày. - Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần).
  44. HS: - Đại diện 1 nhóm lên trình bày sản phẩm. - Các nhóm khác theo dõi, quan sát, nhận xét, bổ sung (nếu cần) cho nhóm bạn. B4: Kết luận, nhận định (GV) - Nhận xét thái độ và kết quả làm việc của từng nhóm, chỉ ra những ưu điểm và hạn chế trong HĐ nhóm của HS. - Chốt kiến thức & chuyển dẫn sang nội dung tiếp theo Hoạt động 3: Vận dụng viết ngắn a. Mục tiêu: HS biết vận dụng kiến thức đã học áp dụng vào cuộc sống b. Nội dung: HS suy nghĩ, trình bày *Phương thức thực hiện: HĐ cá nhân c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh. d. Tổ chức thực hiện: * GV chuyển giao nhiệm vụ: Em hãy phân tích một hình ảnh trong bài mà em cho là độc đáo nhất (bằng đoạn văn 3 – 5 câu) * HS tiếp nhận nhiệm vụ và thực hiện yêu cầu * Hướng dẫn học và làm bài ở nhà: - Tìm đọc những tác phẩm viết về mùa thu - Học bài, hoàn thiện các bài tập vào vở - Chuẩn bị bài: Hoạt động viết: “Làm một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ” PHIẾU HỌC TẬP SỬ DỤNG TRONG BÀI PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 Từ ngữ, hình ảnh Tác dụng
  45. PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 Biện pháp tu từ Tác dụng PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3 Các câu thơ Cảm xúc của nhà thơ
  46. KẾ HOẠCH BÀI DẠY KĨ NĂNG VIẾT LÀM MỘT BÀI THƠ BỐN CHỮ HOẶC NĂM CHỮ Thời gian: 2 tiết I. MỤC TIÊU DẠY HỌC Sau khi học xong bài này, HS có thể: 1. Năng lực 1.1. Năng lực đặc thù - Bước đầu biết làm một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ. 1.2. Năng lực chung - Năng lực tự chủ và tự học: biết chủ động, tích cực thực hiện những công việc của bản thân trong học tập. - Năng lực giao tiếp, hợp tác: biết chủ động đề xuất mục đích hợp tác khi được giao nhiệm vụ. - Năng lực sáng tạo: Hình thành ý tưởng dựa trên các nguồn thông tin đã cho. 2. Phẩm chất: Yêu vẻ đẹp của thiên nhiên, yêu quê hương. II.KIẾN THỨC CẦN DẠY TRONG BÀI HỌC - Đặc điểm của một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ. - Cách làm một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ. III. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU - Máy chiếu hoặc bảng đa phương tiện dùng để chiếu tranh ảnh. - SGK, SGV - PHT tìm ý tưởng cho bài thơ. IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A.HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU 1. Hoạt động xác định nhiệm vụ viết a. Mục tiêu: Xác định được nhiệm vụ viết.
  47. b. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về nhiệm vụ học tập cần thực hiện. c. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ *HS xác định được nhịêm vụ - GV yêu cầu HS đọc nội dung trong học tập SGK/tr.22, tên đề mục phần kĩ năng Viết và - Biết làm một bài thơ bốn chữ xác định nhiệm vụ học tập. hoặc năm chữ. - GV đặt câu hỏi: Dựa vào yêu cầu cần đạt và tên đề mục phần kĩ năng Viết, các em hãy cho biết: trong bài học này, chúng ta sẽ thực hiện nhiệm vụ viết nào? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập - HS làm việc cá nhân: Đọc thông tin trong SGK và tìm câu trả lời. Bước 3: Báo cáo, thảo luận - HS trả lời trước lớp về nhiệm vụ học tập sẽ thực hiện. Bước 4: Kết luận, nhận định - GV nhận xét câu trả lời của HS, xác nhận lại nhiệm vụ học tập: Trong bài học này, HS sẽ làm một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ. 2. Hoạt động giới thiệu tình huống khi thực hiện bài viết a. Mục tiêu: HS trình bày được tình huống cụ thể cần làm một bài thơ. b. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về tình huống cụ thể cần làm một bài thơ. c. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ * HS xác định được một số tình - GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi, trả lời huống có thể làm một bài thơ câu hỏi:Theo em, người ta thường làm thơ, bốn chữ hoặc năm chữ: viết văn, sáng tác nhạc trong hoàn cảnh nào? - thể hiện cảm xúc về cuộc sống; Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập - tham gia cuộc thi thơ; - HS thảo luận nhóm và tìm câu trả lời. - bày tỏ tình cảm, cảm xúc với người thân, bạn bè, Bước 3: Báo cáo, thảo luận - Đại diện 2-3 nhóm HS trình bày, các nhóm khác góp ý, bổ sung (nếu có). Bước 4: Kết luận, nhận định - GV nhận xét và hướng dẫn HS tổng hợp vấn đề theo một số định hướng tham khảo sau: Một số tình huống có thể làm một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ: có cảm hứng trước một vấn đề, cảm xúc dâng trào muốn thể hiện cách nhìn, cách cảm nhận mới lạ, thú vị, về cuộc sống; thể hiện cảm xúc về một sự vật/ hiện tượng trong cuộc sống; tham gia một cuộcthi
  48. thơ; tặng thơ để bày tỏ tình cảm với người thân, bạn bè, - GV dẫn dắt, giới thiệu nội dung bài học mới. B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI 1. Hoạt động tìm hiểu tri thức về kiểu bài 1.1 Hoạt động khởi động a. Mục tiêu: Kích hoạt kiến thức nền về đặc điểm của một bài thơ bốn chữ học năm chữ đã học trong chương trình lớp 7. b. Sản phẩm: Câu trả lời của HS trình bày hiểu biết nền về một bài thơ bốn chữ học năm chữ. c. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ * Kích hoạt kiến thức nền - GV sử dụng kĩ thuật động não, HS nhắc lại - HS nhắc lại những nhắc lại đặc đặc điểm của thể thơ bốn chữ hoặc năm chữ điểm của thể thơ bốn chữ hoặc bằng cách trả lời nhanh câu hỏi sau: Em biết năm chữ. gì về thể thơ bốn chữ học năm chữ. + số tiếng Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập + số dòng - HS thảo luận nhóm và thực hiện nhiệm vụ + Cách gieo vần học tập. Bước 3: Báo cáo, thảo luận - Đại diện 2-3 nhóm HS trình bày trước lớp; các nhóm khác góp ý, bổ sung (nếu có). Bước 4: Kết luận, nhận định - Dựa trên câu trả lời của HS, GV nhận xét ý kiến của HS, nhắc lại một số đặc điểm về thể thơ và giới thiệu hoạt động viết. 1.2 Hoạt động tìm hiểu tri thức về cách làm thơ nói chung và thơ bốn chữ, năm chữ nói riêng. a. Mục tiêu: Trình bày được đặc điểm của một bài thơ hay nói chung bà đặc điểm của thể thơ bốn chữ hoặc năm chữ. b. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về đặc điểm của một bài thơ hay nói chung và đặc điểm của thể thơ bốn chữ hoặc năm chữ. c. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ * Một số điểm cần lưu ý khi làm một bài - GV yêu cầu HS đọc khung thông thơ: tin trong SGK/ tr.22, thảo luận và - Thể hiện cách nhìn, cách cảm nhận của trả lời những câu hỏi sau: người viết về cuộc sống. + Theo em, thế nào là một bài thơ - Sử dụng từ ngữ, hình ảnh phù hợp để thể hay? hiện cách nhìn, cảm xúc của bản thân về cuộc sống.
