Đề thi học sinh giỏi môn Giáo dục công dân Lớp 9 (Chuẩn kiến thức)

Nội dung text: Đề thi học sinh giỏi môn Giáo dục công dân Lớp 9 (Chuẩn kiến thức)

1. BỘ ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI LỚP 9 MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN ĐỀ BÀI Câu 1. (2.0điểm): Em hãy điền những từ còn thiếu vào chỗ trống( ) để hoàn thành nội dung các điều luật sau: (Luật giao thông đường bộ năm 2008) Điều 30. Người điều khiển, người ngồi trên xe mô tô, xe gắn máy. 2. Người điều khiển, người ngồi trên xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh, xe gắn máy phải đội mũ bảo hiểm (A) . đúng quy cách. Điều 31. Người điều khiển, người ngồi trên xe đạp, người điều khiển xe thô sơ khác. 1. Người điều khiển xe đạp chỉ được chở một người, trừ trường hợp chở thêm một trẻ em (B) . thì được chở tối đa hai người. 4. Hàng hóa xếp trên xe thô sơ phải đảm bảo an toàn, không gây (C) . giao thông và che khuất tầm nhìn của người điều khiển. Điều 32. Người đi bộ. 2. Người đi bộ chỉ được qua đường ở những nơi có đèn tín hiệu, có vạch kẻ đường hoặc có (D) , hầm dành cho người đi bộ và phải tuân thủ tín hiệu chỉ dẫn. Câu 2.(5.0điểm): Di sản văn hóa là gì? Hãy kể tên một số di sản văn hóa ở Thanh Hóa mà em biết? Việc bảo vệ di sản văn hóa, danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử văn hóa có ý nghĩa như thế nào đối với Việt Nam và thế giới? Nêu trách nhiệm của công dân học sinh trong việc bảo vệ di sản văn hóa? Câu 3.(4.0 điểm): Pháp luật là gì? Em hãy nêu đặc điểm, vai trò của pháp luật trong quản lý Nhà nước, quản lý xã hội? Hãy so sánh sự giống nhau và khác nhau giữa đạo đức và pháp luật về cơ sở hình thành, hình thức thể hiện và các biện pháp đảm bảo thực hiện? Câu 4. (3.5 điểm): Thế nào là năng động, sáng tạo? Nêu ý nghĩa của sống năng động, sáng tạo? Chúng ta cần rèn luyện như thế nào để trở thành người năng động, sáng tạo? Câu 5.(3.5 điểm): Em hiểu thế nào là kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc? Vì sao chúng ta phải kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc? Theo em, công dân nói chung, học sinh nói riêng cần làm gì để kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc? Câu 6.(2.0 điểm):Tình huống: Ông Q gửi đơn tới Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện tố cáo một cán bộ của văn phòng Ủy ban nhân dân huyện đã có hành vi nhận hối lộ. Trong đơn tố cáo có ghi rõ tên mình và cung cấp các chứng cứ liên quan tới việc nhận hối lộ này. a. Ông Q tố cáo là đúng hay sai theo quy định của pháp luật? b. Đơn tố cáo trên gửi đúng người có thẩm quyền xem xét tố cáo hay chưa? Hết 1
2. Họ và tên thí sinh: .Số báo danh: Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm. Đáp án Câu 1. (2,0 điểm): Lần lượt điền các từ hoặc cụm từ vào ( điền đúng một từ, cụm từ cho 0,5đ) 1,0đ (A) Có cài quai 0,5đ (B) Dưới 7 tuổi 0,5đ (C) Cản trở 0,5đ (D) Cầu vượt 0,5đ Câu 2. (5.0 điểm): - Khái niệm:Di sản văn hóa bao gồm di sản văn hóa phi vật thể và di sản văn hóa vật thể là sản phẩm tinh thần, vật chất có giá trị lịch sử, văn hóa, 0,5đ khoa học được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. - HS kể đúng được 4 di sản văn hóa ở Thanh Hóa (bao gồm cả DSVH vật thể, DSVH phi vật thể, các danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử văn hóa. Kể đúng mỗi di sản cho 0,25 đ) 1,0 đ Ví dụ: + Trống đồng Đông Sơn + Thành nhà Hồ vv . - Ý nghĩa: 2,0 đ Đối với Việt Nam: + DSVH, di tích lịch sử, văn hóa và danh lam thắng cảnh là cảnh đẹp của đất nước, là tài sản của dân tộc, nói lên truyền thống của dân tộc, thể hiện công đức của các thế hệ tổ tiên trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thể hiện kinh nghiệm của dân tộc trên các lĩnh vực. 0,5đ + Những di sản, di tích và cảnh đẹp cần được giữ gìn, phát huy trong sự nghiệp xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. 0,5đ Đối với thế giới: DSVH Việt Nam đóng góp vào kho tàng văn hóa thế giới. Một số DSVH việt Nam được công nhận là DSVH thế giới để được tôn vinh, giữ gìn như những tài sản quý giá của nhân loại. 0,5 đ Ví dụ: Vịnh Hạ Long, Phong Nha Kẻ Bàng; Cao nguyên đá Đồng văn; Quần thể di tích Cố đô Huế; Phố cổ Hội An; Nhã nhạc cung đình Huế; Hội Gióng ở phù Đổng-Sóc Sơn; Văn hóa Công Chiêng Tây Nguyên; khu di 2
3. tích trung tâm hoàng thành Thăng Long – Hà Nội; Mộc bản triều Nguyễn; 0,5đ 82 bia tiến sĩ văn miếu Quốc tử giám - Trách nhiệm của công dân HS trong việc bảo vệ các DSVH: 1,5đ + Giữ gìn sạch đẹp các DSVH ở địa phương 0,25đ + Đi tham quan tìm hiểu di tích lịch sử văn hóa 0,25đ + Không vứt rác bừa bãi và có hành vi làm ô nhiễm môi trường ở các khu di tích. 0,25đ + Tố giác những kẻ ăn cắp di vật, cổ vật, bảo vật, xâm phạm trái phép đất đai ở các khu di tích. 0,25đ + Tích cực tham gia các lễ hội truyền thống ở địa phương 0,25đ + Tôn trọng, học hỏi tinh hoa, văn hóa của các dân tộc khác trên thế giới để làm phong phú cho bản sắc văn hóa dân tộc mình, giới thiệu, quảng bá văn hóa Việt Nam đến với bạn bè quốc tế. 0,25đ Câu 3. (4.0 điểm): - Khái niệm: Pháp luật là những quy tắc xử sự chung, có tính bắt buộc, do Nhà nước ban 0,5 đ hành, được Nhà nước đảm bảo thực hiện bằng các biện pháp giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế. - Đặc điểm của pháp luật: 1,25đ + Tính quy phạm phổ biến: Các quy định của pháp luật là thước đo hành vi của mọi người trong xã hội, quy định khuôn mẫu, những qui tắc xử sự chung 0,5đ mang tính phổ biến + Tính xác định chặt chẽ: Các điều luật được quy định rõ ràng, chính xác, chặt chẽ, thể hiện trong các văn bản pháp luật. 0,25đ + Tính bắt buộc (cưỡng chế): Pháp luật do Nhà nước ban hành mang tính quyền lực Nhà nước, bắt buộc mọi người phải tuân theo, ai vi phạm sẽ bị 0,5đ Nhà nước xử lí theo quy định. - Vai trò của pháp luật: 0,5đ + Pháp luật là công cụ để thực hiện quản lí Nhà nước, quản lí xã hội, quản lí 0,25đ kinh tế; giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. + Là phương tiện để phát huy quyền làm chủ của công dân, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, đảm bảo công bằng xã hội. 0,25đ - Giống nhau: Đạo đức và Pháp luật có quan hệ chặt chẽ với nhau, cùng thực hiện các quy tắc chung của xã hội; thực hiện chức năng điều chỉnh hành 0,5đ vi của con người, làm cho quan hệ XH tốt đẹp, có trật tự, kỷ cương. - Khác nhau: 1,25đ Đạo đức Pháp luật 3
4. Đúc kết từ thực tiễn cuộc Cơ sở hình thành sống và nguyện vọng của Do Nhà nước ban hành 0,25đ nhân dân qua nhiều thế hệ Thông qua các câu ca dao, Hình thức thể Các văn bản pháp luật, tục ngữ, danh ngôn, châm 0,5đ hiện luật và các điều luật ngôn. Tự giác, thông qua tác động Bằng tác động của Nhà Biện pháp thực của dư luận xã hội lên án, nước thông qua giáo dục, 0,5đ hiện khuyến khích, khen, chê thuyết phục, cưỡng chế. Câu 4. (3,5 điểm): - Khái niệm 1,0 đ + Năng động là tích cực, chủ động, dám nghĩ, dám làm 0,5đ + Sáng tạo: là say mê nghiên cứu, tìm tòi để tạo ra những giá trị mới về vật chất và tinh thần hoặc tìm ra cái mới cách giải quyết mới mà không bị gò bó, 0,5đ phụ thuộc vào những cái đã có. - Ý nghĩa của năng động, sáng tạo: 1,0 đ + Năng động, sáng tạo là phẩm chất cần thiết của người lao động trong xã hội hiện đại. Nó giúp con người có thể vượt qua khó khăn thử thách, những ràng buộc của hoàn cảnh, rút ngắn thời gian để đạt được mục đích đã đề ra 0,5 đ một cách nhanh chóng và tốt đẹp. + Nhờ năng động, sáng tạo mà con người làm nên được những kì tích vẻ 0,5 đ vang, mang lại niềm vinh dự cho bản thân, gia đình và đất nước. - Cách rèn luyện: (HS có thể diễn đạt bằng nhiều cách khác nhau. Giám 1,5 đ khảo có thể linh hoạt cho điểm) nhưng cơ bản phải nêu được các ý sau: + Nhận thức được phẩm chất năng động, sáng tạo không phải tự nhiên mà 0,5 đ có, mà cần phải rèn luyện tính siêng năng, kiên trì trong cuộc sống. + Học sinh phải có ý thức học tập tốt, có phương pháp học tập phù hợp và tích cực áp dụng những kiến thức, kĩ năng đã học vào thực tiễn cuộc sống; 0,5 đ khắc phục thói quen ỷ lại, dựa dẫm, bị động hay bảo thủ, trì trệ + Luôn đặt ra câu hỏi trước khi hành động là làm thế nào là tốt hơn; có cách nào làm tốt hơn không; tập thói quen đánh giá hiệu quả công việc của mình 0,5đ và đề ra những yêu cầu cao hơn; kiên nhẫn, say mê, có nghị lực vượt qua hoàn cảnh để đạt mục đích. Câu 5. (3,5 điểm): - Khái niệm: Kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc là trân trọng, bảo vệ, giữ gìn để các truyền thống đó không bị phai nhạt theo thời 0.5 đ gian, mà ngày càng phát triển phong phú hơn, sâu đậm hơn. - Chúng ta phải kế thừa và phát huy truyền thống dân tộc vì: 1.5đ + Truyền thống tốt đẹp của dân tộc là tài sản vô cùng quý giá, góp phần tích cực vào quá trình phát triển của dân tộc và của mỗi cá nhân. Vì vậy 1,0đ 4
5. chúng ta phải bảo vệ, kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc để góp phần giữ gìn bản sắc dân tộc Việt Nam. + Đối với mỗi cá nhân, việc kế thừa, phát huy truyền thống giúp ta dễ dàng hòa nhập cộng đồng dân tộc, phát triển nhân cách của mình trên cơ sở tiếp 0,5đ thu các giá trị truyền thống và giá trị hiện đại. - Công dân nói chung, học sinh nói riêng cần phải: 1,5đ + Tìm hiểu về các truyền thống tốt đẹp của dân tộc trong mọi lĩnh vực. Tự 0,25đ hào, trân trọng, bảo vệ, giữ gìn các truyền thống tốt đẹp của dân tộc. + Lên án, ngăn chặn những hành vi làm tổn hại đến truyền thống dân tộc. 0,25đ + Học tập, làm theo những truyền thống tốt đẹp của quê hương, đất nước. 0,25đ + Bồi dưỡng niềm say mê học tập để phát huy truyền thống hiếu học, kính 0,25đ trọng, lễ phép, vâng lời thầy cô giáo. + Yêu lao động, không ngừng tìm hiểu những truyền thống tốt đẹp của quê 0,25đ hương, đất nước. + Sống và ứng xử phù hợp với các giá trị đạo đức, văn hóa truyền thống. 0,25đ Câu 6.(2.0điểm): - Trong trường hợp này ông Q tố cáo là đúng pháp luật. 0,5đ - Vì ông đã thực hiện quyền tố cáo của công dân là: Báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của cán bộ 1.0đ Ủy ban nhân dân huyện. - Đơn tố cáo của ông Q đã được gửi đến đúng địa chỉ, đúng người có 0.5đ thẩm quyền giải quyết tố cáo, theo quy định của luật khiếu nại tố cáo. ĐỀ SỐ 2 C©u 1 : ( 2 ®iÓm ) Em h·y cho biÕt nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn tai n¹n giao th«ng. Nguyªn nh©n nµo lµ chñ yÕu? Trả lời: * Nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn tai n¹n giao th«ng . C¸c ph­¬ng tiÖn tham gia giao th«ng ngµy mét nhiÒu. NhiÒu ph­¬ng tiÖn tham gia giao th«ng trªn cïng mét tuyÕn ®­êng. HÖ thèng ®­êng s¸ h­ háng xuèng cÊp. Qu¶n lý giao th«ng cña nhµ n­íc cßn h¹n chÕ . ý thøc chÊp hµnh ph¸p luËt giao th«ng cña ng­êi ®iÒu khiÓn ch­a tèt, cßn thiÕu hiÓu biÕt. ( 0,5 ®iÓm ) * Do ý thøc cña ng­êi tham gia giao th«ng: Coi th­êng ph¸p luËt hoÆc thiÕu hiÓu biÕt ph¸p luËt vÒ trËt tù an toµn giao th«ng C©u 2 : ( 3 ®iÓm ) 5
6. V× sao ph¶i b¶o vÖ m«i tr­êng vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn? Lµ c«ng d©n häc sinh em ph¶i lµm g× ®Ó gãp phÇn b¶o vÖ m«i tr­êng? Trả lời: * Ph¶i b¶o vÖ m«i trêng, tµi nguyªn thiªn nhiªn: - M«i tr­êng vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn cã tÇm quan träng ®Æc biÖt ®èi víi ®êi sèng con ng­êi, t¹o c¬ së vËt chÊt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi, t¹o cho con ng­êi ph­¬ng tiÖn sinh sèng, ph¸t triÓn trÝ tuÖ, ®¹o ®øc, tinh thÇn. - HiÖn nay m«i tr­êng vµ tµi nguyªn ®ang bÞ « nhiÔm, bÞ khai th¸c bõa b·i ®iÒu ®ã ¶nh h­ëng lín ®Õn ®iÒu kiÖn sèng, søc khoÎ, tÝnh m¹ng con ng­êi. - B¶o vÖ m«i trêng tèt con ng­êi míi cã thÓ t¹o ra mét cuéc sèng tèt ®Ñp, bÒn v÷ng, l©u dµi. ( 1,5 ®iÓm ) * Tr¸ch nhiÖm cña c«ng d©n häc sinh: - Tuyªn truyÒn, nh¾c nhë mäi ng­êi cïng thùc hiÖn qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ tµi nguyªn, m«i tr­êng. - NÕu thÊy c¸c hiÖn t­îng lµm « nhiÔm m«i tr­êng ph¶i nh¾c nhë, hoÆc b¸o cho c¬ quan cã thÈm quyÒn trõng trÞ nghiªm kh¾c kÎ cè t×nh huû ho¹i m«i tr­êng. - H­ëng øng tÕt trång c©y, tham gia c¸c cuéc thi, c¸c phong trµo b¶o vÖ m«i tr­êng C©u 3 : ( 2 ®iÓm ) T×m tõ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng ®Ó hoµn chØnh c¸c kh¸i niÖm sau: a, Céng ®ång d©n c­ lµ toµn thÓ nh÷ng ng­êi cïng ( 1 ) trong mét khu vùc l·nh thæ hoÆc ®¬n vÞ hµnh chÝnh ( 2 ) thµnh mét khèi, gi÷a hä cã sù ( 3 ) vµ ( 4 ) víi nhau ®Ó cïng ( 5 ) lîi Ých cña m×nh vµ lîi Ých chung. b, X©y dùng nÕp sèng v¨n ho¸ ë céng ®ång d©n c­ lµ lµm cho ®êi sèng v¨n ho¸ .(1) ngµy cµng ( 2 ) phong phó nh­ gi÷ g×n trËt tù an ninh,vÖ sinh n¬i ë; b¶o vÖ c¶nh quan mæi tr­- êng s¹ch ®Ñp; x©y dùng t×nh (3) ; xãm giÒng; bµi trõ ( 4 ) tËp qu¸n l¹c hËu, mª tÝn dÞ ®oan vµ tÝch cùc phßng, chèng c¸c ( 5 ) x· héi . Trả lời: a, §iÒn theo thø tù: ( 1 ) Sinh sèng; ( 2 ) g¾n bã; ( 3 ) liªn kÕt; ( 4 ) hîp t¸c ; ( 5 ) thùc hiÖn b, ( 1 )Tinh thÇn; ( 2 ) lµnh m¹nh; (3 ) ®oµn kÕt; ( 4 ) phong tôc; (5 ) tÖ n¹n C©u 4 : (4 ®iÓm ) B»ng kiÕn thøc ®· häc vµ hiÓu biÕt thùc tÕ cña m×nh, em h·y lµm râ : a, V× sao ph¶i phßng chèng tÖ n¹n x· héi? b, Ph¸p luËt cã nh÷ng qui ®Þnh nh­ thÕ nµo vÒ phßng chèng tÖ n¹n x· héi? c, Lµ c«ng d©n häc sinh, em cÇn ph¶i lµm g× ®Ó phßng chèng tÖ n¹n x· héi? Trả lời: - TÖ n¹n x· héi lµ hiÖn t­îng x· héi bao gåm nh÷ng hµnh vi sai lÖch chuÈn mùc x· héi vi ph¹m ®¹o ®øc, ph¸p luËt cã nhiÒu tÖ n¹n x· héi,nh­ng nguy hiÓm nhÊt lµ c¸c tÖ n¹n cê b¹c, ma tuý, m¹i d©m ( 0,25 ®iÓm ) - TÖ n¹n x· héi ¶nh h­ëng xÊu ®Õn søc khoÎ, tinh thÇn vµ ®¹o ®øc con ng­êi lµm tan vì h¹nh phóc gia ®×nh, rèi lo¹n trËt tù x· héi suy tho¸i gièng nßi d©n téc . ( 0,5 ®iÓm ) - C¸c tÖ n¹n x· héi lu«n cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. C¸i nä dÉn ®Õn c¸i kia, hoÆc cïng mét lóc ®èi víi mçi ng­êi vµ ®èi víi x· héi. Ma tuý, m¹i d©m lµ con ®­êng ng¾n nhÊt lµm l©y truyÒn HIV/DIDS .Mét c¨n bÖnh v« cïng nguy hiÓm. ( 0,25 ®iÓm ) 6