  49. + Muốn làm một bài thơ thì cần - Sử dụng các biện pháp tu từ phù hợp để làm gì? tạo nên những liên tưởng độc đáo, thú vị. + Một bài thơ bốn chữ, năm chữ - Gieo vần, ngắt nhịp một cách hợp lý để cần đảm bảo những yêu cầu gì? làm tăng giá trị biểu đạt của ngôn từ. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học - Đặt nhan đề phù hợp với nội dung văn tập bản. - HS đọc SGK và thực hiện nhiệm - Đảm bảo đủ số chữ ở các dòng thơ theo vụ học tập theo nhóm. yêu cầu của thể loại. Bước 3: Báo cáo, thảo luận - Đại diện nhóm HS trình bày trước lớp ý kiến của mình; các nhóm khác góp ý, bổ sung (nếu có). Bước 4: Kết luận, nhận định - GV câu trả lời của HS và kết luận về đặc điểm của một bài thơ hay hay nói chung và đặc điểm của thể thơ bốn chữ hoặc năm chữ. 2. Hoạt động hướng dẫn phân tích kiểu văn bản a. Mục tiêu: Nhận biết các yêu cầu về việc làm một bài thơ thông qua việc đọc và phân tích VB mẫu trong SGK/tr.23. b. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về đặc điểm thơ bốn chữ, năm chữ thể hiện qua VB “Nắng hồng” (Bảo Ngọc). Nội dung bài học rút ra về đặc điểm thơ và câu hỏi cần giải đáp. c. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ * Hướng dẫn phân tích văn bản mẫu - GVtrình bày bài thơ “Nắng hồng” 1. Về đặc điểm thể loại lên bảng chiếu, rồi đưa ra hệ thống ➢ Về số tiếng: Mỗi câu thơ có 5 tiếng câu hỏi, tổ chức lớp thảo luận => thơ 5 chữ. nhóm để trả lời những câu hỏi sau: ➢ Bài thơ có 6 khổ thơ, mỗi khổ thơ 1. Bài thơ được viết theo thể thơ gồm 4 dòng. nào? ➢ Nhịp thơ: 3/2; 2/3. 2. Để miêu tả được bức tranh sống ➢ Vần chân: đâu – nâu động của mùa đông, tác giả đã nhà – hoa dùng những hình ảnh và các lửa – đưa biện pháp nghệ thuật nào? rồi – trôi 3. Vì sao khi sáng tác thơ, văn, cần => Sử dụng vần nhịp một cách hợp lý sử dụng biện pháp nhân hóa, so làm tăng giá trị biểu đạt của ngôn từ. sánh để miêu tả sự vật, hiện 2. Về nghệ thuật tượng? ➢ Hình ảnh: tấm áo nâu, áo trời, mưa 4. Làm thơ không phải là chỉ miêu phùn, khói, màn sương, dáng mẹ, tả sự vật, hiện tượng mà còn đốm nắng, giọt nắng hồng, phải thể hiện cảm xúc mới lạ,
  50. thú vị về cuộc sống. Hai khổ thơ => hình ảnh gợi cảm, sinh động, thể cuối có đáp ứng được yêu cầu hiện sự liên tưởng bất ngờ thú vị. trên không? Hãy lí giải. ➢ Biện pháp nghệ thuật: nhân hóa, so 5. Trong bài thơ này, tác giả đã sử sánh, ẩn dụ dụng những loại vần nào? => thể hiện sự sống động của thiên 6. Từ cách viết của tác giả trong nhiên. bài thơ trên, em học được điều 3. Về nội dung gì về cách làm một bài thơ bốn ➢ Bài thơ thể hiện cảm xúc của tác giả chữ hoặc năm chữ? trước bức tranh thiên nhiên và cuộc Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học sống khi đất trời vào đông. tập - HS đọc VB mẫu, theo dõi các thông tin trong khung hướng dẫn, thảo luận nhóm và tìm câu trả lời cho các câu hỏi hướng dẫn phân tích văn bản. Bước 3: Báo cáo, thảo luận - Một số HS đại diện nhóm,trình bày trước lớp. Các nhóm khác nhận xét, góp ý, bổ sung (nếu có). - HS nêu câu hỏi thắc mắc (nếu có). Bước 4: Kết luận, nhận định - GV góp ý cho câu trả lời của HS, hướng dẫn HS kết luận vấn đề theo định hướng tham khảo. 3. Hoạt động hướng dẫn quy trình viết a. Mục tiêu: - Nhận biết được những thao tác cần làm, những lưu ý khi thực hiện các bước trong quy trình làm một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ. - Biết chủ động đề xuất mục đích hợp tác khi được giao nhiệm vụ. b. Sản phẩm: bảng tóm tắt của HS (theo mẫu PHT) c. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ * Quy trình viết gồm bốn bước: - GV cho HS đọc phần hướng dẫn quy trình viết trong SGK/tr.24, sau đó thảo luận nhóm và tóm tắt thông tin quy trình làm một bài thơ. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập - HS thảo luận theo cặp và trả lời nhanh ra giấy. Bước 3: Báo cáo, thảo luận Bước 1: Trước khi viết - HS trình bày trước lớp. Các HS khác bổ sung (nếu có). Bước 4: Kết luận, nhận định
  51. - GV nhận xét quá trình làm việc nhóm của HS thông qua quan sát. GV chú ý đánh giá mức độ chủ động của HS trong việc đề xuất mục đích hợp tác trước khi bắt đầu thảo luận. - GV nhận xét kết quả thực hiện nhiệm vụ, hướng dẫn HS kết luận theo định hướng như sản phẩm dự kiến. Bước 2: Tìm ý tưởng cho bài thơ Bước 3: Làm thơ Bước 4: Chỉnh sửa và chia sẻ. C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP LÀM THƠ BỐN CHỮ HOẶC NĂM CHỮ 1. Hoạt động chuẩn bị trước khi viết Hoạt động xác định mục đích, đối tượng và đề tài a. Mục tiêu: Biết cách xác định mục đích, đối tượng và đề tài cho bài thơ sẽ viết. b. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về việc xác định mục đích, đối tượng và đề tài cho bài thơ sẽ viết. c. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ * Bước 1: Chuẩn bị viết - GV cho HS đọc đề bài trong SGK/tr.24. Sau + Đối tượng: người đọc là những đó yêu cầu HS xác định mục đích, đối tượng và người quan tâm đến thơ ca. Đặc đề tài cho bài thơ của mình qua các câu hỏi: biệt là những bài thơ đề cập đến + Bài thơ này được viết nhằm mục đích gì? vẻ đẹp thiên nhiên. + Người đọc bài thơ của em có thể là ai? + Mục đích: chia sẻ cảm xúc của + Em định viết về đề tài gì? mình về một sự vật, hiện tượng,