7. b, §Ó phßng chèng tÖ n¹n x· héi, ph¸p luËt n­íc ta qui ®Þnh: ( 2 ®iÓm ) ( SGK trang 35 ) - CÊm ®¸nh b¹c d­íi bÊt kú h×nh thøc nµo .( 0,25 ®iÓm ) - Nghiªm cÊm s¶n xuÊt, tµng tr÷, vËn chuyÓn ( 0,5 ®iÓm ) - Nghiªm cÊm hµnh vi m¹i d©m . ( 0,25 ®iÓm ) - TrÎ em kh«ng ®­îc ®¸nh b¹c . ( 1 ®iÓm ) c, NhiÖm vô cña c«ng d©n häc sinh : ( 1 ®iÓm ) Chóng ta ph¶i sèng gi¶n dÞ, lµnh m¹nh,biÕt gi÷ m×nh vµ gióp nhau ®Ó kh«ng sa vµo tÖ n¹n x· héi. CÇn tu©n theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt vµ tÝch cùc tham gia c¸c ho¹t ®éng phßng chèng tÖ n¹n x· héi trong nhµ tr­êng vµ ®Þa ph­¬ng. C©u 5 : ( 6 ®iÓm ) a, V× sao cÇn ph¶i hîp t¸c quèc tÕ? H·y nªu c¸c vÝ dô vÒ hîp t¸c quèc tÕ trong c¸c lÜnh vùc b¶o vÖ m«i tr­êng, chèng ®ãi nghÌo, phßng chèng HIV/AIDS . b, Cã ý kiÕn cho r»ng ngoµi truyÒn thèng ®¸nh giÆc ra d©n téc ta cã truyÒn thèng g× ®¸ng tù hµo ®©u. v¶ l¹i trong thêi ®¹i më cöa vµ héi nhËp hiÖn nay, truyÒn thèng d©n téc kh«ng cßn quan träng n÷a . Em cã ®ång ý víi ý kiÕn ®ã kh«ng? V× sao? Trả lời: a, ( 2,5 ®iÓm ) * Trong bèi c¶nh thÕ giíi ®ang ®øng tríc nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc cã tÝnh toµn cÇu ( b¶o vÖ m«i tr­- êng, h¹n chÕ bïng næ d©n sè, kh¾c phôc t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo, phßng ngõa vµ ®Èy lïi nh÷ng bÖnh hiÓm nghÌo ) mµ kh«ng mét quèc gia, mét d©n téc riªng lÎ nµo cã thÓ tù gi¶i quyÕt th× sù hîp t¸c quèc tÕ lµ mét vÊn ®Ò quan träng vµ tÊt yÕu. (1 ®iÓm ) * VÝ dô vÒ sù hîp t¸c quèc tÕ : - B¶o vÖ m«i tr­êng : Tham gia “ngµy tr¸i ®Êt” tæ chøc vµo 22/4 hµng n¨m víi néi dung thiÕt thùc b¶o vÖ m«i tr­êng. ( 0,5 ®iÓm ) - Chèng ®ãi nghÌo : Ch­¬ng tr×nh l­¬ng thùc thÕ giíi WFP . ( 0,5 ®iÓm ) - Chèng HIV/ AIDS : ( 0,5 ®iÓm ) + Ch­¬ng tr×nh kiÓm so¸t ma tuý cña liªn hîp quèc t¹i ViÖt Nam ( UNDCP ) + Ngµy 1 /12 hµng n¨m : Ngµy thÕ giíi phßng chèng HIV/ AIDS b, ( 3,5 ®iÓm ) - Kh«ng ®ång ý víi ý kiÕn ®ã. §ã lµ th¸i ®é thiÕu t«n träng, phñ nhËn, xa rêi truyÒn thèng d©n téc. ( 0,5 ®iÓm ) - D©n téc ViÖt Nam cã nhiÒu truyÒn thèng tèt ®Ñp ®¸ng tù hµo. Ngoµi truyÒn thèng yªu n­íc chèng giÆc ngo¹i x©m cßn cã truyÒn thèng : §oµn kÕt, nh©n nghÜa, cÇn cï lao ®éng, hiÕu häc,t«n s­ träng ®¹o, hiÕu th¶o, c¸c truyÒn thèng vÒ v¨n ho¸, vÒ nghÖ thuËt . ( 1 ®iÓm ) - TruyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc ta lµ v« cïng quÝ gi¸, gãp phÇn tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña d©n téc, vµ mçi c¸ nh©n. + Mçi d©n téc muèn ph¸t triÓn cÇn cã sù giao l­u víi c¸c d©n téc kh¸c. Trong qu¸ tr×nh giao l­u ®ã, d©n téc nµo còng cÇn tiÕp thu tinh hoa cña d©n téc kh¸c mµ vÉn gi÷ ®­îc b¶n s¾c riªng cña m×nh. §ã chÝnh lµ yÕu tè lµm nªn c¸i riªng cña, c¸i b¶n s¾c cña d©n téc HiÖn nay n­íc ta ®ang ®æi míi, ë thêi k× më cöa vµ giao lu­ réng r·i víi thÕ giíi, nÕu chóng ta kh«ng chó ý gi÷ g×n truyÒn thèng,b¶n s¾c d©n téc, ch¹y theo c¸i míi l¹, coi th­êng vµ xa rêi nh÷ng gi¸ trÞ tèt ®Ñp bao ®êi nay, chóng ta sÏ cã nguy c¬ ®¸nh mÊt b¶n s¾c d©n téc . ( 1,25 ®iÓm ) 7
8. + §èi víi c¸ nh©n, kÕ thõa ph¸t huy truyÒn thèng d©n téc gióp ta dÔ dµng hoµ nhËp víi céng ®ång d©n téc . ( 0,25 ®iÓm ) Chóng ta ph¶i b¶o vÖ, kÕ thõa, ph¸t huy truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc, lªn ¸n, ng¨n chÆn nh÷ng hµnh vi lµm tæn h¹i ®Õn truyÒn thèng d©n téc. ( 0,5 ®iÓm ) C©u 6 : ( 3 ®iÓm ) An 15 tuæi ®i xe m¸y ph©n khèi lín. Do phãng nhanh, v­ît Èu An ®· ®©m vµo b¸c Ba ®i ng­îc chiÒu lµm b¸c Ba bÞ th­¬ng. Ho¶ng sî An phãng xe bá ch¹y bÊt chÊp ®Ìn ®á. Nh­ng mét chiÕn sÜ c¶nh s¸t giao th«ng ®· ®uæi kÞp vµ gi÷ An l¹i . Em h·y : a, NhËn xÐt hµnh vi cña An . b, ChØ ra c¸c vi ph¹m cña An . c, Cho biÕt tr¸ch nhiÖm cña An, bè mÑ An ? d, Tõ ®ã, cho biÕt v× sao ph¸p luËt ph¶i cã nh÷ng qui ®Þnh vÒ trËt tù an toµn giao th«ng . Trả lời: a, Hµnh vi cña An lµ vi ph¹m ph¸p luËt. ( 0, 25 ®iÓm ) b, C¸c vi ph¹m cña An : ( 1 ®iÓm ) - Ch­a ®ñ tuæi ®Ó sö dông xe m¸y cã ph©n khèi lín . - V­ît ®Ìn ®á . - §i sai phÇn ®­êng qui ®Þnh . - §i xe víi tèc ®é kh«ng ®óng qui ®Þnh . c, * Tr¸ch nhiÖm cña An : ( 1,25 ®iÓm ) + Xin lçi b¸c Ba vµ cïng b¸c tíi bÖnh viÖn + B¸o cho bè mÑ biÕt ®Ó ch¨m sãc, båi th­êng søc khoÎ cho b¸c Ba . * Tr¸ch nhiÖm cña bè mÑ An : Ph¶i chÞu sö ph¹t hµnh chÝnh vÒ hµnh vi cña con m×nh tr­íc c¬ quan ph¸p luËt. §ång thêi cã tr¸ch nhiÖm gi¸o dôc An thùc hiÖn ®óng qui ®Þnh cña ph¸p luËt khi tham gia giao th«ng . d, Ph¸p luËt ph¶i cã nh÷ng qui ®Þnh vÒ trËt tù an toµn giao th«ng lµ nh»m môc ®Ých b¶o ®¶m an toµn cho ng­êi vµ ph­¬ng tiÖn khi l­u th«ng trªn ®­êng. Bëi vËy tÊt c¶ mäi ng­êi, dï ®i bé hay ®iÒu khiÓn ph­¬ng tiÖn g× còng cÇn tu©n theo ®Ó tr¸nh nh÷ng hËu qu¶ ®¸ng tiÕc cã thÓ x¶y ra . ( 0,5 ®iÓm ) ĐỀ SỐ 3 C©u Néi dung §iÓm a. H·y tr×nh bµy nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña chÕ ®é h«n nh©n ViÖt Nam hiÖn nay. C©u 1 3.0 b. ThÕ nµo lµ t¶o h«n, nh÷ng ng­êi cïng dßng m¸u trùc hÖ, nh÷ng ng­êi cã hä trong ph¹m vi ba ®êi? - H«n nh©n tù nguyÖn, tiÕn bé, mét vî, mét chång, vî chång b×nh ®¼ng 0,5 - H«n nh©n gi÷a c«ng d©n ViÖt Nam gi÷a c¸c d©n téc, c¸c t«n gi¸o, gi÷a a ng­êi theo t«n gi¸o víi ng­êi kh«ng theo t«n gi¸o, gi÷a c«ng d©n ViÖt 0,5 Nam víi ng­êi n­íc ngoµi ®­îc t«n träng vµ ®­îc ph¸p luËt b¶o hé. - Vî chång cã nghÜa vô thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia 0,5 8
9. ®×nh - T¶o h«n: Lµ kÕt h«n tr­íc tuæi ph¸p luËt quy ®Þnh 0,5 - Nh÷ng ng­êi cïng dßng m¸u vÒ trùc hÖ lµ: Cha, mÑ ®èi víi con; «ng, bµ 0,5 ®èi víi ch¸u néi vµ ch¸u ngo¹i. b. - Nh÷ng ng­êi cã hä trong ph¹m vi 3 ®êi lµ: Nh÷ng ng­êi cïng mét gèc sinh ra: cha, mÑ lµ ®êi thø nhÊt; anh chÞ em cïng cha mÑ, cïng cha kh¸c 0,5 mÑ, cïng mÑ kh¸c cha lµ ®êi thø hai; anh chÞ em con chó con b¸c, con c«, con cËu, con d× lµ ®êi thø ba * T×nh huèng: Ngµy Chñ nhËt, Nam ®Õn rñ TuÊn ®i cæ vò cho phong trµo phßng chèng tÕ n¹n x· héi do liªn ®éi tr­êng tæ chøc. TuÊn ®· tõ chèi víi lý do: C©u 2 §ã lµ viÖc cña x· héi tham gia lµm g× cho mÊt thêi gian häc tËp. 3,0 * Hái: a. Em cã nhËn xÐt g× vÒ viÖc lµm cña Nam vµ sù tõ chèi cña TuÊn? b. NÕu lµ Nam em sÏ øng xö nh­ thÕ nµo trong tr­êng hîp trªn? - Nam: lµ ng­êi cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ tÝch cùc víi ho¹t ®éng 0,5 a tËp thÓ, ho¹t ®éng chÝnh trÞ x· héi - TuÊn: thiÕu tinh thÇn tr¸ch nhiÖm thÓ hiÖn lèi s«ng Ých kØ 0,5 - Kh«ng ®ång t×nh víi c¸ch xö sù cña TuÊn 0,5 - Gi¶i thÝch cho TuÊn hiÓu ý nghÜa cña viÖc tham gia ho¹t ®éng nµy b 1,0 (®èi víi b¶n th©n, tËp thÓ ) - §éng viªn, thuyÕt phôc b¹n tham gia 0,5 Trong xu thÕ héi nhËp hiÖn nay, hîp t¸c quèc tÕ lµ vÊn ®Ò tÊt yÕu cña mçi quèc gia, d©n téc trªn thÕ giíi. ViÖt Nam lµ mét vÝ dô ®iÓn h×nh cho C©u 3 5,0 xu thÕ ®ã. B»ng vèn hiÓu biÕt cña m×nh, em h·y lµm râ nhËn ®Þnh trªn. - Tr×nh bµy râ rµng, m¹ch l¹c, logic 0,5 - Lµm râ ®­îc tÝnh tÊt yÕu: BÊt cø quèc gia d©n téc nµo còng ph¶i tham 0,5 gia nÕu kh«ng sÏ tôt hËu - Lîi Ých: + Céng ®ång thÕ giíi: Gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc cã tÝnh toµn cÇu, 0,5 lµm phong phó thªm nÒn v¨n ho¸ nh©n lo¹i + ViÖt Nam: * Häc hái kinh nghiÖm, tiÕp thu thµnh tùu khoa häc – kÜ thuËt 0,5 * Thu hót vèn ®Çu t­, gi¶i quyÕt viÖc lµm 0,5 * N©ng cao vÞ thÕ cña ViÖt Nam trªn tr­êng quèc tÕ. 0,5 - Thùc tÕ chøng minh ë ViÖt Nam: + §¶ng, nhµ n­íc ta ®· coi träng vÊn ®Ò nµy thÓ hiÖn b»ng c¸c chñ 0,5 tr­¬ng, chÝnh s¸ch + Thµnh tùu: * ViÖt Nam gia nhËp c¸c tæ chøc quèc tÕ nh­: ASEAN, WTO 0,5 * Hîp t¸c trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, v¨n ho¸, gi¸o dôc 0,5 - Liªn hÖ b¶n th©n: Ra søc häc tËp, hîp t¸c víi mäi ng­êi trong häc 0,5 tËp, lao ®éng, sinh ho¹t hµng ngµy. 9
10. * T×nh huèng: N¨m nay An 12 tuæi, ®ang häc líp 6. Nhµ An ë gÇn c¬ së s¶n xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i gia sóc do «ng T©m lµm chñ. §· nhiÒu lÇn An chøng kiÕn c¶nh c¬ së nµy x¶ chÊt th¶i ®éc h¹i xuèng dßng s«ng c¹nh ®ã, g©y « nhiÔm nÆng nÒ. Dï rÊt bÊt b×nh víi viÖc lµm ®ã nh­ng An cßn do dù C©u 4 kh«ng biÕt m×nh ®· ®ñ tuæi ®Ó thùc hiÖn quyÒn tè c¸o hay ch­a. 3,0 * Hái: a. Theo em An cã quyÒn tè c¸o hµnh vi g©y « nhiÔm m«i tr­êng cña «ng T©m hay kh«ng? NÕu cã, An cã thÓ thùc hiÖn b»ng c¸ch nµo? b. Nªu nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a quyÒn khiÕu n¹i vµ quyÒn tè c¸o. - An cã quyÒn tè c¸o hµnh vi ®ã. V× ph¸p luËt quy ®Þnh tÊt c¶ mäi 0,5 c«ng d©n ®Òu cã quyÒn tè c¸o - Nam thùc hiÖn b»ng c¸ch: 0,5 a + Trùc tiÕp: B¸o c¸o víi c¬ quan chøc n¨ng + Gi¸n tiÕp: Göi ®¬n th­ hoÆc ph¶n ¶nh qua ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng QuyÒn KhiÕu n¹i Tè c¸o Néi dung - Ng­êi thùc C«ng d©n tõ 18 tuæi trë TÊt c¶ mäi ng­êi 0,5 hiÖn lªn hoÆc ng­êi ®¹i diÖn C¸c quyÕt ®Þnh hµnh TÊt c¶ c¸c hµnh vi vi - §èi t­îng chÝnh vµ hµnh vi hµnh 0,5 ph¹m ph¸p luËt chÝnh b C¸c hµnh vi vi ph¹m QuyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p luËt g©y thiÖt - C¬ së ph¸p cña b¶n th©n bÞ x©m h¹i hoÆc ®e do¹ g©y 0,5 ph¹m thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých cña mäi ng­êi Kh«i phôc quyÒn vµ lîi Xö lÝ , ng¨n chÆn kÞp - Môc ®Ých Ých hîp ph¸p cña b¶n thêi c¸c hµnh vi vi 0,5 th©n ph¹m cña ph¸p luËt Tr¶i qua mÊy ngh×n n¨m lÞch sö, nh©n d©n ta ®· hun ®óc nªn nhiÒu truyÒn thèng quý b¸u, x©y dùng nªn nÒn v¨n hiÕn ViÖt Nam. Mét trong C©u 5 4,0 nh÷ng truyÒn thèng quý b¸u ®¸ng tù hµo cña d©n téc ta lµ ®oµn kÕt, t­¬ng trî. Em h·y giíi thiÖu vÒ truyÒn thèng ®ã. - Tr×nh bµy m¹ch l¹c, râ rµng, logic 0,5 - Nªu ®­îc kh¸i niÖm ®oµn kÕt, t­¬ng trî. 0,5 - ThÓ hiÖn nÐt ®Ñp v¨n hãa cña con ng­êi ViÖt Nam 0,5 - LÊy ®­îc c¸c dÉn chøng: + Tr­íc ®©y: Trong c¸c cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc 0,5 + HiÖn nay: C¸c phong trµo ñng hé ng­êi nghÌo 0,5 - Nªu ®­îc gi¸ trÞ cña truyÒn thèng: T¹o nªn søc m¹nh ®Ó v­ît qua 0,5 khã kh¨n 10
11. - Lªn ¸n c¸c biÓu hiÖn tiªu cùc nh­: chia rÏ, côc bé, bÌ ph¸i. lèi 0,5 sèng Ých kØ - X¸c ®Þnh ®­îc tr¸ch nhiÖm cña b¶n th©n: §oµn kÕt víi b¹n bÌ, 0,5 quan t©m gióp ®ì ng­êi kh¸c Tõ n¨m 2008, Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o ®· ph¸t ®éng mét phong C©u 6 trµo thi ®ua lín trong c¸c tr­êng phæ th«ng. Em h·y cho biÕt ®ã lµ phong 2,0 trµo thi ®ua g×? Em biÕt néi dung nµo cña phong trµo thi ®ua ®ã? - Phong trµo “ X©y dùng tr­êng häc th©n thiªn, häc sinh tÝch cùc” 1,5 - Nªu ®­îc mét trong n¨m néi dung: + X©y dùng tr­êng, líp xanh, s¹ch, ®Ñp, an toµn + D¹y vµ häc cã hiÖu qu¶, phï hîp . 0,5 + RÌn luyÖn kü n¨ng sèng cho häc sinh + Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ vui t­¬i, lµnh m¹nh. + Häc sinh tham gia t×m hiÓu, ch¨m sãc vµ ph¸t huy gi¸ trÞ c¸c di tÝch ĐỀ SỐ 4 Câu Nội dung Điểm Anh (chị) hãy cho biết để dạy tốt bài 13: Quyền tự do kinh doanh và nghĩa vụ đóng thuế (chương trình môn GDCD lớp 9) người giáo viên cần 4.0 nắm vững những nội dung cơ bản nào? Cần nắm được các kiến thức: - Kinh doanh là hoạt động sản xuất, dịch vụ và trao đổi hàng hoá nhằm 0.5 đ mục đích thu lợi nhuận - Nắm được Điều 3 Luật Doanh nghiệp: Kinh doanh là việc thực hiện một, một số hoặc tất cả các công đoạn của quá trình đầu tư từ sản xuất 0.5 đ đến tiêu thụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ trên thị trường nhằm mục đích sinh lợi. - Quyền tự do kinh doanh là quyền của công dân được lựa chọn hình 0.5 đ thức tổ chức kinh tế, ngành nghề và quy mô kinh doanh 1 - Ở nước ta hiện nay, quyền tự do kinh doanh có ý nghĩa rất quan trọng: có nhiều thành phần kinh tế và hình thức tổ chức kinh tế rất phong phú, đa dạng tạo điều kiện cho công dân có khả năng lựa chọn thích hợp để 0.5 đ tự tổ chức sản xuất, kinh doanh, tăng thu nhập, tạo việc làm, nâng cao đời sống - Người kinh doanh phải tuân theo quy định của pháp luật và sự quản lý của nhà nước như phải kê khai đúng số vốn, kinh doanh đúng ngành, mặt 0.5 đ hàng ghi trong giấy phép, không kinh doanh những lĩnh vực mà Nhà nước cấm như thuốc nổ, vũ khí, ma tuý, mại dâm - Thuế là một phần trong thu nhập mà công dân và tổ chức kinh tế có nghĩa vụ nộp vào ngân sách nhà nước để chi tiêu cho những công việc 0.5 đ chung như: an ninh, quốc phòng - Cần nắm được một số loại thuế cơ bản hiện nay: thuế nhà đất, thuế giá 0.5 đ 11
12. trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân - Ý nghĩa, vai trò của thuế trong nền kinh tế thị trường: ổn định thị trường, điều chỉnh cơ cấu kinh tế, góp phần phát triển kinh tế đất nước 0.5 đ theo đúng định hướng của Nhà nước Sau tiết thao giảng của cô giáo A, một đồng nghiệp nhận xét: “Mặc dù giờ học đã phát huy được tính tích cực, sáng tạo của học sinh nhưng giáo viên vẫn chưa đổi mới phương pháp dạy học vì không sử dụng phương 5.0 pháp thảo luận nhóm và phương tiện dạy học hiện đại”. Anh (chị) hãy trình bày quan điểm của mình. - Khẳng định: không đồng ý. 0.5 đ Lý giải: - Đổi mới PPDH là sử dụng các PPDH một cách tích cực và hiệu quả, phát huy được tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh; phù hợp 1.0 đ với đặc điểm HS và từng lớp học, môn học. - Đổi mới PPDH không có nghĩa là phủ định hoàn toàn các PPDH truyền 0.5 đ thống và tuyệt đối hoá các PPDH hiện đại - Khi giờ học đã phát huy được tính tích cực, sáng tạo của học sinh có 2 0.5 đ nghĩa là GV đã ĐMPPDH - Không sử dụng phương pháp thảo luận nhóm và phương tiện dạy học 0.5 đ hiện đại không có nghĩa là chưa ĐMPPDH - PP thảo luận nhóm là một PPDH hiện đại, có nhiều ưu điểm trong việc phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh nhưng không 0.5 đ phải là một PPDH vạn năng - Chỉ sử dụng PPDH thảo luận nhóm nếu phù hợp nội dung bài dạy học, 0.5 đ trình độ HS - Phương tiện dạy học hiện đại không phải là PPDH chỉ là công cụ hỗ 0.5 đ trợ cho GV và HS trong quá trình dạy học - Sử dụng PTDH như thế nào phải phù hợp nội dung bài dạy học , PTDH môn GDCD hiện nay có nhiều loại, không chỉ sử dụng PTDH 0.5 đ hiện đại mới là ĐMPPDH Đề thi học sinh giỏi lớp 7 huyện N năm học 2009 – 2010 có câu sau: “Tình huống: Trong giờ học môn GDCD, khi cô giáo nêu vấn đề của bài học thì A nói với H: Nói đến truyền thống gia đình, dòng họ là mình thấy mặc cảm. Gia đình, dòng họ mình chẳng có gì nổi bật để tự hào cả, dòng tộc chẳng có ai đỗ đạt cao hoặc giữ chức vụ quan trọng trong cơ quan Nhà nước. 4.0 Em hãy dùng kiến thức bài: Giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của 3 gia đình, dòng họ (chương trình môn GDCD lớp 7) để phân tích cho A hiểu”. Anh (chị) hãy làm đáp án cho câu hỏi trên. - Bài làm đúng hình thức đáp án 1 đề thi 0.5 đ - Khẳng định ý kiến của A là sai. 0.5 đ - Nhiều gia đình, dòng họ có truyền thống tốt đẹp về học tập, lao động, 0.5 đ 12
13. nghề nghiệp, văn hoá và đạo đức - Truyền thống của gia đình dòng họ không chỉ phụ thuộc vào việc có ai 0.5 đ đỗ đạt cao hoặc giữ chức vụ quan trọng trong cơ quan Nhà nước - Giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình và dòng họ là 0.5 đ tiếp nối, phát triển và làm rạng rỡ thêm truyền thống ấy - Giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ giúp ta có thêm kinh nghiệm và sức mạnh trong cuộc sống, góp phần làm phong 0.5 đ phú truyền thống, bản sắc dân tộc Việt Nam. - Trân trọng, tự hào phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ 0.5 đ không làm tổn hại đến thanh danh của gia đình, dòng họ - Liên hệ bản thân 0.5 đ Tình huống: Anh B đi xe máy vượt đèn đỏ và đã đâm vào xe máy của chị D đang đi đến từ đường có tín hiệu đèn xanh. Xe máy của chị D bị hỏng nặng. Sau khi thoả thuận, anh B đã nhận lỗi thuộc về mình và đền bù thiệt hại cho chị D. Ngoài ra anh B còn bị cảnh sát giao thông xử phạt 4 tiền vì vi phạm luật lệ an toàn giao thông. 2.0 1. Anh (chị) hãy xác định vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lý của anh B trong tình huống trên. 2. Nêu các dấu hiệu cơ bản của vi phạm pháp luật. - Anh B đã vi phạm pháp luật hành chính vì vượt đèn đỏ và phải chịu trách nhiệm hành chính, phải nộp phạt theo quy định xử phạt hành chính 0.5 đ 1. - Anh B đã vi phạm pháp luật dân sự vì làm thiệt hại tài sản của chị D, vì 0.5 đ vậy phải chịu trách nhiệm dân sự qua việc đền bù thiệt hại cho chị D Nêu được 4 dấu hiệu cơ bản sau - Đó phải là một hành vi 0.25 đ - Các hành vi đó trái với quy định của pháp luật 0.25 đ 2. - Người thực hiện hành vi đó có lỗi 0.25 đ - Người thực hiện hành vi phải là người có năng lực trách nhiệm pháp lý 0.25 đ Hãy trình bày những hiểu biết của anh (chị) về pháp luật, kỷ luật? Là giáo viên dạy học môn Giáo dục công dân, anh (chị) xác định trách nhiệm của bản thân như thế nào trong việc giáo dục học sinh thực hiện 5.0 đúng pháp luật và tôn trọng kỷ luật? - Pháp luật là hệ thống những quy tắc xử sự có tính bắt buộc chung, do Nhà nước xây dựng, ban hành và bảo đảm thực hiện bằng quyền lực của 0.5 đ 5 nhà nước. - Pháp luật bao gồm các quy định về: Những việc được làm; những việc 0.5 đ phải làm; những việc không được làm. - Kỷ luật là những quy định, quy ước của một cộng đồng (tập thể) về những hành vi cần tuân theo nhằm đảm bảo sự phối hợp hành động thống 0.5 đ nhất, chặt chẽ của mọi người - Pháp luật có tính bắt buộc chung ở phạm vi rộng, thống nhất trong cả 0.25 đ 13
14. nước, không phân biệt dân tộc, tôn giáo - Kỷ luật là những quy ước, quy định ở phạm vi hẹp trong một tập thể, 0.25 đ một cộng đồng - Tuy nhiên, nhưng quy ước của kỷ luật không được trái quy định của 0.5 đ pháp luật - Những quy định của PL và KL giúp cho mọi người có một chuẩn mực 0.5 đ chung để rèn luyện và thống nhất trong hoạt động - Xác định trách nhiệm, bảo vệ quyền lợi của mọi người 0.5 đ - Góp phần tạo điều kiện cho sự phát triển của cá nhân và xã hội 0.5 đ Liên hệ bản thân trong dạy học: - Dạy học đảm bảo các kiển thức chuẩn, nâng cao trình độ, nhận thức, kỹ 0.5 đ năng sống cho HS - Không ngừng nâng cao trình độ, gương mẫu thực hiện PL, KL 0.5 đ ĐỀ SỐ 5 C©u 1: (2,5 ®iÓm) HiÕp ph¸p lµ g×? Tõ n¨m 1945 ®Õn nay n­íc ta ®· ban hµnh mÊy b¶n HiÕn ph¸p ? §ã lµ nh÷ng b¶n HiÕn ph¸p nµo? Trả lời: (0,5 ®iÓm) HiÕn ph¸p lµ luËt c¬ b¶n cña Nhµ n­íc, cã hiÖu lùc ph¸p lý cao nhÊt trong hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam. (0,5 ®iÓm) Tõ 1945 ®Õn nay n­íc ta ®· ban hµnh 4 b¶n HiÕn ph¸p. (1,0 ®iÓm) Häc sinh nªu ®­îc: HP 1946; HP 1959; HP 1980; HP 1992. (0,5 ®iÓm) NÕu nªu ®­îc HP 1992 ®· ®­îc söa ®æi, bæ sung n¨m 2001. C©u 2: (4,0 ®iÓm) T×nh huèng: TuÊn vµ Lan cïng lµm viÖc t¹i mét c«ng ty. Hä yªu nhau vµ quyÕt ®Þnh ®i ®Õn h«n nh©n. TuÊn dÉn Lan vÒ quª ra m¾t hä hµng vµ gia ®×nh. Sau khi t×m hiÓu, bè mÑ TuÊn ph¸t hiÖn Lan lµ anh em con c« con cËu víi TuÊn nh­ng ®· bÞ thÊt l¹c nhiÒu n¨m. Hái: a. TuÊn vµ Lan cã thÓ kÕt h«n kh«ng? V× sao? b. H·y nªu c¸c quy ®Þnh vÒ cÊm kÕt h«n cña LuËt H«n nh©n vµ gia ®×nh ViÖt Nam n¨m 2000. Trả lời: a. (0,5 ®iÓm) Lan vµ TuÊn kh«ng thÓ kÕt h«n. (0,5 ®iÓm) nªu ®­îc: luËt H«n nh©n vµ gia ®×nh ViÖt Nam n¨m 2000 quy ®Þnh: cÊm kÕt h«n gi÷a nh÷ng ng­êi cã hä trong ph¹m vi 3 ®êi. 14
15. b. Quy ®Þnh vÒ cÊm kÕt h«n cña luËt H«n nh©n vµ gia ®×nh ViÖt Nam n¨m 2000 lµ: (0,5 ®iÓm) Ng­êi ®ang cã vî, cã chång; (0,5 ®iÓm) Ng­êi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù; (0,5 ®iÓm) Gi÷a nh÷ng ng­êi cïng dßng m¸u vÒ trùc hÖ; (0,5 ®iÓm) Gi÷a nh÷ng ng­êi cã hä trong ph¹m vi 3 ®êi; (0,5 ®iÓm) Gi÷a cha, mÑ nu«i víi con nu«i, bè chång víi con d©u, mÑ vî víi con rÓ, bè d­îng víi con riªng cña vî, mÑ kÕ víi con riªng cña chång; (0,5 ®iÓm) Gi÷a nh÷ng ng­êi cïng giíi tÝnh. C©u 3: (4,0 ®iÓm) Trong bøc th­ cña §¹i héi §oµn toµn quèc lÇn thø IX diÔn ra t¹i thñ ®« Hµ Néi tõ ngµy 17- 21/12/ 2007 göi thanh thiÕu nhi c¶ n­íc cã ®o¹n viÕt: “ §èi víi tuæi trÎ, thêi c¬, vËn héi ®ang t¹o ra ®iÒu kiÖn cho tõng ng­êi häc tËp, cèng hiÕn, tr­ëng thµnh; khã kh¨n th¸ch thøc l¹i lµ m«i tr­êng cho mçi ng­êi chóng ta rÌn luyÖn ý chÝ, b¶n lÜnh ®Ó v­¬n lªn tù kh¼ng ®Þnh, tù hoµn thiÖn b¶n th©n ”. Tõ nhËn ®Þnh trªn em h·y lµm râ tr¸ch nhiÖm cña thÕ hÖ trÎ trong giai ®o¹n hiÖn nay. Trả lời: Trong giai ®o¹n hiÖn nay tuæi trÎ ®ang ®øng tr­íc nh÷ng thêi c¬, th¸ch thøc: (0,5 ®iÓm) Thêi c¬: xu thÕ héi nhËp , sù ph¸t triÓn kinh tÕ - chÝnh trÞ x· héi cña ®Êt n­íc (0,5 ®iÓm) Th¸ch thøc: tr×nh ®é ngo¹i ng÷ , nh÷ng c¸m dç , sù c¹nh tranh , Tr¸ch nhiÖm: (0,5 ®iÓm) X¸c ®Þnh lý t­ëng sèng ®óng ®¾n, chñ ®éng v­ît qua mäi khã kh¨n, th¸ch thøc (0,5 ®iÓm) TËn dông nh÷ng thêi c¬ mµ ®Êt n­íc, x· héi ®ang t¹o cho tÊt c¶ mçi ng­êi ®Æc biÖt lµ ®èi víi thanh thiÕu nhi (0,5 ®iÓm) Ra søc häc tËp v¨n ho¸, khoa häc kü thuËt, tu d­ìng ®¹o ®øc, t­ t­ëng chÝnh trÞ (0,5 ®iÓm) Cã lèi sèng lµnh m¹nh, rÌn luyÖn c¸c kü n¨ng, ph¸t triÓn c¸c n¨ng lùc, cã ý thøc rÌn luyÖn søc khoÎ, (0,5 ®iÓm) TÝch cùc tham gia c¸c ho¹t ®éng chÝnh trÞ – x· héi, lao ®éng s¶n xuÊt, x©y dùng n­íc ta thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, (0,5 ®iÓm) Liªn hÖ b¶n th©n C©u 4: (2,0 ®iÓm) Bè Hµ bÞ nhiÔm HIV, Hµ lo l¾ng vµ th­¬ng bè nªn viÖc häc tËp ngµy cµng gi¶m sót. Mai rñ Hång ®Õn ®éng viªn, gióp ®ì gia ®×nh Hµ nh­ng Hång b¶o: TÊt c¶ nh÷ng ng­êi bÞ nhiÔm HIV ®Òu cã lèi sèng bu«ng th¶, tham gia c¸c tÖ n¹n x· héi. NÕu chóng m×nh gÇn gòi víi hä th× sÏ bÞ l©y nhiÔm vµ ¶nh h­ëng ®¹o ®øc. Em cã ®ång ý víi ý kiÕn cña b¹n Hång trong t×nh huèng trªn kh«ng? V× sao? Trả lời: (0,5 ®iÓm) Kh«ng ®ång ý víi ý kiÕn cña b¹n Hång. V×: (0,5 ®iÓm) Kh«ng ph¶i tÊt c¶ nh÷ng ng­êi bÞ nhiÔm HIV ®Òu cã lèi sèng bu«ng th¶, tham gia c¸c tÖ n¹n x· héi mµ cã thÓ do nhiÒu nguyªn nh©n nh­: b¸c sÜ bÞ l©y nhiÔm tõ bÖnh nh©n, chiÕn sÜ c«ng an bÞ l©y nhiÔm tõ téi ph¹m (0,5 ®iÓm) HIV/AIDS kh«ng l©y nhiÔm qua tiÕp xóc th«ng th­êng (0,5 ®iÓm) Mçi ng­êi chóng ta cÇn cã nh÷ng hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ HIV/AIDS ®Ó chñ ®éng phßng tr¸nh cho b¶n th©n vµ gia ®×nh, kh«ng ®­îc ph©n biÖt ®èi xö víi ng­êi nhiÔm HIV/AIDS vµ gia ®×nh cña hä. 15
16. C©u 5: (3,5 ®iÓm) T×nh huèng: ChÞ g¸i em lµ sinh viªn ®i du häc ë n­íc ngoµi, trong dÞp vÒ quª ®ãn tÕt cæ truyÒn cã dÉn theo mét ng­êi b¹n Nga tªn lµ Natasa. Khi gia ®×nh em bµy biÖn m©m cç ®Ó cóng tæ tiªn vµo chiÒu 30 TÕt, chÞ Natasa rÊt ng¹c nhiªn. Em h·y giíi thiÖu ®Ó chÞ Êy hiÓu vÒ phong tôc thê cóng tæ tiªn cña d©n téc ViÖt Nam. Trả lời: (0,5 ®iÓm) D©n téc ViÖt Nam cã nhiÒu truyÒn thèng, phong tôc tËp qu¸n tèt ®Ñp (0,5 ®iÓm) Thê cóng tæ tiªn lµ mét nÐt ®Ñp v¨n ho¸ ®Æc tr­ng cña d©n téc ViÖt Nam (0,5 ®iÓm) ThÓ hiÖn sù t­ëng nhí, biÕt ¬n, kÝnh träng cña con ch¸u ®èi víi tæ tiªn, «ng bµ, cha mÑ (0,5 ®iÓm) C¸c gia ®×nh bµy biÖn m©m cç ®Ó cóng tæ tiªn vµo chiÒu 30 TÕt lµ sù tiÕp nèi, kÕ thõa, ph¸t triÓn nh÷ng nÐt ®Ñp v¨n ho¸ cña d©n téc, cña c¸c dßng hä. (0,5 ®iÓm) Giíi thiÖu ®­îc vµi nÐt vÒ mét m©m cç ngµy tÕt. (0,5 ®iÓm) ë ViÖt Nam, tÕt cæ truyÒn lµ dÞp ®Ó mäi ng­êi trong gia ®×nh sum häp, thÓ hiÖn t×nh c¶m cña m×nh víi ng­êi th©n, hä hµng (0,5 ®iÓm) TiÕp thªm søc m¹nh cho mçi thµnh viªn trong gia ®×nh C©u 6: (4, 0 ®iÓm) Em h·y tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh khi quan s¸t bøc ¶nh sau: Trả lời: (0,5 ®iÓm) Bøc ¶nh ph¶n ¸nh 1 hiÖn t­îng cña thiªn tai ®ã lµ lò lôt (1,0 ®iÓm) Nh÷ng thiÖt h¹i to lín cña nã ®èi víi ®êi sèng con ng­êi vµ x· héi: con ng­êi, tµi s¶n, m«i tr­êng vµ sù ph¸t triÓn cña x· héi (1,0 ®iÓm) Nªu ®­îc nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn hËu qu¶ trªn: chñ quan; kh¸ch quan. (1,0 ®iÓm) Nªu ®­îc mét sè biÖn ph¸p kh¾c phôc: ý thøc cña con ng­êi; c¸c chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc (tuyªn truyÒn, gi¸o dôc; ban hµnh c¸c quy ®Þnh ); (0,5 ®iÓm) Liªn hÖ. ĐỀ SỐ 6 16