  52. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập cảnh đẹp thiên nhiên hoặc cuộc - HS suy nghĩ, tìm câu trả lời. sống với người đọc. Bước 3: Báo cáo, thảo luận + Đề tài: là một bài thơ 4 chữ - HS trình bày trước lớp. hoặc 5 chữ thể hiện cảm xúc của em về một sự vật, hiện tượng của Bước 4: Kết luận, nhận định thiên nhiên hoặc cuộc sống. - GV nhận xét, đánh giá. 2. Hoạt động tìm ý tưởng cho bài thơ và làm thơ (có thể thực hện tại nhà) a. Mục tiêu: Biết cách tìm ý tưởng và làm một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ. Hình thành ý tưởng dựa trên các nguồn thông tin đã cho b. Sản phẩm: Nội dung đã hoàn thành của PHT do HS viết. c. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ * Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý (1) Từ đề tài đã xác định, GV hướng dẫn HS - Sản phẩm là sơ đồ tìm ý, dàn ý tìm ý tưởng cho bài thơ bằng cách điền vào của HS. PHT sau: (2) Sau khi HS đã hoàn thành xong PHT, GV thể hiện các ý tưởng lần lượt thành các dòng thơ theo chỉ dẫn của bước 3 trong SGK. GV yêu câu HS viết tối thiểu 1 khổ thơ gồm 4 dòng (bôn chữ hoặc năm chữ). Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập - Với nhiệm vụ (1): HS thực hiện tại lớp. - Với nhiệm vụ (2): HS thực hiện tại nhà. Bước 3: Báo cáo, thảo luận - HS chuẩn bị trình bày bài thơ theo hình thức cặp đôi/ nhóm 4-6 HS hoặc trước tập thể lớp. Bước 4: Kết luận, nhận định - GV nhận xét về mức độ hoàn thành nhiệm vụ học tập của HS trong thời gian viết do GV quy định. * Lưu ý: GV chưa nên đánh giá, nhận xét công khai trước lớp về sản phẩm bài viết của HS. Việc này nên được thực hiện sau khi tổ chức cho HS
  53. tự đánh giá lẫn nhau và chỉnh sửa bài viết của mình. 3. Hoạt động xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm 3.1. Hoạt động xem lại và chỉnh sửa a. Mục tiêu: Biết cách chỉnh sửa bài viết của bản thân và các bạn; Nhận xét được bài thơ của HS khác. b. Sản phẩm: Phần nhận xét, đánh giá bài viết của HS. c. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ * Sản phẩm: Phần nhận xét, đánh (1) GV yêu cầu HS dựa vào bảng kiểm trong giá bài viết của HS. SGK/tr.24,25 để tự kiểm tra, đánh giá lại bài thơ của mình. (2) Sau khi hoàn thành việc tự chỉnh sửa, GV có thể mời một số HS đọc bài thơ của mình trước lớp và mời các HS khác nhận xét. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập - HS lần lượt thực hiện các nhiệm vụ (1) và (2). Bước 3: Báo cáo, thảo luận - Đối với nhiệm vụ (2), một số HS đọc bài thơ của mình trước lớp, sau đó các HS khác chia sẻ, nhận xét về bài thơ của bạn (dựa trên bảng kiểm). Bước 4: Kết luận, nhận định - GV đánh giá và nhận xét trên ba phương diện: (1) Những ưu điểm cần phát huy và những điểm cần chỉnh sửa trong các bài thơ của HS. (2) Cách nhận xét, đánh giá bài viết dựa vào bảng kiểm của HS (HS đã biết sử dụng bảng kiểm chưa? HS có nhận ra những ưu khuyết điểm trong bài thơ của mình và các bạn hay không?) Trong trường hợp HS chưa biết dùng bảng kiểm, GV sử dụng kĩ thuật nói to suy nghĩ để hướng dẫn HS sử dụng bảng kiểm và nhận xét. 3.2. Hoạt động rút kinh nghiệm a. Mục tiêu: Rút ra được kinh nghiệm khi làm một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ. b. Sản phẩm: Những kinh nghiệm rút ra của HS về quy trình làm một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ. c. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm
  54. Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ * Sản phẩm: Những kinh nghiệm - GV sử dụng kĩ thuật trình bày một phút để HS rút ra của HS về quy trình làm một chia sẻ nhanh (những) kinh nghiệm của bản thân bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ. sau khi làm một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập - HS suy nghĩ và chuẩn bị những kinh nghiệm của bản thân để chia sẻ Bước 3: Báo cáo, thảo luận - Một số HS chia sẻ những kinh nghiệm mà mình rút ra được. Bước 4: Kết luận, nhận định - GV nhận xét, đánh giá, chốt ý. D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG VÀ MỞ RỘNG (Thực hiện tại nhà) a. Mục tiêu: Vận dụng được quy trình làm một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ vào việc làm thơ. Biết chủ động, tích cực thực hiện những công việc của bản thân trong học tập. b. Sản phẩm: Bài thơ đã được công bố của HS. c. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ * Sản phẩm: Bài thơ đã được - Từ bài thơ đã hoàn thành trên lớp, GV cho HS về công bố của HS. HS có thể công nhà lựa chọn một trong hai nhiệm vụ sau và hoàn bố bài viết trên blog cá nhân, trên thành: trang web của lớp, (1) Sửa bài thơ cho hoàn chỉnh và công bố. (2) Chọn một đề tài khác để viết bài thơ mới và công bố. Sau khi công bố bài thơ, HS tham gia bình chọn bài thơ hay nhất của lớp. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập - HS về nhà thực hiện một trong hai nhiệm vụ trên và công bố bài thơ. HS có thể công bố bài viết trên blog cá nhân, trên trang web hoặc bảng tin học tập của lớp, Bước 3: Báo cáo, thảo luận - Trước tiên, HS công bố một trong hai sản phẩm được giao trên trang Web hoặc bảng tin của lớp. - HS tham gia bình chọn bài thơ hay nhất của lớp. Bước 4: Kết luận, nhận định - GV nhận xét thái độ tích cực chủ động và mức độ hoàn thành nhiệm vụ học tập. - GV công bố kết quả bình chọn bài thơ hay nhất của lớp.