17. UBND TỈNH BẮC NINH ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NĂM HỌC 2015 – 2016 Môn: GDCD - Lớp 9 ĐỀ CHÍNH THỨC Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề) Ngày thi: 24 tháng 3 năm 2016 === Câu 1. (6,0 điểm) Em tán thành hay không tán thành với những quan điểm nào sau đây? Vì sao? a) Chỉ những người có chức, có quyền mới cần phải chí công vô tư; b) Người sống chí công vô tư chỉ thiệt cho mình; c) Học sinh còn nhỏ tuổi thì không thể rèn luyện được phẩm chất chí công vô tư; d) Chí công vô tư là phẩm chất tốt đẹp của công dân; đ) Chí công vô tư phải thể hiện ở cả lời nói và việc làm. Nêu 5 hành vi biểu hiện đức tính chí công vô tư và 5 hành vi biểu hiện đức tính thiếu chí công vô tư. Câu 2. (4,0 điểm) Em hãy kể tên 5 tổ chức quốc tế mà Việt Nam là thành viên (ghi rõ tên viết tắt của tổ chức đó bằng tiếng Anh). Nêu một số công trình hợp tác giữa nước ta với các nước trên thế giới, trong đó có công trình được thực hiện ở địa bàn tỉnh Bắc Ninh đã đem lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần làm tăng trưởng nền kinh tế, xóa đói, giảm nghèo cho nhân dân. Câu 3. (6,0 điểm) a) Em hãy sử dụng các từ cho sẵn: Căng thẳng, hợp tác, mâu thuẫn, chiến tranh, phát triển để hoàn chỉnh đoạn văn bản sau: Quan hệ hữu nghị tạo cơ hội và điều kiện để các nước cùng (1) , (2) . về mọi mặt; tạo sự hiểu biết lẫn nhau, tránh gây (3) , (4) . dẫn đến nguy cơ (5) b) Em hãy lập một kế hoạch hoạt động thể hiện tình hữu nghị với thiếu nhi các trường khác, địa phương khác hoặc nước khác. Kể một số kết quả cụ thể về những việc làm thể hiện tình hữu nghị của học sinh trường em. Câu 4. (2,0 điểm) Em hãy nêu ý nghĩa của một truyền thống tốt đẹp ở quê em (phong tục, tập quán, lễ hội truyền thống, trò chơi dân gian ) và giới thiệu những đặc điểm cơ bản của truyền thống tốt đẹp đó để bạn bè cùng biết. Câu 5. (2,0 điểm) Em hãy kể bốn tập quán lạc hậu, hủ tục và nêu tác hại của chúng. 17
18. UBND TỈNH BẮC NINH HƯỚNG DẪN CHẤM SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH Môn: GDCD-Lớp 9 (Hướng dẫn chấm có 02 trang) Câu 1. (6,0 điểm) * Tán thành với quan điểm (d) và (đ): (1,0 điểm) * Không tán thành với các quan điểm ( a), (b) và (c): ( 1.0 điểm) * Giải thích: - Quan điểm (a): Vì chí công vô tư là phẩm chất đạo đức tốt đẹp và cần thiết đối với tất cả mọi người chứ không chỉ với người có chức, có quyền.( 0,5 điểm) - Quan điểm (b): Chí công vô tư đem lại lợi ích cho tập thể và cộng đồng xã hội. Mọi người đều chí công vô tư thì đất nước sẽ giàu mạnh, xã hội sẽ tốt đẹp, công bằng, cuộc sống nhân dân được ấm no, hạnh phúc.( 0,5 điểm) - Quan điểm (c): Phẩm chất chí công vô tư cần được rèn luyện ngay từ khi còn nhỏ thông qua lời nói và việc làm hằng ngày, trong quan hệ đối xử với mọi người xung quanh ( trong gia đình, ở nhà trường và ngoài xã hội ).(0,5 điểm) * Nêu được 5 hành vi biểu hiện đức tính chí công vô tư và 5 hành vi biểu hiện đức tính thiếu chí công vô tư: - Nêu được 5 hành vi biểu hiện đức tính chí công vô tư: (1,25 điểm) - Nêu được 5 hành vi biểu hiện đức tính thiếu chí công vô tư :( 1,25 điểm) Câu 2. (4,0 điểm) * Kể được tên của 5 tổ chức quốc tế mà Việt Nam là thành viên (nói rõ cả tên viết tắt tiếng Anh của tổ chức đó): - Kể được tên 5 tổ chức quốc tế mà Việt Nam là thành viên: ( 1,25 điểm) - Ghi rõ tên viết tắt tiếng Anh của tổ chức đó: (1,25 điểm) Đáp án mở để học sinh tự lựa chọn. Ví dụ một số tên tổ chức quốc tế mà Việt Nam là thành viên như: Liên hiệp quốc (UN), Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF), Tổ chức Liên hiệp quốc về lương thực và nông nghiệp (FAO), Tổ chức Liên hiệp quốc về giáo dục, khoa học và văn hóa (UNESCO), Tổ chức thương mại thế giới (WTO) * Kể tên một số công trình hợp tác giữa nước ta với các nước bạn, trong đó có công trình được thực hiện ở địa bàn tỉnh Bắc Ninh đã đem lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần làm tăng trưởng nền kinh tế, xóa đói, giảm nghèo cho nhân dân: (1,5 điểm) Lưu ý: Kể tối thiểu 3 công trình hợp tác giữa nước ta với các nước bạn. 18
19. Câu 3. (6,0 điểm) a) 2,5 điểm 1. Hợp tác 2. Phát triển 3. Căng thẳng 4. Mâu thuẫn 5. Chiến tranh b) 3,5 điểm * Xây dựng được kế hoạch hoạt động hữu nghị bao gồm đủ các ý sau: ( 2 điểm) - Tên hoạt động. - Nội dung, biện pháp hoạt động. - Thời gian, địa điểm tiến hành. - Người phụ trách, người tham gia. * Nêu được một số kết quả cụ thể về những việc làm thể hiện tình hữu nghị của học sinh trong trường: (1,5 điểm) Câu 4. (2,0 điểm) Đáp án mở, để học sinh phát triển tư duy, tự lựa chọn: * Nêu được ý nghĩa của một truyền thống ở quê hương: ( 1 điểm) * Giới thiệu được những đặc điểm cơ bản của truyền thống tốt đẹp đó: (1 điểm) Câu 5. (2,0 điểm) * Kể được tối thiểu là 04 tập quán lạc hậu, hủ tục và nêu tác hại của chúng: Lưu ý :- Kể được 4 tập quán lạc hậu, hủ tục: ( 1 điểm) - Nêu tác hại của chúng: ( 1 điểm) 19
20. ĐỀ SỐ 7 §iÓ C©u Néi dung m ChÞ An kinh doanh hµng ®iÖn tö. §Õn k× h¹n ®ãng thuÕ nh­ng chÞ 1, d©y d­a kh«ng chÞu ®ãng. (4.5® a. H·y nhËn xÐt vÒ viÖc lµm cña chÞ An? ) b. Em hiÓu g× vÒ quyÒn tù do kinh doanh vµ nghÜa vô ®ãng thuÕ? a. - ViÖc lµm cña chÞ An lµ sai. 0.25 (0,5® - ChÞ ®· vi ph¹m ph¸p luËt vÒ nghÜa vô ®ãng thuÕ ) 0.25 - Kinh doanh lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, dÞch vô vµ trao ®æi hµng hãa nh»m 0.50 môc ®Ých thu lîi nhuËn. - QuyÒn tù do kinh doanh lµ quyÒn cña c«ng d©n ®­îc lùa chän h×nh thøc 0.50 tæ chøc kinh tÕ, ngµnh nghÒ vµ quy m« kinh doanh. - Tuy nhiªn, ng­êi kinh doanh ph¶i tu©n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ 0.50 sù qu¶n lÝ cña nhµ n­íc nh­ kª khai ®óng sè vèn b. - ThuÕ lµ mét phÇn trong thu nhËp mµ c«ng d©n vµ tæ chøc kinh tÕ nép (4,0® vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc ®Ó chi tiªu cho nh÷ng c«ng viÖc chung nh­ an 0.50 ) ninh quèc phßng - ThuÕ cã t¸c dông æn ®Þnh thÞ tr­êng, ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ. 0.50 - Gãp phÇn ®¶m b¶o ph¸t triÓn kinh tÕ theo ®óng ®Þnh h­íng cña nhµ 0.50 n­íc. - C«ng d©n ph¶i sö dông ®óng ®¾n quyÒn tù do kinh doanh vµ thùc hiÖn 0.50 ®Çy ®ñ nghÜa vô ®ãng thuÕ. - Gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc, lµm cho d©n giµu n­íc m¹nh. 0.50 Hoµng ®· tõng lµ mét häc sinh ch¨m ngoan, häc giái. KÓ tõ khi bè 2, mÑ li dÞ, b¹n Êy ch¸n n¶n, trèn häc vµ ®i theo mét sè b¹n xÊu. Sau ®ã mét (3.0® thêi gian, Hoµng bÞ nghiÖn ma tóy. ) a. Em cã suy nghÜ g× vÒ viÖc lµm cña Hoµng? b. NÕu lµ b¹n cña Hoµng, em sÏ lµm g×? a. - ViÖc lµm cña Hoµng lµ sai, thiÕu tÝnh tù chñ 0.50 (0,5® 20
21. ) - NÕu lµ b¹n cña Hoµng, em sÏ: + sèng gÇn gòi, ®éng viªn b¹n 0.50 b. + ph©n tÝch cho b¹n hiÓu t¸c h¹i cña tÖ n¹n x· héi 0.50 (2,5® + khuyªn b¹n ch¨m lo häc t©p, kh«ng ®i theo kÎ xÊu 0.50 ) + vËn ®éng mäi ng­êi cïng ®éng viªn, gióp ®ì Hoµng vµ nh÷ng ng­êi cã 0.50 hoµn c¶nh nh­ Hoµng + tham gia tuyªn truyÒn phßng chèng tÖ n¹n x· héi. 0.50 Cha «ng ta cã c©u: “Muèn sang th× b¾c cÇu kiÒu Muèn con hay ch÷ th× yªu kÝnh thÇy”. §©y lµ mét truyÒn thèng quý b¸u cña d©n téc ta. B»ng vèn hiÓu biÕt cña m×nh, em h·y lµm næi bËt truyÒn thèng ®ã. Yªu cÇu häc sinh tr×nh bµy ®­îc c¸c néi dung sau: - TruyÒn thèng lµ nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn ®­îc h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh 0.50 lÞch sö l©u dµi cña d©n téc, ®­îc truyÒn tõ thÕ hÖ nµy sang thÕ hÖ kh¸c. - Kh¼ng ®Þnh: ViÖt Nam cã nhiÒu truyÒn thèng tèt ®Ñp 0.50 3, - C©u “Muèn sang th× ” nãi ®Õn truyÒn thèng t«n s­ träng ®¹o. §ã lµ (4.5® 0.50 ) mét truyÒn thèng quý b¸u, tiªu biÓu cña d©n téc ta. - TruyÒn thèng nµy ®­îc thÓ hiÖn: + Tr­íc ®©y 0.50 + HiÖn nay 0.50 - ý nghÜa: + Gãp phÇn gi÷ g×n vµ ph¸t huy b¶n s¾c v¨n hãa cña d©n téc 0.50 ViÖt Nam + T¹o nªn søc m¹nh tinh thÇn 0.50 - Phª ph¸n mét sè biÓu hiÖn lµm mai mét truyÒn thèng: l·ng quªn, v« 0.50 ¬n - Liªn hÖ b¶n th©n: ThÓ hiÖn sù kÝnh träng vµ biÕt ¬n thÇy c« gi¸o; cè 0.50 g¾ng häc tËp, rÌn luyÖn, khuyÕn khÝch ng­êi kh¸c ThÕ nµo lµ vi ph¹m ph¸p luËt? H·y kÓ tªn c¸c lo¹i vi ph¹m ph¸p luËt mµ em biÕt. LÊy vÝ dô mçi lo¹i. - Vi ph¹m ph¸p luËt lµ: + Hµnh vi tr¸i ph¸p luËt. 0.25 + Cã lçi. 0.25 + Do ng­êi cã n¨ng lùc tr¸ch nhiÖm ph¸p lÝ thùc hiÖn. 0.25 4, + X©m h¹i ®Õn c¸c quan hÖ x· héi ®­îc ph¸p luËt b¶o vÖ. 0.25 (3.0® - C¸c lo¹i vi ph¹m ph¸p luËt : ) + Vi ph¹m ph¸p luËt h×nh sù. VÝ dô: C­íp giËt 0.50 + Vi ph¹m ph¸p luËt hµnh chÝnh. VÝ dô: §i xe m¸y kh«ng ®éi mò b¶o 0.50 hiÓm + Vi ph¹m ph¸p luËt d©n sù. VÝ dô: Giao hµng kh«ng ®óng hÑn, 0.50 + Vi ph¹m kØ luËt. VÝ dô: Nãi chuyÖn riªng trong giê 0.50 häc, (Häc sinh lÊy vÝ dô kh¸c mµ ®óng th× vÉn tÝnh ®iÓm) 21
22. H·y tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em khi quan s¸t bøc ¶nh sau: Yªu cÇu häc sinh tr×nh bµy nh÷ng néi dung sau: - §©y lµ hµnh vi vi ph¹m luËt giao th«ng ®­êng bé: ®i xe m« t« b»ng mét 0.50 b¸nh, kh«ng ®éi mò b¶o hiÓm - Hµnh vi nµy rÊt nguy hiÓm ®Õn tÝnh m¹ng cña b¶n th©n vµ ng­êi tham 0.50 gia giao th«ng - Thùc tr¹ng: Tai n¹n giao th«ng ë ViÖt Nam ®ang diÔn biÕn phøc t¹p 0,50 - Nguyªn nh©n: Cã nhiÒu nguyªn nh©n nh­ng nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do 0.50 thiÕu ý thøc vµ thiÕu hiÓu biÕt 5, - HËu qu¶: (5.0® + G©y thiÖt h¹i tµi s¶n, tÝnh m¹ng 0.50 ) + G©y mÊt trËt tù an toµn x· héi 0.50 - Gi¶i ph¸p: + TÝch cùc tuyªn truyÒn, phæ biÕn, gi¸o dôc ý thøc chÊp hµnh luËt giao 0.50 th«ng cho mäi ng­êi + Xö lÝ nghiªm minh c¸c tr­êng hîp vi ph¹m 0.50 - Liªn hÖ b¶n th©n: + Nghiªm chØnh chÊp hµnh luËt giao th«ng 0.50 + Tham gia tuyªn truyÒn vµ vËn ®éng mäi ng­êi chÊp hµnh tèt luËt giao 0.50 th«ng ĐỀ 8 C©u 1 (5,0 ®iÓm): 1) H·y nªu sù cÇn thiÕt cña ®øc tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o ? Em hiÓu g× vÒ c©u nãi: “TrÎ kh«ng n¨ng ®éng, giµ hèi hËn”. 2) a/ T¹o sao ®Ó trë thµnh mét c«ng d©n ch©n chÝnh, mçi ng­êi cÇn ph¶i cã lÝ t­ëng sèng cao ®Ñp ? LÝ t­ëng sèng cña thanh niªn trong thêi ®¹i ngµy nay lµ g× ? b/ Trong bøc th­ göi häc sinh nh©n ngµy khai tr­êng (9/1945) B¸c Hå viÕt: “Non s«ng ViÖt Nam cã trë nªn t­¬i ®Ñp hay kh«ng, d©n téc ViÖt Nam cã b­íc tíi ®µi vinh quang ®Ó s¸nh víi c¸c c­êng quèc n¨m ch©u ®­îc hay kh«ng, chÝnh lµ nhê mét phÇn lín ë c«ng häc tËp cña c¸c ch¸u” . - C©u nãi trªn cã ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò thuéc vÒ lÝ t­ëng kh«ng ? - T¹i sao häc tËp ®­îc coi lµ néi dung quan träng ®Ó thùc hiÖn lÝ t­ëng. Trả lời: 1) N¨ng ®éng s¸ng t¹o lµ phÈm chÊt rÊt cÇn thiÕt cña ng­êi lao ®éng trong x· héi hiÖn ®¹i . Nã gióp con ng­êi cã thÓ v­ît qua nh÷ng rµng buéc cña hoµn c¶nh, rót ng¾n thêi gian ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých ®· ®Ò ra mét c¸ch nhanh chãng vµ tèt ®Ñp. (1,0 ®iÓm) - CÇn hiÓu ®óng nghÜa c©u nãi: + C©u nµy ý nãi tuæi trÎ kh«ng n¨ng ®éng s¸ng t¹o, kh«ng tÝch cùc d¸m nghÜ, d¸m lµm, say mª t×m tßi tiÕp thu n¾m b¾t nh÷ng c¸i míi ®Ó vËn dông vµo cuéc sèng th× khi giµ cã hèi hËn còng ®· muén (0,5 ®iÓm) 2) Lµm ®óng, lµm ®ñ ®¹t 3,5 ®iÓm a) 1,5 ®iÓm 22
23. - Mçi ng­êi cÇn ph¶i cã lÝ t­ëng sèng cao ®Ñp v× khi lý t­ëng cña mçi ng­êi phï hîp víi lÝ t­ëng chung cña d©n téc, cña ®¶ng th× hµnh ®éng cña hä sÏ gãp phÇn thùc hiÖn tèt nh÷ng nhiÖm vô chung vµ chÝnh hä sÏ ®­îc x· héi, nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn kh¶ n¨ng cña m×nh (0,75 ®iÓm) + Ng­êi sèng cã lÝ t­ëng cao ®Ñp sÏ ®­îc mäi ng­êi t«n träng (0,25 ®iÓm) - LÝ t­ëng sèng cña thanh niªn trong thêi ®¹i ngµy nay lµ : PhÊn ®Êu thùc hiÖn môc tiªu x©y dùng n­íc ViÖt Nam ®éc lËp , d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh. (0,5 ®iÓm) b) 2,0 ®iÓm ý 1:1,0 ®iÓm - C©u nãi trªn cã vÊn ®Ò thuéc vÒ lÝ t­ëng lµ: B¸c Hå ®· kh¼ng ®Þnh vai trß to lín cña c¸c ch¸u häc sinh lµ ph¶i phÊn ®Êu häc tËp ®Ó ®­a ®Êt n­íc b­íc tíi ®µi vinh quang, s¸nh vai víi c¸c c­êng quèc n¨m ch©u. §ã chÝnh lµ lÝ t­ëng cao ®Ñp cña häc sinh. (1,0 ®iÓm) ý 2: (1,0 ®iÓm) Häc tËp lµ néi dung quan träng ®Ó thùc hiÖn lÝ t­ëng v×: - Häc tËp lµ con ®­êng ng¾n nhÊt ®Ó thùc hiÖn lÝ t­ëng (0,25 ®iÓm) - Häc tËp gióp chóng ta tiÕp thu tri thøc nh©n lo¹i, thµnh tùu khoa häc kü thuËt, nh÷ng tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i ®Ó vËn dông vµo ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh cña ®Êt n­íc nh»m ph¸t triÓn ®­a ®Êt n­íc ®i lªn. (0,5 ®iÓm) - Häc tËp vµ rÌn luyÖn vÒ mäi mÆt ®Ó cã ®ñ tri thøc, phÈm chÊt vµ n¨ng lùc cÇn thiÕt nh»m thùc hiÖn lÝ t­ëng sèng cao ®Ñp (0,25 ®iÓm) C©u 2 (2,5®iÓm): a/ Em hiÓu thÕ nµo vÒ quyÔn së h÷u? QuyÒn së h÷u cña c«ng d©n bao gåm nh÷ng néi dung nµo? Néi dung nµo lµ quan träng nhÊt? V× sao? b/ Ph©n biÖt tµi s¶n nhµ n­íc víi tµi s¶n tËp thÓ (hîp t¸c x·)? Cho vÝ dô cô thÓ. Trả lời: a/ - QuyÒn së h÷u lµ quyÒn c«ng d©n ®­îc cã tµi s¶n, nãi c¸ch kh¸c lµ quyÒn c«ng d©n ®­îc gi÷ tµi s¶n cho riªng m×nh. (0,5 ®iÓm) - QuyÒn së h÷u cña c«ng d©n bao gåm 3 néi dung: QuyÒn chiÕm h÷u, quyÒn sö dông vµ quyÒn ®Þnh ®o¹t. (0,5 ®iÓm) - QuyÒn ®Þnh ®o¹t lµ quan träng nhÊt v× chØ cã chñ së h÷u thùc sù míi cã quyÒn quyÕt ®Þnh sè phËn cña tµi s¶n nh­ ®em b¸n, chuyÓn nh­îng, cho thuª, cho m­în (0,5 ®iÓm) b/ - Tµi s¶n nhµ n­íc lµ tµi s¶n thuéc së h÷u toµn d©n giao cho c¸c c¬ quan nhµ n­íc trùc tiÕp qu¶n lý. VÝ dô: Tµi nguyªn rõng, biÓn, kho¸ng s¶n, kho b¹c nhµ n­íc, ng©n hµng quèc gia (0,5 ®iÓm) -Tµi s¶n tËp thÓ lµ tµi s¶n cña c¸c hîp t¸c x· hay c¸c h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ do ng­êi lao ®éng lËp ra, gåm vèn b»ng tiÒn hoÆc hiÖn vËt mµ x· viªn, tæ viªn gãp vµ lîi tøc tÝch luü ®­îc. (0,5 ®iÓm) C©u 3 (1,0 ®iÓm): H·y ®¸nh dÊu (x) vµo c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u sau ®©y: HiÕn ph¸p quy ®Þnh c«ng d©n cã quyÒn khiÕu n¹i, tè c¸o nh»m: a/ T¹o c¬ së ph¸p lý cho c«ng d©n b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p khi bÞ x©m ph¹m. ( ) b/ T¹o c¬ së ph¸p lý trõng trÞ c¸c hµnh vi x©m ph¹m ®Õn tµi s¶n cña c«ng d©n. ( ) c/ T¹o c¬ së ph¸p lý ®Ó c«ng d©n ph¸t huy quyÒn tù do ng«n luËn. ( ) 23
24. d/ T¹o c¬ së ph¸p lý cho c«ng d©n gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng cña c¬ quan vµ c¸n bé, c«ng chøc nhµ n­íc. ( ) Trả lời: §¸nh dÊu ®óng vµo c©u a, d. Mçi c©u ®óng cho 0,5 ®iÓm. C©u 4 (1,5 ®iÓm): Bµi tËp t×nh huèng: Anh A vµ chÞ B cïng lµ c¸n bé trong mét c¬ quan nhµ n­íc. Do v« t×nh c¶ hai ph¸t hiÖn ra «ng C, lµ cÊp trªn trùc tiÕp cña hä, ®· cã hµnh vi tham « tµi s¶n cña nhµ n­íc. Anh A rÊt muèn tè c¸o sù viÖc trªn nh­ng v× ph¶i nu«i gia ®×nh ®«ng con nªn ®µnh im lÆng. Cßn chÞ B, do bÊt b×nh nªn ®· lµm ®¬n tè c¸o «ng C, chÞ ®· bÞ «ng C cho nghØ viÖc. C©u hái: 1. H·y nªu nhËn xÐt cña em vÒ hµnh ®éng cña anh A vµ chÞ B? 2. Trong tr­êng hîp nµy chÞ B ph¶i lµm g× ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña m×nh ? Trả lời: 1. NhËn xÐt:- Sù im lÆng cña anh A tho¹t nh×n cã vÎ ®óng v× nã g¾n víi tr¸ch nhiÖm gia ®×nh, nh­ng xÐt cho cïng ®ã lµ hµnh ®éng c¸ nh©n, hÌn nh¸t vµ tr¸i ph¸p luËt. Ng­îc l¹i, viÖc tè c¸o cña chÞ B lµ hµnh ®éng ®óng ph¸p luËt. (0.5 ®iÓm ) 2. Trong tr­êng hîp nµy, chÞ B cã thÓ lµm ®¬n khiÕu n¹i göi tíi c¬ quan cã thÈm quyÒn ®Ó gi¶i quyÕt. Ph¸p luËt lu«n b¶o vÖ quyÒn lîi hîp ph¸p cña c«ng d©n còng nh­ trõng trÞ ®Ých ®¸ng mäi hµnh ®éng vi ph¹m lîi Ých cña nhµ n­íc, tËp thÓ vµ cña c«ng d©n. (1.0 ®iÓm) ĐỀ SỐ 9 ĐỀ BÀI Câu 1. (2.0 điểm) Hãy điền từ vào chỗ trống ( ) để hoàn thành nội dung Điều 11 luật giao thông đường bộ, năm 2008: Điều 11.Chấp hành báo hiệu đường bộ 3. Tại nơi có biển báo hiệu lại có báo hiệu tạm thời thì người tham gia giao thông phải chấp hành của báo hiệu tạm thời. 4. Tại nơi có vạch kẻ đường dành cho , người điều khiển phương tiện phải quan sát, giảm tốc độ và .cho người đi bộ, xe lăn của người khuyết tật qua đường. Câu 2. (3.0 điểm) Trình bày bổn phận của trẻ em trong gia đình, nhà trường và xã hội ? Gia đình, nhà nước và xã hội có trách nhiệm gì trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ em? Câu 3. (2.0 điểm) Thế nào là tôn trọng người khác?Nêu những biểu hiện và tác dụng của sự tôn trọng người khác. Là người biết tôn trọng người khác em cần có cách cư xử như thế nào? Câu 4. (4.0 điểm) Thế nào là tài sản nhà nước và lợi ích công cộng ?Công dân có nghĩa vụ tôn trọng và bảo vệ tài sản nhà nước và lợi ích công cộng như thế nào? Là công dân - học sinh, em cần làm gì để thực hiện tốt nghĩa vụ của mình? Câu 5. (2.0 điểm) Thế nào là làm việc có năng suất chất lượng hiệu quả? Ý nghĩa của làm việc có năng suất chất lượng, hiệu quả? Người lao động cần phải làm gì để làm việc có năng suất chất lượng hiệu quả. Câu 6. (4.0 điểm) 24
25. Quyền tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội của công dân có nội dung, ý nghĩa như thế nào? Nhà nước và công dân cần phải có trách nhiệm gì trong việc thực hiện quyền tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội? Liên hệ trách nhiệm của bản thân? Câu 7. (3.0 điểm) Bài tập tình huống Huy và Lê cùng làm việc trong một công ti. Họ yêu nhau và quyết định đi đến hôn nhân. Huy dẫn Lê về quê ra mắt họ hàng và gia đình. Sau khi tìm hiểu, bố mẹ Huy phát hiện Lê là con cô con cậu với Huy nhưng đã bị thất lạc nhiều năm. Hỏi: a. Huy và Lê có thể kết hôn được không? Vì sao? b. Hãy nêu các quy định về cấm kết hôn của luật hôn nhân và gia đình Việt Nam năm 2000. Hết - Giám thị không giải thích gì thêm Lớp 9- THCS Ngày thi: 25 tháng3 năm 2015 (Hướng dẫn gồm 07 câu 03 trang) Câu Nội dung Điểm Câu 1. a. Cố định; Hiệu lệnh 1.0 (2.0 ) b. Người đi bộ; Nhường đường 1.0 - Bổn phận của trẻ em trong gia đình, nhà trường và xã hội: Câu 2. + Đối với gia đình: yêu quý, kính trọng, hiếu thảo với ông bà, cha mẹ, giúp đỡ 0.5 (3.0 ) gia đình làm những việc vừa sức của mình. + Đối với nhà trường: chăm chỉ học tập, kính trọng thầy cô giáo, đoàn kết với 0.5 bạn bè. + Đối với xã hội: sống có đạo đức, tôn trọng pháp luật, tôn trọng và giữ gìn bản 0.5 sắc văn hóa dân tộc; yêu quê hương, đất nước, yêu đồng bào, có ý thức xây dựng Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa và đoàn kết quốc tế. - Trách nhiệm của gia đình, Nhà nước và xã hội trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ em: + Gia đình là người chịu trách nhiệm trước tiên trong việc tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của trẻ em. 0.75 + Nhà nước và xã hội tạo mọi điều kiện tốt nhất để bảo vệ quyền lợi của trẻ em, chăm sóc, giáo dục và bồi dưỡng các em trở thành người công dân có ích cho đất nước. 0.75 Câu 3. Khái niệm: (2.0 ) Tôn trọng người khác là sự đánh giá đúng mức, coi trọng danh dự, phẩm giá và 0.5 lợi ích của người khác; thể hiện lối sống có văn hóa của mỗi người. *Biểu hiện: - Tôn trọng nội quy quy định của cơ quan, trường học, bệnh viện, công sở - Cảm thông, chia sẻ khi người khác gặp điều bất hạnh. Lắng nghe ý kiến 0.25 của mọi người * Tác dụng: 0.25 - Tôn trọng người khác sẽ nhận được sự tôn trọng của người khác đối với mình - Mọi người tôn trọng lẫn nhau là cơ sở để quan hệ xã hội trở nên lành mạnh, trong sáng và lành mạnh hơn. 0.25 * Trách nhiệm: - Luôn luôn lắng nghe, chia sẻ với mọi người. 0.25 - Có thái độ tôn trọng mọi người ở mọi nơi, mọi lúc 0.25 0.25 * Khái niệm: 25
26. Câu 4. - Tài sản của Nhà nước gồm đất đai, rừng núi, sông hồ, nguồn nước, tài nguyên 1.0 (4.0) trong lòng đất, nguồn lợi ở vùng biển, thềm lục địa, vùng trời, phần vốn và tài sản do Nhà nước đầu tư vào các xí nghiệp, công trình thuộc các ngành kinh tế, văn hóa, xã hội cùng các tài sản mà pháp luật quy định là của Nhà nước đều thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước chịu trách nhiệm quản lí. - Lợi ích công cộng là những lợi ích chung dành cho mọi người và xã hội. Tài sản nhà nước và lợi ích công cộng là cơ sở vật chất của xã hội để phát triển kinh 1.0 tế đất nước, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. * Công dân có nghĩa vụ tôn trọng và bảo vệ tài sản nhà nước và lợi ích công cộng: - Không được xâm phạm ( lấn chiếm, phá hoại hoặc sử dụng vài mục đích cá nhân) tài sản của Nhà nước và lợi ích công cộng. - Khi được Nhà nước giao quản lí, sử dụng tài sản nhà nước phải bảo quản, giữ 0.5 gìn, sử dụng tiết kiệm có hiệu quả, không tham ô, lãng phí * Trách nhiệm: 0.5 - Hiểu, nhận thức đúng về tài sản của Nhà nước và lợi ích công cộng - Có thái độ đúng đắn trong việc bảo vệ tài sản và lợi ích công cộng - Tham gia quản lí và sử dụng tài sản Nhà nước và lợi ích công cộng, tiết kiệm 0.25 có hiệu quả 0.25 - Kiên quyết đấu tranh với những hành vi xâm phạm tài sản nhà nước và lợi ích 0.25 công cộng 0.25 Câu 5. - Làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả là tạo ra được nhiều sản phẩm có 0.5 (2.0) giá trị cao cả về nội dung và hình thức trong một thời gian nhất định - Ý nghĩa + Là yêu cầu đối với người lao động trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá 0.5 + Góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của mỗi cá nhân, gia đình và xã hội - Người lao động: Tự học để nâng cao tay nghề, rèn luyện sức khoẻ, lao động 0.5 một cách tự giác, có kỉ luật và luôn năng động, sáng tạo 0.5 Câu 6. - Khái niệm: Quyền tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội của công dân là 1.0 (4.0) quyền tham gia xây dựng bộ máy nhà nước và các tổ chức xã hội; tham gia bàn bạc, tổ chức thực hiện, giám sát và đánh giá các hoạt động của Nhà nước và xã hội. - Hình thức tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội của công dân: + Trực tiếp tham gia vào các công việc của Nhà nước; bàn bạc, đóng góp ý kiến 0.25 và giám sát hoạt động của các cơ quan và cán bộ công chức nhà nước. + Gián tiếp tham gia thông qua đại biểu của nhân dân để họ kiến nghị lên các cơ quan có thẩm quyền giải quyết. 0.25 - Ý nghĩa: quyền tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội của công dân là quyền chính trị quan trọng nhất của công dân, đảm bảo cho công dân thực hiện 0.5 quyền làm chủ, thực hiện trách nhiệm của công dân đối với nhà nước và xã hội. - Trách nhiệm: + Trách nhiệm của nhà nước là đảm bảo và tạo điều kiện để nhân dân phát huy quyền làm chủ của mình trong các lĩnh vực của đời sống xã hội. + Trách nhiệm của công dân: thể hiện thông qua các hoạt động cụ thể như: tham 0.5 gia thảo luận các vấn đề chung của địa phương, của cả nước, kiến nghị với cơ quan nhà nước, biểu quyết khi nhà nước tổ chức trưng cầu ý dân; thực hiện quyền bầu cử và ứng cử vào Quốc hội, Hội đồng nhân dân khi đến tuổi; thực 0.5 26
27. hiện quyền khiếu nại, tố cáo với cơ quan nhà nước có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang hoặc bất cứ cá nhân nào - Liên hệ trách nhiệm của bản thân: + Biết thực hiện quyền tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội phù hợp với lứa tuổi. VD + Tích cực tham gia công việc của trường, của lớp, của cộng đồng phù hợp với khả năng. VD HS phải lấy được VD, mỗi VD đúng cho 0.25 điểm 0.5 0.5 Câu 7 Bài tập tình huống (3.0) a. Huy và Lê không thể kết hôn được, vì theo luật Hôn nhân và gia đình Việt 1.5 Nam năm 2000 quy định: cấm kêt hôn giữa những người có họ phạm vi ba đời. Trong trường hợp này thì Huy và Lê là những người có họ ở phạm vi đời thứ ba b. Quy định về cấm kết hôn của luật Hôn nhân và gia đình Việt Nam năm 2000 là: 1.5 + Người đang có vợ, có chồng + Người mất năng lực hành vi dân sự (bị bệnh tâm thần hoặc các bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình) + Giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; + Giữa những người có họ trong phạm vi 3 đời + Giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi, bố chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, bố dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng + Giữa những người cùng giới tính * Chú ý: Giám khảo khi chấm bài cần căn cứ vào từng ý trả lời của thí sinh theo từng nội dung câu hỏi để cho điểm phù hợp. 27
28. ĐỀ 10 Câu Nội dung Điểm Anh (chị) hãy cho biết để dạy tốt bài 13: Quyền tự do kinh doanh và nghĩa vụ đóng thuế (chương trình môn GDCD lớp 9) người giáo viên 4.0 cần nắm vững những nội dung cơ bản nào? Cần nắm được các kiến thức: - Kinh doanh là hoạt động sản xuất, dịch vụ và trao đổi hàng hoá nhằm 0.5 đ mục đích thu lợi nhuận - Nắm được Điều 3 Luật Doanh nghiệp: Kinh doanh là việc thực hiện một, một số hoặc tất cả các công đoạn của quá trình đầu tư từ sản xuất 0.5 đ đến tiêu thụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ trên thị trường nhằm mục đích sinh lợi. - Quyền tự do kinh doanh là quyền của công dân được lựa chọn hình 0.5 đ thức tổ chức kinh tế, ngành nghề và quy mô kinh doanh - Ở nước ta hiện nay, quyền tự do kinh doanh có ý nghĩa rất quan trọng: có nhiều thành phần kinh tế và hình thức tổ chức kinh tế rất phong phú, 1 đa dạng tạo điều kiện cho công dân có khả năng lựa chọn thích hợp để 0.5 đ tự tổ chức sản xuất, kinh doanh, tăng thu nhập, tạo việc làm, nâng cao đời sống - Người kinh doanh phải tuân theo quy định của pháp luật và sự quản lý của nhà nước như phải kê khai đúng số vốn, kinh doanh đúng ngành, mặt 0.5 đ hàng ghi trong giấy phép, không kinh doanh những lĩnh vực mà Nhà nước cấm như thuốc nổ, vũ khí, ma tuý, mại dâm - Thuế là một phần trong thu nhập mà công dân và tổ chức kinh tế có nghĩa vụ nộp vào ngân sách nhà nước để chi tiêu cho những công việc 0.5 đ chung như: an ninh, quốc phòng - Cần nắm được một số loại thuế cơ bản hiện nay: thuế nhà đất, thuế giá 0.5 đ trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân - Ý nghĩa, vai trò của thuế trong nền kinh tế thị trường: ổn định thị 0.5 đ trường, điều chỉnh cơ cấu kinh tế, góp phần phát triển kinh tế đất nước 28