  55. KẾ HOẠCH BÀI DẠY KĨ NĂNG VIẾT VIẾT ĐOẠN VĂN GHI LẠI CẢM XÚC VỀ MỘT BÀI THƠ BỐN CHỮ HOẶC NĂM CHỮ Thời gian: 2 tiết V.MỤC TIÊU DẠY HỌC Sau khi học xong bài này, HS có thể: 2. Năng lực 2.1. Năng lực đặc thù - Viết được đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ. 2.2. Năng lực chung - Năng lực tự chủ và tự học: biết chủ động, tích cực thực hiện những công việc của bản thân trong học tập. - Năng lực giao tiếp, hợp tác: biết chủ động đề xuất mục đích hợp tác khi được giao nhiệm vụ. 3. Phẩm chất: Cảm nhận và yêu vẻ đẹp của thiên nhiên thông qua việc ghi lại cảm xúc sau khi đọc xong một bài thơ có đề tài về thiên nhiên. VI. KIẾN THỨC CẦN DẠY TRONG BÀI HỌC - Cách viết đoạn văn đảm bảo các bước: chuẩn bị trước khi viết (xác định đề tài, mục đích, thu thập tư liệu; tìm ý và lâp dàn ý; viết bài; xem và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm. - Cách viết đoạn văn ghi lại cảm xúc sau khi đọc xong một bài thơ. VII. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU - Máy chiếu hoặc bảng đa phương tiện dùng để chiếu tranh ảnh, nội dung các PHT, câu hỏi để giao nhiệm vụ học tập cho HS. - Bảng phụ, giá treo tranh (nếu có), giấy A4, A1, A0, bảng nhóm để HS trình bày kết quả làm việc nhóm; viết long, keo dán giấy, nam châm. - SGK, SGV - PHT - Bảng kiểm đánh giá thái độ làm việc nhóm; rubrics đánh giá bài trình bày VB của nhóm HS trên bảng tin học tập của lớp. VIII.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC E. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU 3. Hoạt động xác định nhiệm vụ viết d. Mục tiêu: Xác định được nhiệm vụ viết. e. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về nhiệm vụ học tập cần thực hiện. f. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ *HS xác định được nhịem vụ học tập
  56. - GV yêu cầu HS đọc khung “Yêu cầu cần - Biết viết đoạn văn đảm bảo các đạt” trong SGK, tên đề mục phần kĩ năng Viết bước: chuẩn bị trước khi viết; và xác định nhiệm vụ học tập. tìm ý và lập dàn ý; viết bài; xem - GV đặt câu hỏi: Dựa vào yêu cầu cần đạt và lại và chỉnh sửa, rút kinh tên đề mục phần kĩ năng Viết, các em hãy nghiệm. cho biết: trong bài học này, chúng ta sẽ thực - Viết được một đoạn văn ghi lại hiện nhiệm vụ viết nào? cảm xúc sau khi đọc xong một Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ. - HS làm việc cá nhân: Đọc thông tin trong SGK và tìm câu trả lời. Bước 3: Báo cáo, thảo luận - HS trả lời trước lớp về nhiệm vụ học tập sẽ thực hiện. Bước 4: Kết luận, nhận định - GV nhận xét câu trả lời của HS, xác nhận lại nhiệm vụ học tập: Trong bài học này, HS cần viết đoạn văn ghi lại cảm xúc sau khi đọc một bài thơ. 4. Hoạt động giới thiệu tình huống khi thực hiện bài viết d. Mục tiêu: HS nhận biết được tình huống giao tiếp khi thực hiện bài viết. e. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về tình huống giao tiếp do GV đặt ra. f. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ * HS xác định được tình huống - GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm đôi, trả khi cần viết đoạn văn ghi lại lời câu hỏi: Sau khi đọc xong một bài thơ hay cảm xúc sau khi đọc một bài trên sách, báo chí, mạng internet, em muốn thơ. chia sẻ với người khác thì em có thể chia sẻ bằng cách nào? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập - HS thảo luận nhóm và tìm câu trả lời. Bước 3: Báo cáo, thảo luận - Đại diện 2-3 nhóm HS trình bày, các nhóm khác góp ý, bổ sung (nếu có). Hoặc tất cả các nhóm cùng đính câu trả lời lên bảng phụ. Bước 4: Kết luận, nhận định - GV nhận xét kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của HS và hướng dẫn HS tổng hợp vấn đề mà HS cảm thấy khó khăn khi viết đoạn văn ghi lại cảm xúc sau khi đọc một bài thơ. - GV dẫn dắt, giới thiệu nội dung bài học mới.
  57. F. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI 4. Hoạt động tìm hiểu tri thức về kiểu bài 4.1 Hoạt động khởi động d. Mục tiêu: Kích hoạt kiến thức nền về đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ đã học trong chương trình lớp 6. e. Sản phẩm: Câu trả lời của HS trình bày hiểu biết về đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ. f. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ * Kích hoạt kiến thức nền - GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời câu hỏi: - HS nhắc lại những yêu cầu về Hãy nhắc lại những yêu cầu về đoạn văn ghi đoạn văn ghi lại cảm xúc về một lại cảm xúc về một bài thơ trong chương trình bài thơ trong chương trình lớp 6. lớp 6 mà em còn nhớ. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập - HS thảo luận nhóm và tìm câu trả lời. Bước 3: Báo cáo, thảo luận - Đại diện 2-3 nhóm HS trình bày trước lớp; các nhóm khác góp ý, bổ sung (nếu có). Bước 4: Kết luận, nhận định - Dựa trên câu trả lời của HS, GV nhận xét, bổ sung và giới thiệu nội dung bài học. 4.2 Hoạt động tìm hiểu tri thức về đoạn văn ghi lại cảm xúc sau khi đọc một bài thơ. d. Mục tiêu: Nhận biết được khái niệm, yêu cầu đối với đoạn văn ghi lại cảm xúc sau khi đọc một bài thơ. e. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về khái niệm, yêu cầu đối với đoạn văn ghi lại cảm xúc sau khi đọc một bài thơ. f. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ * Khái niệm: - GV yêu cầu HS đọc khung thông - Đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ tin trong SGK/ tr.25 và điền vào thuộc kiểu văn biểu cảm, thể hiện cảm xúc bảng sau: của người viết về một bài thơ. Yêu cầu đối với kiểu bài Hình thức * Yêu cầu đối với kiểu bài: Nội dung Ngôi kể Yêu cầu đối với kiểu bài Cấu trúc Hình Đảm bảo hình thức đoạn văn. đoạn văn thức Nội dung Trình bày cảm xúc của người Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học viết về về một bài thơ bốn tập chữ hoặc năm chữ.
  58. - HS thực hiện nhiệm vụ học tập Ngôi kể Sử dụng ngôi thứ nhất để theo nhóm. chia sẻ cảm xúc. Bước 3: Báo cáo, thảo luận Cấu trúc - Mở đoạn: giới thiệu nhan - Đại diện nhóm HS trình bày trước đoạn văn đề, tác giả và cảm xúc chung lớp ý kiến của ình dựa trên bảng đã về bài thơ bằng một câu (câu cho; các nhóm khác góp ý, bổ sung chủ đề). (nếu có). - Thân đoạn: trình bày cảm Bước 4: Kết luận, nhận định xúc của bản thân về nội dung - GV hướng dẫn HS chốt ý. và nghệ thuật của bài thơ; cảm xúc đó được gợi ra từ những hình ảnh, từ ngữ nào trong bài thơ. - Kết đoạn: khẳng định lại cảm xúc về bài thơ và ý nghĩa của nó đối với người viết. 5. Hoạt động hướng dẫn phân tích kiểu văn bản d. Mục tiêu: Nhận biết các yêu cầu về kiểu bài thông qua việc đọc và phân tích VB mẫu. e. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về đặc điểm, yêu cầu của kiểu bài thông qua việc phân tích VB mẫu. f. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ * Hướng dẫn phân tích văn bản mẫu - GV yêu cầu HS đọc thầm VB 1. Tác giả dùng ngôi thứ nhất để chia sẻ cảm mẫu (SGK/tr.26), chú ý đến những xúc về bài thơ. phần đánh số và khung thông tin 2. Những cảm xúc mà tác giả thể hiện trong tương ứng. Sau đó, GV cho HS đoạn văn là: tôi rất thích bài thơ Nắng hồng thảo luận nhóm đôi với các câu hỏi của Bảo Ngọc vì cách dẫn dắt bất ngờ, thú hướng dẫn phân tích kiểu văn bản vị của tác giả ; cảm nhận được rõ nét cái bên dưới (SGK/tr.26). rét buốt của tiết trời lạnh giá ; giúp tôi Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học cảm nhận rõ hơn về tình mẹ và cả những tập yêu thương của một đứa trẻ dành cho mẹ. - Cá nhân HS đọc VB mẫu, theo 3. Nội dung của câu mở đoạn: giới thiệu dõi các thông tin trong khung nhan đề bài thơ, tên tác giả và cảm xúc hướng dẫn, tìm câu trả lời cho các chung về bài thơ. câu hỏi hướng dẫn phân tích văn 4. Phần thân đoạn (từ câu 2 đến câu 6): bản. trình bày cảm xúc của người viết về nội Bước 3: Báo cáo, thảo luận dung và nghệ thuật của bài thơ. - Một số HS trình bày trước lớp. 5. Nội dung của câu kết đoạn: Khẳng định Các HS khác nhận xét, góp ý, bổ cảm xúc và ý nghĩa của bài thơ đối với bản sung (nếu có). thân. - HS nêu câu hỏi thắc mắc (nếu có). Bước 4: Kết luận, nhận định
  59. - GV góp ý cho câu trả lời của HS, hướng dẫn HS kết luận vấn đề theo định hướng: Qua phần phân tích VB mẫu, HS cần: + Nhận biết cấu trúc của đoạn, chức năng của ba phần trong đoạn văn. + Nhận ra vai trò của các câu trong từng phần và những từ ngữ thể hiện cảm xúc của tác giả và các dẫn chứng. 6. Hoạt động hướng dẫn quy trình viết 3.1. Hoạt động khởi động d. Mục tiêu: Kích hoạt kiến thức nền về quy trình viết. e. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về quy trình viết. f. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ * Quy trình viết gồm bốn - GV yêu cầu HS kể tên 4 bước trong quy trình bước: viết một đoạn văn. Bước 1: chuẩn bị trước khi viết Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập Bước 2: tìm ý và lập dàn ý - HS thảo luận theo cặp và trả lời nhanh ra giấy. Bước 3: viết đoạn Bước 3: Báo cáo, thảo luận Bước 4: xem lại và chỉnh sửa, - HS trình bày trước lớp. Các HS khác bổ sung rút kinh nghiệm (nếu có). Bước 4: Kết luận, nhận định - Dựa vào câu trả lời của HS, GV dẫn dắt HS ôn lại quy trình viết trong hoạt động tiếp theo. 3.2. Hoạt động ôn lại quy trình viết đoạn văn ghi lại cảm xúc sau khi đọc xong một bài thơ. a. Mục tiêu: Ghi nhớ các bước trong quy trình viết đoạn văn ghi lại cảm xúc sau khi đọc xong một bài thơ. b. Sản phẩm: Bảng tóm tắt của HS về quy trình viết theo mẫu PHT số 1. PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1: QUY TRÌNH VIẾT ĐOẠN VĂN GHI LẠI CẢM XÚC SAU KHI ĐỌC MỘT BÀI THƠ Quy trình viết Thao tác cần làm Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý Bước 3: Viết đoạn văn