29. theo đúng định hướng của Nhà nước Sau tiết thao giảng của cô giáo A, một đồng nghiệp nhận xét: “Mặc dù giờ học đã phát huy được tính tích cực, sáng tạo của học sinh nhưng giáo viên vẫn chưa đổi mới phương pháp dạy học vì không sử dụng phương pháp thảo luận nhóm và phương tiện dạy học hiện 5.0 đại”. Anh (chị) hãy trình bày quan điểm của mình. - Khẳng định: không đồng ý. 0.5 đ Lý giải: - Đổi mới PPDH là sử dụng các PPDH một cách tích cực và hiệu quả, phát huy được tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh; phù hợp 1.0 đ với đặc điểm HS và từng lớp học, môn học. - Đổi mới PPDH không có nghĩa là phủ định hoàn toàn các PPDH truyền 0.5 đ thống và tuyệt đối hoá các PPDH hiện đại 2 - Khi giờ học đã phát huy được tính tích cực, sáng tạo của học sinh có 0.5 đ nghĩa là GV đã ĐMPPDH - Không sử dụng phương pháp thảo luận nhóm và phương tiện dạy học 0.5 đ hiện đại không có nghĩa là chưa ĐMPPDH - PP thảo luận nhóm là một PPDH hiện đại, có nhiều ưu điểm trong việc phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh nhưng không 0.5 đ phải là một PPDH vạn năng - Chỉ sử dụng PPDH thảo luận nhóm nếu phù hợp nội dung bài dạy học, 0.5 đ trình độ HS - Phương tiện dạy học hiện đại không phải là PPDH chỉ là công cụ hỗ 0.5 đ trợ cho GV và HS trong quá trình dạy học - Sử dụng PTDH như thế nào phải phù hợp nội dung bài dạy học , PTDH môn GDCD hiện nay có nhiều loại, không chỉ sử dụng PTDH 0.5 đ hiện đại mới là ĐMPPDH Đề thi học sinh giỏi lớp 7 huyện N năm học 2009 – 2010 có câu sau: “Tình huống: Trong giờ học môn GDCD, khi cô giáo nêu vấn đề của bài học thì A nói với H: Nói đến truyền thống gia đình, dòng họ là mình thấy mặc cảm. Gia đình, dòng họ mình chẳng có gì nổi bật để tự hào cả, dòng tộc chẳng có ai đỗ đạt cao hoặc giữ chức vụ quan trọng trong cơ quan Nhà nước. 4.0 Em hãy dùng kiến thức bài: Giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ (chương trình môn GDCD lớp 7) để phân tích 3 cho A hiểu”. Anh (chị) hãy làm đáp án cho câu hỏi trên. - Bài làm đúng hình thức đáp án 1 đề thi 0.5 đ - Khẳng định ý kiến của A là sai. 0.5 đ - Nhiều gia đình, dòng họ có truyền thống tốt đẹp về học tập, lao động, 0.5 đ nghề nghiệp, văn hoá và đạo đức - Truyền thống của gia đình dòng họ không chỉ phụ thuộc vào việc có ai 0.5 đ 29
30. đỗ đạt cao hoặc giữ chức vụ quan trọng trong cơ quan Nhà nước - Giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình và dòng họ là 0.5 đ tiếp nối, phát triển và làm rạng rỡ thêm truyền thống ấy - Giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ giúp ta có thêm kinh nghiệm và sức mạnh trong cuộc sống, góp phần làm phong 0.5 đ phú truyền thống, bản sắc dân tộc Việt Nam. - Trân trọng, tự hào phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ 0.5 đ không làm tổn hại đến thanh danh của gia đình, dòng họ - Liên hệ bản thân 0.5 đ Tình huống: Anh B đi xe máy vượt đèn đỏ và đã đâm vào xe máy của chị D đang đi đến từ đường có tín hiệu đèn xanh. Xe máy của chị D bị hỏng nặng. Sau khi thoả thuận, anh B đã nhận lỗi thuộc về mình và đền bù thiệt hại cho chị D. Ngoài ra anh B còn bị cảnh sát giao 4 thông xử phạt tiền vì vi phạm luật lệ an toàn giao thông. 2.0 1. Anh (chị) hãy xác định vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lý của anh B trong tình huống trên. 2. Nêu các dấu hiệu cơ bản của vi phạm pháp luật. - Anh B đã vi phạm pháp luật hành chính vì vượt đèn đỏ và phải chịu trách nhiệm hành chính, phải nộp phạt theo quy định xử phạt hành chính 0.5 đ 1. - Anh B đã vi phạm pháp luật dân sự vì làm thiệt hại tài sản của chị D, vì 0.5 đ vậy phải chịu trách nhiệm dân sự qua việc đền bù thiệt hại cho chị D Nêu được 4 dấu hiệu cơ bản sau - Đó phải là một hành vi 0.25 đ - Các hành vi đó trái với quy định của pháp luật 0.25 đ 2. - Người thực hiện hành vi đó có lỗi 0.25 đ - Người thực hiện hành vi phải là người có năng lực trách nhiệm pháp lý 0.25 đ Hãy trình bày những hiểu biết của anh (chị) về pháp luật, kỷ luật? Là giáo viên dạy học môn Giáo dục công dân, anh (chị) xác định trách nhiệm của bản thân như thế nào trong việc giáo dục học sinh thực hiện 5.0 đúng pháp luật và tôn trọng kỷ luật? - Pháp luật là hệ thống những quy tắc xử sự có tính bắt buộc chung, do Nhà nước xây dựng, ban hành và bảo đảm thực hiện bằng quyền lực của 0.5 đ nhà nước. 5 - Pháp luật bao gồm các quy định về: Những việc được làm; những việc 0.5 đ phải làm; những việc không được làm. - Kỷ luật là những quy định, quy ước của một cộng đồng (tập thể) về những hành vi cần tuân theo nhằm đảm bảo sự phối hợp hành động thống 0.5 đ nhất, chặt chẽ của mọi người - Pháp luật có tính bắt buộc chung ở phạm vi rộng, thống nhất trong cả 0.25 đ nước, không phân biệt dân tộc, tôn giáo - Kỷ luật là những quy ước, quy định ở phạm vi hẹp trong một tập thể, 0.25 đ 30
31. một cộng đồng - Tuy nhiên, nhưng quy ước của kỷ luật không được trái quy định của 0.5 đ pháp luật - Những quy định của PL và KL giúp cho mọi người có một chuẩn mực 0.5 đ chung để rèn luyện và thống nhất trong hoạt động - Xác định trách nhiệm, bảo vệ quyền lợi của mọi người 0.5 đ - Góp phần tạo điều kiện cho sự phát triển của cá nhân và xã hội 0.5 đ Liên hệ bản thân trong dạy học: - Dạy học đảm bảo các kiển thức chuẩn, nâng cao trình độ, nhận thức, kỹ 0.5 đ năng sống cho HS - Không ngừng nâng cao trình độ, gương mẫu thực hiện PL, KL 0.5 đ ĐỀ 11 C©u 1: (1 ®iÓm) Nh÷ng viÖc lµm nµo sau ®©y lµ x©y dùng nÕp sèng v¨n ho¸ ë céng ®ång d©n c­. Em h·y ®¸nh dÊu x vµo « vu«ng t­¬ng øng. a. C¸c gia ®×nh gióp nhau lµm kinh tÕ, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. b. TrÎ em tô tËp ë qu¸n x¸, la cµ ngoµi ®­êng. c. Bá trång c©y thuèc phiÖn, bá thãi quen hót thuèc phiÖn. d. Tæ chøc c­íi xin, ma chay linh ®×nh. e. Th­êng xuyªn vµ tÝch cùc lµm vÖ sinh ®­êng lµng ngâ xãm, ¨n ë hîp vÖ sinh. g. Tin vµ ch÷a bÖnh b»ng cóng b¸i, phï phÐp. h. TrÎ em ®Õn tuæi ®i häc ®Òu ®Õn tr­êng. Trả lời: §¸nh dÊu x vµo « vu«ng tr­êng hîp a, c, e, h C©u 2: (2 ®iÓm) §iÒn tõ ng÷ thÝch hîp vµo chç trèng ®Ó hoµn thµnh c¸c kh¸i niÖm sau: a. T«n träng lÏ ph¶i lµ , ñng hé, vµ b¶o vÖ nh÷ng ®iÒu ®óng ®¾n; biÕt suy nghÜ, hµnh vi theo h­íng tÝch cùc ; kh«ng chÊp nhËn vµ kh«ng lµm nh÷ng viÖc b. Tù lËp lµ tù , tù c«ng viÖc cña m×nh, tù t¹o dùng cuéc sèng cña m×nh; kh«ng tr«ng chê, dùa dÉm, vµo ng­êi kh¸c. Trả lời: §iÒn lÇn l­ît nh­ sau: a. c«ng nhËn, tu©n theo, ®iÒu chØnh, sai tr¸i.(1 ®iÓm) b. lµm lÊy, gi¶i quyÕt, lo liÖu, phô thuéc . (1 ®iÓm) C©u 3: (5 ®iÓm) a.(3 ®iÓm) ThÕ nµo lµ ph¸p luËt? §Æc ®iÓm, b¶n chÊt, vai trß cña ph¸p luËt n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam? b. (2 ®iÓm) Nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt nø¬c ta vÒ “QuyÒn vµ nghÜa vô cña c«ng d©n trong gia ®×nh” Trả lời: a. (3 ®iÓm): 31
32. * Ph¸p luËt lµ nh÷ng quy t¾c xö sù chung, cã tÝnh b¾t buéc, do Nhµ n­íc ban hµnh, ®­îc Nhµ n­íc ®¶m b¶o thùc hiÖn b»ng biÖn ph¸p gi¸o dôc, thuyÕt phôc, c­ìng chÕ. (0.5 ®iÓm) * §Æc ®iÓm cña ph¸p luËt: (1.5 ®iÓm) + TÝnh quy ph¹m phæ biÕn : C¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt lµ th­íc ®o hµnh vi cña mçi ng­êi trong x· héi quy ®Þnh khu«n mÉu, nh÷ng quy t¾c xö sù chung mang tÝnh phæ biÕn (0.5 ®iÓm) + TÝnh x¸c ®Þnh chÆt chÏ : c¸c ®iÒu luËt ®­îc quy ®Þnh râ rµng, chÝnh x¸c, chÆt chÏ, ®­îc thÓ hiÖn trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt. (0.5 ®iÓm) + TÝnh b¾t buéc ( tÝnh c­ìng chÕ): Ph¸p luËt do Nhµ n­íc ban hµnh, mang tÝnh quyÒn lùc Nhµ n­íc, b¾t buéc mäi ng­êi ®Òu ph¶i tu©n theo, ai vi ph¹m sÏ bÞ Nhµ n­íc xö lÝ. ( 0.5 ®iÓm) * B¶n chÊt cña ph¸p luËt : Ph¸p luËt n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam thÓ hiÖn ý chÝ cña giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, thÓ hiÖn quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n ViÖt Nam trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi ( 0.5 ®iÓm) *Vai trß cña ph¸p luËt : Ph¸p luËt lµ c«ng cô ®Ó thùc hiÖn qu¶n lÝ nhµ n­íc, qu¶n lÝ kinh tÕ, v¨n ho¸ x· héi; gi÷ v÷ng an ninh chÝnh trÞ, trËt tù, an toµn x· héi, lµ ph­¬ng tiÖn ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n, b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n, b¶o ®¶m c«ng b»ng x· héi. ( 0.5 ®iÓm) b. (2 ®iÓm) HS nªu ®­îc vai trß cña gia ®×nh vµ nh÷ng quy ®Þnh c¬ b¶n vÒ quyÒn vµ nghÜa vô cña c«ng d©n trong gia ®×nh. * QuyÒn vµ nghÜa vô cña cha mÑ, «ng bµ: - Cha mÑ cã quyÒn vµ nghÜa vô nu«i d¹y con thµnh nh÷ng c«ng d©n tèt, b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña con, t«n träng ý kiÕn cña con ; kh«ng ®ù¬c ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c con, kh«ng ®­îc ng­îc ®·i , xóc ph¹m con, Ðp buéc con lµm nh÷ng ®iÒu tr¸i ph¸p luËt, tr¸i ®¹o ®øc.(0.5 ®iÓm) - ¤ng bµ néi , «ng bµ ngo¹i cã quyÒn vµ nghÜa vô tr«ng nom, ch¨m sãc, gi¸o dôc ch¸u, nu«i d­ìng ch¸u ch­a thµnh niªn hoÆc ch¸u thµnh niªn bÞ tµn tËt nÕu ch¸u kh«ng cã ng­êi nu«i d­ìng.(0.5 ®iÓm) * QuyÒn vµ nghÜa vô cña con, ch¸u : Con ch¸u cã bæn phËn yªu quý, kÝnh träng, biÕt ¬n cha mÑ, «ng bµ ; cã quyÒn vµ nghÜa vô ch¨m sãc , nu«i d­ìng cha mÑ, «ng bµ, ®Æc biÖt khi cha mÑ , «ng bµ èm ®au giµ yÕu. Nghiªm cÊm con ch¸u cã hµnh vi ng­îc ®·i, xóc ph¹m cha mÑ, «ng bµ.(0.5 ®iÓm) * Anh chÞ em cã bæn phËn yªu th­¬ng, ch¨m sãc gióp ®ì nhau vµ nu«i d­ìng nhau nÕu kh«ng cßn cha mÑ. (0.25 ®iÓm) = > Nh÷ng quy ®Þnh trªn nh»m x©y dùng gia ®×nh hoµ thuËn, h¹nh phóc, gi÷ g×n vµ ph¸t huy truyÒn thèng tèt ®Ñp cña gia ®×nh ViÖt Nam. Chóng ta cÇn hiÓu vµ thùc hiÖn tèt quyÒn vµ nghÜa vô cña m×nh ®èi víi gia ®×nh(0.25 ®Øªm) C©u 4: (2 ®iÓm) Cho t×nh huèng sau: H«m nay líp Lan lµm tæng vÖ sinh. C¶ líp cïng nhau lau bµn ghÕ,quÐt dän phßng häc vµ s©n tr­êng, thu hÕt r¸c vµ giÊy vôn thµnh mét ®èng to t­íng. BiÕt ®æ ®©u b©y giê? Cã b¹n b¶o ®æ ra ®­êng lµ xong. B¹n kh¸c nãi ®æ xuèng s«ng còng ®­îc. Mçi ng­êi bµn mét c¸ch. Theo b¹n nªn lµm c¸ch nµo? V× sao? Trả lời: Hai c¸ch mµ c¸c b¹n nªu trªn kh«ng nªn thùc hiÖn, v× : tr­êng, líp s¹ch th× ®­êng vµ s«ng l¹i bÈn v× r¸c th¶i, mµ ®ã lµ c¶nh quan cã liªn quan ®Õn céng ®ång d©n c­.Tæng vÖ sinh lµ lµm cho c¶nh quan m«i tr­êng trë nªn s¹ch sÏ kh«ng chØ riªng tr­êng, líp m×nh mµ ph¶i gi÷ vÖ sinh c¶ 32
33. khu vùc xung quanh tr­êng, líp. T«n träng vµ b¶o vÖ lîi Ých c«ng céng lµ mét trong nh÷ng nghÜa vô cña c«ng d©n. Chóng ta nªn cho r¸c vµo thïng r¸c chung, hoÆc n¬i thu gom r¸c th¶i ®Ó gi÷ vÖ sinh chung. C©u 5: (4 ®iÓm) B¹n H häc cïng líp víi em, H giao du réng. Mét h«m b¹n ®Õn rñ em ®Õn qu¸n cµ phª, b¹n Êy bËt mÝ cho em “®Õn ®Êy cã nhiÒu trß ch¬i hay l¾m, nhÊt lµ thÊy ng­êi s¶ng kho¸i cùc l¹c khi ®­îc dïng mét chÊt bét tr¾ng hoÆc uèng mét viªn thuèc mµu hång, tí ®­îc dïng råi, ®i víi tí b¹n sÏ biÕt, tiÒn nong kh«ng thµnh vÇn ®Ò” Em sÏ lµm g× cho phï hîp trong tr­êng hîp nµy? Trả lời: - Em tr¶ lêi víi H “C«ng viÖc ®ang chê m×nh nh­ n¾ng h¹n chê m­a” - Khuyªn b¹n H kh«ng nªn ®i ®Õn ®ã v× n¬i ®ã kh«ng phï hîp víi b¹n víi m×nh. - Gi¶i thÝch cho b¹n hiÓu: + nÕu ®Õn ®ã ®i ch¬i sÏ ¶nh h­ëng ®Õn th©n thÓ cña b¶n th©n do chuyÖn Èu ®¶ cã thÓ bÊt ngê x¶y ra; mÊt thêi gian cho häc tËp mµ häc tËp lµ v« cïng quan trong ®èi víi cuéc ®êi mçi con ng­êi “Ngäc bÊt tr¸c bÊt thµnh khÝ, nh©n bÊt häc bÊt tri lÝ”, “ ng­êi kh«ng häc kh«ng biÕt râ ®¹o lµm ng­êi” ; tèn tiÒn cña cha mÑ, lµm cha mÑ buån lßng. + thø bét tr¾ng vµ thuèc hång lµ chÊt g©y nghiÖn, mét vµi ba lÇn dïng sÏ bÞ nghiÖn, mµ nghiÖn th× kh«ng thÓ thiÕu chÊt ®ã ®­îc, nÕu nghiÖn sÏ bÞ ¶nh h­ëng nhiÒu: thø nhÊt lµ vi ph¹m ph¸p luËt vÒ phßng chèng ma tuý cña Nhµ n­íc (tiÕp tay cho bän bu«n ma tuý), thø hai lµ lµm cho c¬ thÓ yÕu ®i, sinh bÖnh tËt, ®au ®ín khi thiÕu thuèc, dÔ sinh ra viÖc lµm xÊu nh­ ¨n c¾p, ¨n trém, lµ con ®­êng ng¾n nhÊt dÉn ®Õn c¸i chÕt v× dÔ bÞ nhiÔm HIV/ AIDS - c¨n bÖnh thÕ kØ- ; thø 3 lµ thiÖt h¹i vÒ kinh tÕ, bÞ mäi ng­êi xa l¸nh, xem th­êng vµ kh«ng tin t­ëng m×nh n÷a, t­¬ng lai cña b¹n mï mÞt nÕu bÞ ph¸t hiÖn ®­a vµo tr¹i cai nghiÖn. - NÕu b¹n H tøc giËn bá ®i, em ph¶i kiªn tr× khuyªn can, cÇn phèi hîp víi c¸c b¹n trong líp, b¸o cho cha mÑ cña b¹n H vµ thÇy c« gi¸o trong tr­êng gióp ®ì ®Ó ®­a b¹n tho¸t khái vßng v©y cña tö thÇn. C©u 6: (6 ®iÓm) Ph©n tÝch ý nghÜa cña viÖc kÕ thõa, ph¸t huy truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc vµ t«n träng, häc hái , còng nh­ hîp t¸c quèc tÕ. ChÝnh s¸ch cña §¶ng, Nhµ n­íc vµ nh©n d©n ta vÒ c¸c vÊn ®Ò ®ã. Trả lời: - Søc m¹nh cña viÖc kÕt hîp gi÷a kÕ thõa, ph¸t huy truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc víi viÖc t«n träng häc hái vµ hîp t¸c quèc tÕ : lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c quèc gia, d©n téc ph¸t triÓn . Ngµy nay thÕ giíi ®ang cã xu thÕ nh­ vËy ( 1 ®iÓm) HS ph©n tÝch + KÕ thõa , ph¸t huy truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc lµ lµm theo, ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn tèt ®Ñp ®· ®­îc h×nh thµnh tõ rÊt l©u ®êi. Nhê cã viÖc kÕ thõa, ph¸t huy truyÒn thèng ®ã mµ chóng ta gi÷ ®­îc b¶n s¾c riªng cña m×nh, kh«ng bÞ ®¸nh mÊt m×nh. Thùc tÕ cho thÊy nh÷ng quèc gia d©n téc bá qua yÕu tè nµy sÏ dÔ dµng bÞ lÖ thuéc. Nø¬c ta ®· chiÕn th¾ng biÕt bao kÎ thï bëi nhê cã viÖc kÕ thõa truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc nh­ : truyÒn thèng yªu n­íc, c¨m thï giÆc, yªu hßa b×nh, yªu tù do, ®éc lËp, ®oµn kÕt, cÇn cï trong lao ®éng, anh dòng, m­u trÝ trong chiÕn ®Êu Kh«ng nãi ®©u xa, tr­íc n¨m 1945 thùc d©n ph¸p muèn ®ång ho¸ d©n téc ta, xo¸ tªn n­íc ta trªn b¶n ®å thÕ giíi . Nh­ng tÊt c¶ ®Òu bÞ ®¸nh b¹i, vÉn cßn mét ViÖt Nam m¸u ®á, da vµng, 33