  60. Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm c. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1: - GV yêu cầu HS thảo luận nhóm QUY TRÌNH VIẾT ĐOẠN VĂN và hoàn thành thông tin trong PHT số 1. Quy Thao tác cần làm Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học trình tập viết - HS thảo luận theo cặp và ghi đáp Bước 1: - Xác định mục đích án vào phiếu. Chuẩn - Xác định đối tượng người đọc bị trước - Xác định đề tài Bước 3: Báo cáo, thảo luận khi viết - Đại diện nhóm trình bày kết quả Bước 2: - Để tìm ý cho đoạn văn, em hãy: thảo luận trước lớp. Các nhóm Tìm ý và + Đọc diễn cảm bài thơ vài lần khác bổ sung (nếu có). lập dàn để cảm nhận âm thanh, vần, nhịp ý điệu của bài thơ và xác định Bước 4: Kết luận, nhận định những cảm xúc mà bài thơ đã - GV nhận xét quá trình làm việc gợi cho em. nhóm của HS thông qua việc quan + Tìm và xác định ý nghĩa của sát. GV chú ý đánh giá mức độ chủ những từ ngữ, hình ảnh độc đáo, động của HS trong việc đề xuất những biện pháp tu từ mà tác giả mục đích hợp tác trước khi các em bài thơ sử dụng. bắt đầu thảo luận. + Xác định chủ đề của bài thơ. - GV nhận xét kết quả thực hiện + Lí giải vì sao em có cảm xúc nhiệm vụ. đặc biệt với bài thơ. + Viết nhanh dưới dạng cụm từ thể hiện những ý tưởng trên. - Lập dàn ý theo sơ đồ hướng dẫn sau: Bước 3: - Dựa vào dàn ý, viết đoạn văn Viết hoàn chỉnh. đoạn - Khi viết, cần đảm bảo các yêu văn cầu đối với kiểu bài.
  61. Bước 4: - Xem lại và chỉnh sửa: Dựa vào Xem lại bảng kiểm SGK/tr.28. và chỉnh Rút kinh nghiệm bằng cách trả sửa, rút lời câu hỏi: Nếu được viết lại, kinh em sẽ điều chỉnh như thế nào để nghiệm bài viết tốt hơn? G. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP VIẾT ĐOẠN VĂN GHI LẠI CẢM XÚC SAU KHI ĐỌC MỘT BÀI THƠ 4. Hoạt động chuẩn bị trước khi viết 4.1. Hoạt động xác định mục đích, đối tượng và đề tài d. Mục tiêu: Biết cách xác định mục đích, đối tượng và đề tài của đoạn văn ghi lại cảm xúc sau khi đọc bài thơ. e. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về việc xác định mục đích, đối tượng và đề tài của đoạn văn ghi lại cảm xúc sau khi đọc bài thơ. f. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ * Bước 1: Chuẩn bị viết - GV cho HS đọc đề bài trong SGK/tr.26. Sau + Đối tượng: người đọc là những đó yêu cầu HS xác định mục đích, đối tượng và người quan tâm đến thơ ca. Đặc đề tài cho bài viết của mình qua các câu hỏi: biệt là những bài thơ đề cập đến - Với đề tài này, em sẽ viết đoạn văn cho ai, vẻ đẹp thiên nhiên. nhằm mục đích gì? + Mục đích: chia sẻ cảm xúc của - Với đối tượng và mục đích ấy, em dự định sẽ mình về bài thơ với người đọc. chọn cách viết như thế nào? + Đề tài: đoạn văn ghi lại cảm xúc - Em sẽ chọn viết về đề tài gì? sau khi đọc xong một bài thơ 4 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập chữ hoặc 5 chữ, đề cập đến tình - HS suy nghĩ, tìm câu trả lời. yêu thiên nhiên. Bước 3: Báo cáo, thảo luận - HS trình bày trước lớp. Bước 4: Kết luận, nhận định - GV nhận xét, đánh giá. 4.2. Hoạt động tìm ý, lập dàn ý và viết bài (có thể thực hện tại nhà) d. Mục tiêu: Biết tìm ý, lập dàn ý và viết đoạn văn trình bày cảm xúc về một bài thơ. e. Sản phẩm: Sơ đồ tìm ý, dàn ý của HS. f. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ * Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý - GV yêu cầu HS tìm ý, lập dàn ý và viết đoạn - Sản phẩm là sơ đồ tìm ý, dàn ý văn trình bày cảm xúc về một bài thơ theo gợi của HS. ý sau:
  62. (1) Tìm ý và lập dàn ý (thực hiện theo cặp đôi). + Mở đoạn: tên bài thơ, tên tác giả; cảm xúc chung về bà thơ. + Thân đoạn: Cảm xúc thư nhất (dẫn chứng), cảm xúc thứ hai (dẫn chứng), + Kết đoạn: khẳng định lại cảm xúc và ý nghĩa của bài thơ đối với bản thân. Sau đó, cho HS trao đổi dàn ý trong nhóm đôi để góp ý cho nhau. (2) HS sẽ viết đoạn văn dựa trên dàn ý (thực hiện cá nhân). Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập - Với nhiệm vụ (1): HS thực hiện tại lớp. - Với nhiệm vụ (2): HS thực hiện tại nhà. Bước 3: Báo cáo, thảo luận - HS đại diện trình bày kết quả làm việc của nhóm. HS khác thảo luận, bổ sung (nếu có). - Đoạn văn của HS sẽ được đọc trong hoạt động tiếp theo (Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm). Bước 4: Kết luận, nhận định - GV nhận xét về mức độ hoàn thành nhiệm vụ học tập của HS trong thời gian viết do GV quy định. * Lưu ý: GV chưa nên đánh giá, nhận xét công khai trước lớp về sản phẩm bài viết của HS. Việc này nên được thực hiện sau khi tổ chức cho HS tự đánh giá lẫn nhau và chỉnh sửa bài viết của mình. 5. Hoạt động xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm 5.1. Hoạt động xem lại và chỉnh sửa d. Mục tiêu: Biết cách chỉnh sửa bài viết của bản thân và các bạn. e. Sản phẩm: Phần nhận xét, đánh giá bài viết của HS.
  63. f. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ * Sản phẩm: Phần nhận xét, đánh - GV yêu cầu HS trao đổi bài viết cho nhau theo giá bài viết của HS. nhóm đôi và dựa vào bảng kiểm trong SGK/tr.28 để đánh giá, nhận xét về bài viết của bạn. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập - HS trao đổi bài viết cho nhau và nhận xét dựa vào bảng kiểm trong SGK/tr.28. Bước 3: Báo cáo, thảo luận - Một số HS đọc bài viết trước lớp, sau đó các HS khác chia sẻ, nhận xét về bài viết của bạn (dựa trên bảng kiểm). Bước 4: Kết luận, nhận định - GV đánh giá và nhận xét trên hai phương diện: (1) Những ưu điểm cần phát huy và những điểm cần chỉnh sửa trong các bài viết. (2) Cách nhận xét, đánh giá bài viết dựa vào bảng kiểm của HS (HS đã biết sử dụng bảng kiểm chưa? HS có nhận ra những ưu khuyết điểm của mình và các bạn hay không?) Trong trường hợp HS chưa biết dùng bảng kiểm, GV sử dụng kĩ thuật nói to suy nghĩ để hướng dẫn HS sử dụng bảng kiểm và nhận xét. 5.2. Hoạt động rút kinh nghiệm d. Mục tiêu: Rút ra được kinh nghiệm khi viết đoạn văn ghi lại cảm xúc sau khi đọc xong một bài thơ. e. Sản phẩm: Những kinh nghiệm rút ra của HS về quy trình viết đoạn văn ghi lại cảm xúc sau khi đọc xong một bài thơ. f. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm
  64. Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ * Sản phẩm: Những kinh nghiệm - GV yêu cầu HS ghi lại những kinh nghiệm của rút ra của HS về quy trình viết bản thân sau khi viết đoạn văn ghi lại cảm xúc sau đoạn văn ghi lại cảm xúc sau khi khi đọc xong một bài thơ. đọc xong một bài thơ. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập - HS ghi lại những kinh nghiệm của bản thân. Bước 3: Báo cáo, thảo luận - Một số HS chia sẻ những kinh nghiệm mà mình rút ra được. Bước 4: Kết luận, nhận định - GV nhận xét, đánh giá, chốt ý. H. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG VÀ MỞ RỘNG (Thực hiện tại nhà) d. Mục tiêu: Biết vận dụng quy trình viết đoạn văn ghi lại cảm xúc sau khi đọc xong một bài thơ vào việc tạo lập văn bản. e. Sản phẩm: Bài viết đã được công bố của HS. f. Tổ chức hoạt động Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ * Sản phẩm: Bài viết đã được - Từ bài viết đã hoàn thành trên lớp, GV cho HS về công bố của HS. HS có thể công nhà lựa chọn một trong hai nhiệm vụ: bố bài viết trên blog cá nhân, trên (1) Sửa bài viết cho hoàn chỉnh và công bố. trang web của lớp, (2) Chọn một đề tài khác để viết bài mới và công bố. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập - HS về nhà thực hiện một trong hai nhiệm vụ trên và công bố bà viết. HS có thể công bố bài viết trên blog cá nhân, trên trang web của lớp, Bước 3: Báo cáo, thảo luận - HS giới thiệu bài viết đã được chỉnh sửa, công bố đến các bạn khác trong lớp. Bước 4: Kết luận, nhận định - GV và HS tiếp tục sử dụng bảng kiểm trong SGK để xem lại, chỉnh sửa và rút kinh nghiệm đối với bài viết đã được công bố.
  65. Ngày soạn: Ngày dạy: . Bài 1: TIẾNG NÓI CỦA VẠN VẬT NÓI VÀ NGHE: TÓM TẮT Ý CHÍNH DO NGƯỜI KHÁC TRÌNH BÀY I. MỤC TIÊU 1. Năng lực a. Năng lực chung - Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác b. Năng lực đặc thù: - Tóm tắt được ý chính do người khác trình bày. 2. Phẩm chất: - Ý thức tự giác, tích cực trong học tập. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU - KHBD, SGK, SGV, SBT - PHT - Máy tính, máy chiếu, bảng phụ, Bút dạ, Giấy A0, III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Hoạt động 1: Xác định vấn đề a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. b. Nội dung: HS lắng nghe, trả lời câu hỏi của GV c. Tổ chức thực hiện d. Sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ Hs lắng nhe, quan sát và ghi chép. - GV chuyển giao nhiệm vụ Gv chiếu video :giới thiệu về đọc sách
  66. Hs vừa lắng nghe vừa ghi lại những điều bạn vừa trình bày trong clip vào phiếu học tập Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ - HS suy nghĩ, trả lời Bước 3: Báo cáo thảo luận - HS trình bày cá nhân - GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn. Bước 4: Kết luận, nhận định - Gv nhận xét, dẫn dắt vào bài: Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới I. CHUẨN BỊ BÀI NÓI a. Mục tiêu: Hs biết các bước tóm tắt ý chính do người khác trình bày b. Nội dung: Gv sử dụng KT khăn trải bàn HS bầu ra bạn thư kí, hoàn thiện phiếu học c. Tổ chức thực hiện d. Sản phẩm B1. Chuyển giao nhiệm vụ - Các bước ghi chép lại ý chính do người Gv chia lớp làm 4 nhóm thực hiện nhiệm vụ khác trình bày. : ? Để có thể tập trung chú ý và nắm bắt được Bước 1: Nghe ý chính và ghi tóm tắt ý chính của bài trình bày, khi nghe chúng ta Cách thức - Ghi ngắn gọn bằng cần thực hiện điều gì ? tóm tắt ngôn từ của mình, sử ? Để việc ghi chép trong quá trình nghe dụng từ khóa, cụm từ thuận lợi và hiệu quả, chúng ta cần chú ý - Sử dụng kí hiệu , điều gì ? gạch đầu dòng để làm ? Chúng ta có thể gặp những sai sót gì trong nổi bật ý. quá trình kết hợp lắng nghe và ghi chép ? - Viết dưới dạng sơ đồ