34. cong cong h×nh ch÷ S , ®éc lËp , thèng nhÊt, mu«n ng­êi nh­ mét.(HS cã thÓ lÊy dÉn chøng thªm) (1.5 ®iÓm) + T«n träng, häc hái, hîp t¸c quèc tÕ còng kh«ng thÓ bá qua trªn con ®­êng x©y dùng n­íc nhµ. Bëi lÏ thÕ giíi cã nhiÒu kinh nghiÖm quý b¸u vÒ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸. Mét lÏ ®­¬ng nhiªn ai còng thÊy, cã t«n träng t«i t«i míi t«n träng anh, cã t«n träng t«i th× t«i míi s½n sµng chia sÎ víi anh. H¬n n÷a, chóng ta häc hái, hîp t¸c quèc tÕ chóng ta sÏ thu ho¹ch ®ùoc nhiÒu kinh nghiÖm, gi¶i quyÕt ®ù¬c c¸c vÊn ®Ò cÊp b¸ch. Nhê häc hái, hîp t¸c chóng ta cã kinh nghiÖm trong x©y dùng cÇu, ®­êng, nh÷ng ng«i nhµ cao tÇng, gi¸o dôc, y tÕ , nh÷ng bé trang phôc ®Õn c¸ch trang trÝ, råi c«ng nghÖ th«ng tin : cÇu Long Biªn- chøng nh©n lÞch sö, cÇu Mü ThuËn mang lîi ®Õn hµng tØ ®ång, ®­êng quèc lé B¾c Nam th«ng suèt, råi ®æi míi SGK, ph­¬ng ph¸p d¹y häc ®­îc c¶i tiÕn nhiÒu ®Ó råi ta ®¹t nhiÒu gi¶i vµng quèc tÕ, nhµ m¸y läc dÇu ®Çu tiªn cña ViÖt Nam Dung QuÊt - Qu¶ng Ng·i, c¸c ca mæ tim, ghÐp gan, ghÐp thËn råi tÇn sè ph¸t sãng kªnh truyÒn h×nh n©ng cÊp, ng¨n chÆn ®¹i dÞch HIV/AIDS, truy t×m téi ph¹m nguy hiÓm quèc tÕ (HS cã thÓ lÊy dÉn chøng thªm) (1.5 ®iÓm) + Tuy nhiªn chóng ta häc hái cÇn ph¶i cã chän läc, phï hîp víi ®Êt n­íc con ng­êi ViÖt Nam. NÕu kh«ng häc hái sÏ tù bã m×nh, c« ®éc, tù cung tù cÊp vµ ®­¬ng nhiªn kh«ng ph¸t triÓn. NÕu häc hái, hîp t¸c mét c¸ch tho¸i qóa(sÝnh ngo¹i), ta sÏ ®¸nh mÊt m×nh. NÕu ta cø kh­ kh­ gi÷ l¹i nh÷ng g× cña d©n téc kh«ng cßn phï hîp (x· héi lu«n ph¸t triÓn) th× ta l¹i trë thµnh mét ®Êt n­íc, d©n téc l¹c hËu, mµ l¹c hËu th× dÔ bÒ bÞ cai trÞ.HiÖn nay thÕ giíi ®ang cã xu thÕ héi nhËp, nÕu ta cø bã m×nh lµ ®i ng­îc l¹i xu thÕ. (0.5 ®iÓm) - ChÝnh s¸ch cña §¶ng, Nhµ n­íc vµ nh©n d©n ta vÒ c¸c vÊn ®Ò ®ã : ( 1.5 ®iÓm) + TÝch cùc tuyªn truyÒn , gi¸o dôc truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc trong nh©n d©n ®Ó nh©n d©n hiÓu, häc tËp vµ lµm theo. + KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn nh÷ng lµng nghÒ truyÒn thèng, cho phÐp kh«i phôc l¹i nh÷ng nÐt v¨n ho¸ tiªu biÓu nhí ¬n céi nguån , dÑp bá, bµi trõ c¸c tËp tôc l¹c hËu nh­ ch÷a bÖnh b»ng cóng b¸i, hµnh nghÒ mª tÝn dÞ ®oan, c­íi hái linh ®×nh + §¶ng vµ Nhµ n­íc ta lu«n coi träng viÖc t¨ng c­êng hîp t¸c víi c¸c n­íc XHCN, c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi theo nguyªn t¾c t«n träng ®éc lËp, chñ quyÒn toµn vÑn l·nh thæ cña nhau, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau, kh«ng dïng vò lùc hoÆc ®e do¹ dïng vò lùc; b×nh ®¼ng cïng cã lîi; gi¶i quyÕt c¸c bÊt ®ång vµ tranh chÊp b»ng th­¬ng l­îng, hoµ b×nh; ph¶n ®èi mäi ©m m­u vµ hµnh ®éng g©y søc Ðp, ¸p ®Æt vµ c­êng quyÒn. Đề bài Bài 1 (2,0 điểm) Hãy điền các từ hoặc cụm từ thích hợp vào chỗ trống ( ) để hoàn chỉnh một số điều luật sau của Luật giao thông đường bộ 2008. Điều 31: 3. Người điều khiển xe thô sơ khác phải cho xe đi hàng một, nơi có phần đường dành cho xe thô sơ thì phải đi đúng ( 1 ) quy định; khi đi ban đêm phải có ( 2 ) ở phía trước và phía sau xe. Người điều khiển xe súc vật kéo phải có biện pháp bảo đảm ( 3 ) trên đường. Điều 32: 5. Trẻ em dưới 7 tuổi khi đi qua đường đô thị, đường thường xuyên có xe cơ giới qua lại phải có người lớn dắt, ( 4 ) có trách nhiệm giúp đỡ trẻ em dưới 7 tuổi khi qua đường. 34
35. Bài 2 (3,0 điểm) Thế nào là bộ máy nhà nước? Những cơ quan nào trong bộ máy nhà nước ta được gọi là cơ quan đại biểu của nhân dân và là cơ quan quyền lực nhà nước? Nêu chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan đó? Bài 3 (3,0 điểm) Em hãy cho biết pháp luật và kỉ luật có những điểm nào khác nhau? Cho ví dụ chứng minh? Bài 4 (3,0 điểm) Tính chất nguy hiểm, tác hại của các loại vũ khí, chất nổ, chất độc hại đối với con người và xã hội? Nêu một số quy định của pháp luật về phòng ngừa tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại? Để phòng, chống tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại, học sinh cần phải làm gì? Bài 5 (2,0 điểm) Lí tưởng sống là gì? Người có lí tưởng sống cao đẹp là người như thế nào? Vì sao thanh niên cần sống có lí tưởng? Bài 6 (4,0 điểm) Như thế nào là làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả? Nêu 4 biểu hiện của năng suất, chất lượng, hiệu quả trong lĩnh vực giáo dục ở các nhà trường? Ý nghĩa của làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả? Các yếu tố cần thiết để làm việc có năng suất, chất lượng hiệu quả? Theo em, một người học sinh cần phải làm gì để học tập có năng suất, chất lượng, hiệu quả? Bài 7 (3,0 điểm) Bài tập tình huống : Năm nay An đã 15 tuổi, bố mẹ mua cho một chiếc xe đạp để đi học. Nhưng vì muốn mua một chiếc xe đạp khác nên An tự rao bán chiếc xe đạp đó. Theo em: a) An có quyền gì đối với chiếc xe đạp đó? b) An có quyền bán chiếc xe đạp cho người khác không? c) Muốn bán chiếc xe đạp đó, An phải làm gì? HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN : Giáo dục công dân - Lớp 9 Bài 1(2,0 điểm). Học sinh trình bày đúng các từ, cụm từ sau: 1. phần đường (0,5 điểm) 2. báo hiệu (0,5 điểm) 3. vệ sinh (0,5 điểm) 4. mọi người (0,5 điểm) Bài 2 (3,0 điểm). HS cần nêu được những ý sau : 35
36. - Bộ máy nhà nước là một hệ thống tổ chức bao gồm các cơ quan nhà nước cấp trung ương và cấp địa phương, có các chức năng và nhiệm vụ khác nhau. (0,75 điểm) - Cơ quan trong bộ máy nhà nước được gọi là cơ quan đại biểu của nhân dân và là cơ quan quyền lực nhà nước là: Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp. (0,75 điểm) - Chức năng, nhiệm vụ của Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp: + Quốc hội: Làm Hiến pháp và sửa đổi Hiến pháp, làm luật và sửa đổi luật; quyết định các chính sách cơ bản về đối nội và đối ngoại, những nguyên tắc chủ yếu về tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước và hoạt động của công dân. (07,5 điểm) + Hội đồng nhân dân: Bảo đàm thi hành nghiêm chỉnh Hiến pháp và pháp luật ở địa phương; quyết định kế hoạch phát triển về mọi mặt của địa phương. (0,75 điểm) Bài 3 (30 điểm). HS cần trình bày được những ý sau : * Những điểm khác nhau giữa pháp luật và kỉ luật: - Pháp luật + Là những quy tắc xử sự chung (0,25 điểm) + Do Nhà nước ban hành (0,25 điểm) + Có tính bắt buộc (0,25 điểm) + Thực hiện bằng biện pháp giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế (0,25 điểm) - Kỉ luật: + Là những quy định, quy ước của một cộng đồng ( một tập thể ) (0,25 điểm) + Do tập thể ( nhà trường, cơ sở sản xuất, cơ quan ) đề ra (0,25 điểm) + Hành vi cần tuân theo nhằm đảm bảo hành động thống nhất, chặt chẽ (0,25 điểm) + Những quy định của một tập thể phải tuân theo những quy định của pháp luật, không được trái với pháp luật. (0,25 điểm) - Ví dụ: ( HS lấy được ví dụ phù hợp để chứng minh, mỗi một ví dụ về pháp luật, kỉ luật có kèm theo phân tích được 0,5 điểm). + VD về pháp luật: Luật giao thông đường bộ quy định tất cả mọi người khi điều khiển, khi ngồi trên xe mô tô 2 bánh, xe gắn máy phải đội mũ bảo hiểm có cài quai đúng quy cách; không sử dụng ô, điện thoại Những điều luật này đều do Nhà nước ban hành, có tính bắt buộc, yêu cầu tất cả mọi người khi tham gia giao thông đều phải chấp hành đúng. Nếu ai vi phạm thì sẽ bị xử phạt tùy theo mức độ (0,5 điểm) + VD về kỉ luật: Nội quy của nhà trường quy định: học sinh đến trường mặc đồng phục quần xanh, áo trắng, nghỉ học phải có đơn xin phép của phụ huynh; không chửi tục, đánh nhau Học sinh nào không thực hiện tốt nội quy thì tùy theo mức độ có thể bị nhắc nhở, phê bình hoặc đình chỉ học (0,5 điểm) Bài 4 (3,0 điểm).HS cần trình bày được những ý sau : - Tính chất nguy hiểm, tác hại của các loại vũ khí, chất nổ, chất độc hại đối với con người và xã hội: + Gây thiệt hại về tài sản cho cá nhân, gia đình, xã hội; gây tàn phế, làm chết người (0,5 điểm) + Ảnh hưởng xấu đến sức khỏe (0,25 điểm) + Ô nhiễm môi trường, tài nguyên bị cạn kiệt (0,25 điểm) - Một số quy định của pháp luật về phòng ngừa tai nại vũ khí, cháy nổ và các chất độc hại: + Cấm tàng trữ, vận chuyển, buôn bán, sử dụng trái phép các loại vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại. (0,5 điểm) + Các cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm bảo quản, chuyên chở, sử dụng vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại phải được huấn luyện chuyên môn, có đủ phương tiện cần thiết và luôn tuân thủ các quy định về an toàn. (0,5 điểm) - Trách nhiệm của học sinh trong việc phòng, chống tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại: 36
37. + Tự giác tìm hiểu và thực hiện nghiêm chỉnh các quy định của pháp luật về phòng ngừa tai nạn vũ khí, cháy nổ và các chất độc hại như: không tham gia vào các hoạt động sản xuất, tàng trữ, buôn bán, sử dụng trái phép các loại vũ khí, chất cháy, nổ ; không đốt pháo, không đốt lửa gần khu vực để xăng, ga ; không nghịch, cưa bom, mìn, đạn pháo để lấy thuốc (0,5 điểm) + Thường xuyên tuyên truyền, vận động nhắc nhở mọi người xung quanh cẩn thận trong mọi hành vi, việc làm để không xảy ra các tai nạn đáng tiếc do vũ khí, các chất cháy, nổ và độc hại gây ra. (0,25điểm) + Tố cáo những hành vi vi phạm hoặc xúi giục người khác vi phạm các quy định về phòng ngừa tai nạn vũ khí, cháy nổ và các chất độc hại. (0,25 điểm) Bài 5 (2,0 điểm).HS cần trình bày được những ý sau : - Lí tưởng sống là mục đích cuộc sống mà con người mong muốn đạt tới, có tác dụng định hướng cho các suy nghĩ, hành động, lối sống và cách ứng xử của con người. (0,5 điểm) - Người có lí tưởng sống cao đẹp là người : Luôn suy nghĩ và hành động không mệt mỏi để thực hiện lí tưởng của dân tộc, của nhân loại vì sự tiến bộ của bản thân và xã hội; luôn vươn tới sự hoàn thiện của bản thân về mọi mặt, mong muốn cống hiến trí tuệ và sức lực cho sự nghiệp chung. (0,75 điểm) - Thanh niên cần sống có lí tưởng vì: + Thanh niên là những chủ nhân trẻ tuổi của đất nước, là lực lượng chủ chốt trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. (0,25 điểm) + Lứa tuổi thanh niên là lứa tuổi của những ước mơ cao đẹp (0,25 điểm) + Người có lí tưởng sống cao đẹp sẽ được mọi người kính trọng. (0,25 điểm) Bài 6 (4,0 điểm).HS cần trình bày được những ý sau : - Làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả là tạo ra được nhiều sản phẩm tốt, có chất lượng cả về nội dung và hình thức trong một thời gian ngắn. (0,5 điểm) - 4 biểu hiện của năng suất, chất lượng, hiệu quả trong lĩnh vực giáo dục ở các nhà trường ( HS nêu biểu hiện phù hợp ) + Thi đua dạy tốt, học tốt. (0,25 điểm) + Giáo viên đổi mới phương pháp dạy học phát huy tính tích cực chủ động của học sinh. (0,25 điểm) + Đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh. (0,25 điểm) + Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học và quản lí giáo dục. (0,25 điểm) - Ý nghĩa của làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả: (1,0 điểm) Làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả giúp nâng cao chất lượng cuộc sống cá nhân, gia đình và xã hội bởi vì: Tạo ra được nhiều sản phẩm tốt, có chất lượng trong một thời gian ngắn sẽ thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được nâng cao. Đồng thời, bản thân người lao động sẽ thấy hạnh phúc, tự hào vì thành quả lao động của mình và họ sẽ có thu nhập cao, nâng cao chất lượng cuộc sống gia đình. - Các yếu tố cần thiết để làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả: tay nghề cao, sức khỏe tốt, lao động tự giác, tuân theo kỉ luật lao động và luôn năng động, sáng tạo. (0,5 điểm) - Để học tập có năng suất, chất lượng, hiệu quả, HS cần: + Học tập và rèn luyện ý thức kỉ luật tốt (0,25 điểm) + Luôn siêng năng, chịu khó, tự học, tự tìm tòi và sáng tạo trong học tập ( đổi mới cách học, tìm ra cách giải quyết khác nhau khi làm bài tập ) (0,25 điểm) + Có lối sống lành mạnh, tránh xa các tệ nạn xã hội (0,25 điểm) 37