  67. ? Khi trao đổi với người nói về những vấn Chú ý: - Phần mở đầu, kết đề chưa rõ nên có thái độ như thế nào ? thúc. ? Có nên trao đổi phần tóm tắt của mình với - Những phần được những người nghe khác không ? Vì sao. lặp lại trong thân bài ? Theo em, để đánh giá mức độ đạt/ chưa - Tốc độ nói đạt một bài tóm tắt ý chính hòan chỉnh cần - Từ khóa của bài nói những yếu tố nào ? - Các phương tiện - HS thực hiện nhiệm vụ giao tiếp phi ngôn B2: Thực hiện nhiệm vụ ngữ: sơ đồ, kí hiệu - Gv quan sát, gợi mở, hỗ trợ - Hs suy nghĩ, thảo luận, bổ sung, phản biện B3: Báo cáo thảo luận Bước 2: Đọc lại và chỉnh sửa - HS trình bày sản phẩm thảo luận - Đọc lại phần ghi tóm tắt và chỉnh sửa - GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của ( nếu cần ) bạn. - Xác định với người nói về nội dung B4: Đánh giá , nhận định vừa tóm tắt. Trao đổi với người nói về ý - GV nhận xét quá trình tương tác, thảo luận kiến em chưa rõ hoặc em có quan điểm nhóm của học sinh khác. - Chốt kiến thức, chuyển dẫn sang mục sau. - Trao đổi phần ghi tóm tắt với những người nghe khác để chỉnh sửa cho chính xác. II. THỰC HÀNH TRÌNH BÀY a. Mục tiêu: Biết được các kĩ năng khi trình bày bài nói. b. Nội dung: - Từ phiếu học tập số 1 của mỗi cá nhân, các nhóm sẽ thảo luận và thống nhất , chọn lọc những ý chính nhất trong clip đã đưa ra từ đầu giờ c. Tổ chức thực hiện d. Sản phẩm B1. Chuyển giao nhiệm vụ - Gv có thể cho hsinh coi lại clip ( nếu cần ) - Phần trình bày: Tóm tắt ý chính do - HS thực hiện nhiệm vụ người khác trình bày. B2: Thực hiện nhiệm vụ - Gv quan sát, gợi mở, hỗ trợ - Hs suy nghĩ, thảo luận, bổ sung, phản biện B3: Báo cáo thảo luận - HS trình bày sản phẩm thảo luận - GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn. - Gv phát bảng kiểm để hs đánh giá, nhận xét.
  68. Bảng kiểm Nội dung kiểm tra Đạt/ chưa đạt Có tên bài trình bày Có tên người trình bày Có đầy đủ các thông tin chính của bài trình bày Trình bày thông tin ngắn gọn dưới dạng từ/ cụm từ, kí hiệu Trình bày rõ ràng, có tính hệ thống (biết dung số thứ tự, kí hiệu abc, gạch đầu dòng để trình bày các ý chính) B4: Đánh giá , nhận định - GV nhận xét quá trình tương tác, thảo luận nhóm của học sinh - Chốt kiến thức, chuyển dẫn sang mục sau. III. LUYỆN TÂP, VẬN DỤNG a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học, vận dụng để luyện nói b. Nội dung: HS dựa vào góp ý của các bạn và GV c. Tổ chức thực hiện d. Sản phẩm B1. Chuyển giao nhiệm vụ a. Luyện tập: GV cho hs trả lời nhanh các câu hỏi: Câu 1:Mục đích của việc lắng nghe và ghi chép là gì ? Câu 2: Khi tóm tắt ý chính do người khác trình bày cần trải qua mấy bước ? Câu 3: Để việc ghi chép trong quá trình - Bài nói của học sinh về câu hỏi : “Việc nghe thuận lợi và hiệu quả, chúng ta cần chú quan sát, lắng nghe, cảm nhận thế giới tự ý điều gì ? nhiên có ý nghĩa như thế nào với cuộc Câu 4: Vì sao khi tóm tắt ý chính do người sống của chúng ta ? ” khác trình bày ta nên dùng từ khóa, các kí hiệu và sơ đồ? - Phần trình bày: Tóm tắt ý chính do người khác trình bày.
  69. Câu 5: Theo em, để đánh giá mức độ đạt/ chưa đạt một bài tóm tắt ý chính hòan chỉnh cần những yếu tố nào ? b. Vận dụng: Gv chia lớp làm 4 nhóm thực hiện nhiệm vụ chung: ? Hãy trình bày bài nói trong khoảng thời gian 5phút : “ Việc quan sát, lắng nghe, cảm nhận thế giới tự nhiên có ý nghĩa như thế nào với cuộc sống của chúng ta ? ” - HS còn lại lắng nghe và tóm tắt ý chính phần trình bày của bạn. B2: Thực hiện nhiệm vụ - Gv quan sát, gợi mở, hỗ trợ - Hs suy nghĩ, thảo luận, bổ sung, phản biện B3: Báo cáo kết thảo luận - HS trình bày sản phẩm thảo luận - GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn. B4: Đánh giá , nhận định - GV nhận xét quá trình tương tác, thảo luận nhóm của học sinh - Chốt kiến thức - Hướng dẫn học bài ở nhà + Vẽ sơ đồ tư duy về các kiến thức đã học + Đọc và chuẩn bị bài: Ôn tập. Những vấn đề cần lưu ý sau bài dạy Bài 1: TIẾNG NÓI CỦA VẠN VẬT ÔN TẬP
  70. I. MỤC TIÊU 1. Năng lực: 1.1. Năng lực đặc thù - Năng lực thu thập thông tin liên quan đến đề bài. - Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận. - Năng lực viết, tạo lập văn bản. - Năng lực sáng tạo. 1.2. Năng lực chung - Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác 2. Phẩm chất: - Cảm nhận và yêu vẻ đẹp của thiên nhiên. - Ý thức tự giác, tích cực trong học tập. - Sống lạc quan, yêu đời, yêu cuộc sống. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU - SGK, SGV. - Một số video, tranh ảnh liên quan đến nội dung bài học. - Máy chiếu, máy tính. - Giấy A1 hoặc bảng phụ để HS làm việc nhóm. - Phiếu học tập. III. TIẾN TRÌNH ÔN TẬP 1. Hoạt động 1: KHỞI ĐỘNG a. Mục tiêu: Tạo hứng thú, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. HS kết nối với kiến thức đã học, khắc sâu kiến thức nội dung bài học. b. Nội dung: HS huy động tri thức đã có để trả lời câu hỏi và củng cố bài học. c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS. d. Tổ chức thực hiện: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: GV tổ chức trò chơi: “Giải cứu rừng xanh” cho hai đội; yêu cầu HS nhắc lại những nội dung và kiến thức đã được học trong bài 1. 1/ Xác định thể loại của văn bản “Lời của cây”.