38. + Có ý chí nghị lực, tự lực, không dựa dẫm vào người khác (0,25 điểm) Bài 7 (3,0 điểm). HS cần trình bày được những ý sau : a) An có quyền sử dụng, quyền chiếm hữu chiếc xe đạp đó: quyền cất giữ cẩn thận xe đạp của mình, quyền dùng xe đạp để đi học hàng ngày, quyền cho bạn mượn khi bạn đề nghị (1,0 điểm) b) An không có quyền bán chiếc xe đạp đó. Vì: An mới 15 tuổi, còn đang ở chung với bố mẹ, còn phụ thuộc bố mẹ và chịu sự quản lí của bố mẹ. Chỉ có bố mẹ An mới có quyền bán chiếc xe đó cho người khác. (1,0 điểm) c) Muốn bán chiếc xe đó, An không nên tự quyết định mà phải hỏi ý kiến bố mẹ và được bố mẹ đồng ý. (1,0 điểm) ĐỀ SỐ 13 C©u 1: (1,0 ®iÓm) HiÖn nay cã rÊt nhiÒu thanh niªn b¾t ch­íc c¸c mèt qu©n ¸o vµ tãc cña ng­êi n­íc ngoµi.H·y nªu quan ®iÓm cña em vÒ vÊn ®Ò nµy? Trả lời: Hiện nay, có rất nhiều thanh niên bắt chước mốt quần áo và đầu tóc của nước ngoài. Em không tán thành với việc làm của các thanh niên đó vì: Đó là sự bắt chước mù quáng, máy móc. Việc tiếp thu văn hóa nước ngoài phải có chọn lọc, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của ta – phù hợp với truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Sự giản dị, chân thật là vẻ đẹp của mỗi con người C©u 2: (3 ®iÓm) Ph©n tÝch c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh lý t­ëng sèng cña mçi ng­êi? Lý t­ëng sèng cña thanh niªn ngµy nay lµ g×? V× sao ph¶i thùc hiÖn lý t­ëng ®ã? Trả lời: Phân tích cơ sở để xác định lý tưởng sống của mỗi người? Lý tưởng sống của thanh niên ngày nay là gì? Vì sao phải thực hiện lý tưởng đó? Cơ sở để xác định lý tưởng sống của mỗi người: Không có lẽ sống cá nhân đối lập với lý tưởng của cộng đồng, tách khỏi cộng đồng sẽ không có cơ hội, không có điều kiện để phát triển. Lý tưởng sống của mỗi cá nhân xuất phát từ quyền lợi chung của công đồng dân tộc. Sống trong một cộng đồng dân tộc phải dựa vào nhau, cùng thực hiện mục đích chung, nhiệm vụ chung thì mới có sức mạnh. Xácđịnh lý tưởng sống, căn cứ vào khả năng – điều kiện của mỗi cá nhân – nó không phải là ước mơ viễn vông mà nó là cái đích, mong muốn cuộc đời phải đạt được, nó định hướng cho toàn bộ cuộc sống, lao động, hoạt động cá nhân. Lý tưởng sống của thanh niên ngày nay là góp phần thực hiên mục tiêu: “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ văn minh”. đưa đất nước ta đến năm 2020 trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại. 38
39. Thực hiện lý tưởng đó để góp phần củng cố phát huy thành quả cách mạng giải phóng dân tộc mà biết bao thế hệ cha ông đã hy sinh mới giành được độc lập, thống nhất đất nước như ngày hôm nay. Đây không chỉ là lý tưởng của Đảng mà còn là ước mơ của mọi người dân Việt Nam yêu nước. Mọi người chỉ hạnh phúc thật sự trong một cộng đồng dân tộc như lý tưởng xã hội chủ nghĩa do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo C©u 3: (4,0 ®iÓm) Trong bøc th­ cña §¹i héi §oµn toµn quèc lÇn thø IX diÔn ra t¹i thñ ®« Hµ Néi tõ ngµy 17- 21/12/ 2007 göi thanh thiÕu nhi c¶ n­íc cã ®o¹n viÕt: “ §èi víi tuæi trÎ, thêi c¬, vËn héi ®ang t¹o ra ®iÒu kiÖn cho tõng ng­êi häc tËp, cèng hiÕn, tr­ëng thµnh; khã kh¨n th¸ch thøc l¹i lµ m«i tr­êng cho mçi ng­êi chóng ta rÌn luyÖn ý chÝ, b¶n lÜnh ®Ó v­¬n lªn tù kh¼ng ®Þnh, tù hoµn thiÖn b¶n th©n ”. Tõ nhËn ®Þnh trªn em h·y lµm râ tr¸ch nhiÖm cña thÕ hÖ trÎ trong giai ®o¹n hiÖn nay. Trả lời: Trong giai ®o¹n hiÖn nay tuæi trÎ ®ang ®øng tr­íc nh÷ng thêi c¬, th¸ch thøc: (0,5 ®iÓm) Thêi c¬: xu thÕ héi nhËp , sù ph¸t triÓn kinh tÕ - chÝnh trÞ x· héi cña ®Êt n­íc (0,5 ®iÓm) Th¸ch thøc: tr×nh ®é ngo¹i ng÷ , nh÷ng c¸m dç , sù c¹nh tranh , Tr¸ch nhiÖm: (0,5 ®iÓm) X¸c ®Þnh lý t­ëng sèng ®óng ®¾n, chñ ®éng v­ît qua mäi khã kh¨n, th¸ch thøc (0,5 ®iÓm) TËn dông nh÷ng thêi c¬ mµ ®Êt n­íc, x· héi ®ang t¹o cho tÊt c¶ mçi ng­êi ®Æc biÖt lµ ®èi víi thanh thiÕu nhi (0,5 ®iÓm) Ra søc häc tËp v¨n ho¸, khoa häc kü thuËt, tu d­ìng ®¹o ®øc, t­ t­ëng chÝnh trÞ (0,5 ®iÓm) Cã lèi sèng lµnh m¹nh, rÌn luyÖn c¸c kü n¨ng, ph¸t triÓn c¸c n¨ng lùc, cã ý thøc rÌn luyÖn søc khoÎ, (0,5 ®iÓm) TÝch cùc tham gia c¸c ho¹t ®éng chÝnh trÞ – x· héi, lao ®éng s¶n xuÊt, x©y dùng n­íc ta thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, (0,5 ®iÓm) Liªn hÖ b¶n th©n C©u 4: (2,0 ®iÓm) Bè Hµ bÞ nhiÔm HIV, Hµ lo l¾ng vµ th­¬ng bè nªn viÖc häc tËp ngµy cµng gi¶m sót. Mai rñ Hång ®Õn ®éng viªn, gióp ®ì gia ®×nh Hµ nh­ng Hång b¶o: TÊt c¶ nh÷ng ng­êi bÞ nhiÔm HIV ®Òu cã lèi sèng bu«ng th¶, tham gia c¸c tÖ n¹n x· héi. NÕu chóng m×nh gÇn gòi víi hä th× sÏ bÞ l©y nhiÔm vµ ¶nh h­ëng ®¹o ®øc. Em cã ®ång ý víi ý kiÕn cña b¹n Hång trong t×nh huèng trªn kh«ng? V× sao? Trả lời: (0,5 ®iÓm) Kh«ng ®ång ý víi ý kiÕn cña b¹n Hång. V×: (0,5 ®iÓm) Kh«ng ph¶i tÊt c¶ nh÷ng ng­êi bÞ nhiÔm HIV ®Òu cã lèi sèng bu«ng th¶, tham gia c¸c tÖ n¹n x· héi mµ cã thÓ do nhiÒu nguyªn nh©n nh­: b¸c sÜ bÞ l©y nhiÔm tõ bÖnh nh©n, chiÕn sÜ c«ng an bÞ l©y nhiÔm tõ téi ph¹m (0,5 ®iÓm) HIV/AIDS kh«ng l©y nhiÔm qua tiÕp xóc th«ng th­êng (0,5 ®iÓm) Mçi ng­êi chóng ta cÇn cã nh÷ng hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ HIV/AIDS ®Ó chñ ®éng phßng tr¸nh cho b¶n th©n vµ gia ®×nh, kh«ng ®­îc ph©n biÖt ®èi xö víi ng­êi nhiÔm HIV/AIDS vµ gia ®×nh cña hä. C©u 5: (2,0 ®iÓm) T×nh huèng: 39
40. ChÞ g¸i em lµ sinh viªn ®i du häc ë n­íc ngoµi, trong dÞp vÒ quª ®ãn tÕt cæ truyÒn cã dÉn theo mét ng­êi b¹n Nga tªn lµ Natasa. Khi gia ®×nh em bµy biÖn m©m cç ®Ó cóng tæ tiªn vµo chiÒu 30 TÕt, chÞ Natasa rÊt ng¹c nhiªn. Em h·y giíi thiÖu ®Ó chÞ Êy hiÓu vÒ phong tôc thê cóng tæ tiªn cña d©n téc ViÖt Nam. Trả lời: (0,25 ®iÓm) D©n téc ViÖt Nam cã nhiÒu truyÒn thèng, phong tôc tËp qu¸n tèt ®Ñp (0,25 ®iÓm) Thê cóng tæ tiªn lµ mét nÐt ®Ñp v¨n ho¸ ®Æc tr­ng cña d©n téc ViÖt Nam (0,25 ®iÓm) ThÓ hiÖn sù t­ëng nhí, biÕt ¬n, kÝnh träng cña con ch¸u ®èi víi tæ tiªn, «ng bµ, cha mÑ (0,25 ®iÓm) C¸c gia ®×nh bµy biÖn m©m cç ®Ó cóng tæ tiªn vµo chiÒu 30 TÕt lµ sù tiÕp nèi, kÕ thõa, ph¸t triÓn nh÷ng nÐt ®Ñp v¨n ho¸ cña d©n téc, cña c¸c dßng hä. (0,5 ®iÓm) Giíi thiÖu ®­îc vµi nÐt vÒ mét m©m cç ngµy tÕt. (0,25 ®iÓm) ë ViÖt Nam, tÕt cæ truyÒn lµ dÞp ®Ó mäi ng­êi trong gia ®×nh sum häp, thÓ hiÖn t×nh c¶m cña m×nh víi ng­êi th©n, hä hµng (0,25 ®iÓm) TiÕp thªm søc m¹nh cho mçi thµnh viªn trong gia ®×nh C©u 6: (4, 0 ®iÓm) Em h·y tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh khi quan s¸t bøc ¶nh sau: Trả lời: (0,5 ®iÓm) Bøc ¶nh ph¶n ¸nh 1 hiÖn t­îng cña thiªn tai ®ã lµ lò lôt (1,0 ®iÓm) Nh÷ng thiÖt h¹i to lín cña nã ®èi víi ®êi sèng con ng­êi vµ x· héi: con ng­êi, tµi s¶n, m«i tr­êng vµ sù ph¸t triÓn cña x· héi (1,0 ®iÓm) Nªu ®­îc nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn hËu qu¶ trªn: chñ quan; kh¸ch quan. (1,0 ®iÓm) Nªu ®­îc mét sè biÖn ph¸p kh¾c phôc: ý thøc cña con ng­êi; c¸c chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc (tuyªn truyÒn, gi¸o dôc; ban hµnh c¸c quy ®Þnh ); (0,5 ®iÓm) Liªn hÖ. II. Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan: (4 ®iÓm) C©u 1: (1 ®iÓm) ThÓ hiÖn ®øc chÝ c«ng v« t­: Gi¶i quyÕt c«ng viÖc thiªn vÞ. Sèng Ých kØ chØ lo lîi Ých c¸ nh©n. Tham lam vô lîi. Lµm viÖc v× lîi Ých chung. Trả lời: D 40
41. C©u 2: (1 ®iÓm) ThÓ hiÖn tÝnh tù chñ: BiÕt ®iÒu chØnh th¸i ®é hµnh vi cña m×nh trong c¸c t×nh huèng kh¸c nhau. Næi nãng c·i v· g©y gæ khi gÆp nh÷ng viÖc m×nh kh«ng võa ý. Hoang mang sî h·i,ch¸n n¶n tr­íc khã kh¨n. Nãi tôc chöi bËy,xö sù thiÕu v¨n ho¸. Trả lời: A C©u 3: (1 ®iÓm) ThÓ hiÖn tÝnh kØ luËt: Ao cã bê,s«ng cã bÕn.B ¨n cã chõng , ch¬i cã ®é. N­íc cã vua,chïa cã bôt. §Êt lÒ,quª thãi. ĐẾ 14 Nội dung cần đạt Điểm Câu từng ý Cấu trúc môn GDCD gồm 2 chủ đề cơ bản. Em hãy nêu sự hiểu biết của mình về các vấn đề sau: a. Đạo đức là gì? Nêu các mối quan hệ cơ bản được thể hiện thông qua đạo đức b. Pháp luật là gì ,? Đặc điểm của pháp luật ? c. So sánh sự giống nhau của đạo đức và pháp luật (về chức năng). Sự khác nhau của đạo đức và pháp luật (cơ sở hình thành, hình thức thể hiện, các hình thức đảm bảo thực hiện). Câu 1 a. Đạo đức và các mối quan hệ cơ bản 0,5 điểm (5,5 Đạo đức là những qui định, những chuẩ-n mực ứng xử đ) của con người với người khác, với công việc, với thiên nhiên và môi trường sống, được nhiều người ủng hộ và tự giác thực hiện. Các mối quan hệ cơ bản, ứng xử với: 0,2 điểm - Bản thân 0,2 điểm - Người khác 0,2 điểm - Công việc 0,2 điểm - Môi trường sống (Gia đình, cộng đồng, thiên nhiên. . 0,2 điểm . ) - Lý tưởng sống của dân tộc 0,5 điểm 41
42. b. Pháp luật là gì ? Đặc điểm của pháp luật - Pháp luật là các qui tắc xử sự chung, có tính bắt buộc, do nhà nước ban hành, được nhà nước bảo đảm thực hiện bằng các biện pháp giáo dục, thuyết phục, 0,5 điểm cưỡng chế. - Đặc điểm của pháp luật + Tính qui phạm phổ biến: Các qui định của pháp luật 0,5 điểm là thước đo hành vi của mọi người trong xã hội, qui định khuôn mẫu, những qui tắc xử sự chung mang tính 0,5 điểm phổ biến. + Tính xác định chặt chẽ: Các điều luật được qui định rõ ràng, chính xác, chặt chẽ, thể hiện trong các văn bản pháp luật. + Tính bắt buộc (tính cưỡng chế): Pháp luật do Nhà nước ban hành, mang tính quyền lực nhà nước bắt buộc mọi người phải tuân theo, ai vi phạm sẽ bị nhà 0,2 điểm nước xử lí theo qui định. 0,2 điểm Ghi chú: Nếu học sinh chỉ nêu được đặc điểm mà không giải thích thì được 1/2 số điểm cầu phần đặc điểm. C. So sánh đạo đức với pháp luật 0,2 điểm * Giống: + Đạo đức và pháp luật là các chuẩn mực của xã hội. + Đạo đức và pháp luật góp phần hình thành những nhân cách của con người, điều chỉnh hành vi của con 0,5 điểm người và các quan hệ xã hội. + Đạo đức và pháp luật góp phần làm cho xã hội ngày càng tốt đẹp hơn, văn minh hơn * Khác: Đạo đức Pháp luật Cơ sở Bắt nguồn từ cuộc Xuất phát từ ý chí, 0,5 điểm hình sống, hình thành nguyện vọng của nhân thành trong quá trình lịch dân, do cơ quan quyền sử lâu dài của dân lực cao nhất đại biểu tộc, được truyền từ của nhân dân là quốc thế hệ này sang thế hội làm luật pháp và 0,5 điểm hệ khác. sửa đổi luật pháp Hình Tục ngữ, ca dao Văn bản qui phạm pháp thức Châm ngôn luật thể Danh ngôn hiện Truyện cổ tích, 42
43. truyện ngụ ngôn Các Được điều chỉnh Được nhà nước đảm hình thông qua dư luận bảo thực hiện bằng các thức xã hội: khen, chê, biện pháp giáo dục? thể khuyên răn. thuyết phục, cưỡng hiện chế. Hiện nay tệ nạn xã hội đang là một vấn đề bức xúc. Em hãy cho biết : a. Tệ nạn xã hội là gì ? b. Qui định của pháp luật nước ta về phòng, chống tệ nạn xã hội ? c. Học sinh THCS có cần tham gia phòng chống tệ nạn xã hội không ? Vì sao ? a. Tệ nạn xã hội là hiện tượng xã hội bao gồm những 0,5 điểm hành vi sai lệch chuẩn mực xã hội, vi phạm đạo đức, pháp luật, gây hậu quả xấu về mọi mặt đối với đời sống xã hội. . . b. Qui định của pháp luật nước ta về phòng chống tệ nạn xã hội. 0,25 điểm - Cấm đánh bạc dưới bất cứ hình thức nào, nghiêm cấm tổ chức đánh bạc. 0,25 điểm Câu - Nghiêm cấm sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua 2 bán, sử dụng, cưỡng bức lôi kéo sử dựng trái phép ma (3 đ) tuý. Những người nghiện ma tuý bắt buộc phải cai 0,25 điểm nghiện. 0,25 điểm - Nghiêm cấm hành vi mại dâm, dụ dỗ hoặc dẫn dắt mại dâm 0,25 điểm - Trẻ em không được đánh bạc, uống rượu, hút thuốc và dùng chất kích thích có hại cho sức khỏe. 0,25 điểm - Nghiêm cấm lôi kéo trẻ em đánh bạc, cho trẻ em uống rượu, hút thuốc, dùng chất kích thích. - Nghiêm cấm dụ dỗ, dẫn dắt trẻ em mại dâm, bán hoặc cho trẻ em sử dụng những văn hoá phẩm đồi truy, đồ chơi có hại cho sự phát triển lành mạnh của 0,25 điểm trẻ. c. Học sinh THCS cần có tham gia phông chống xã hội 0,25 điểm không? Vì sao? - Tệ nạn xã hội hết sức nguy hiểm, không loại trừ bất cứ một ai, nếu không biết cách phòng chống. 0,5 điểm - Pháp luật nước ta đã có nhưng quy định về phòng chống tệ nạn xã hội nên trách nhiệm của công dân là 43
44. phải tuân theo pháp luật, trong đó có học sinh THCS. - Tham gia vào các hoạt động phòng chống tệ nạn xã hội là để bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng, góp phần làm cho xã hội ngày càng lành mạnh hơn, tốt đẹp hơn. Câu 3 : (5 điểm) “Cả cuộc đời tôi chỉ có một ham muốn, ham muốn tuột bậc là nước nhà được độc lập, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành.” a. Đây là câu nói của ai ? b. Thể hiện điều gì ? c. Em học tập được họ những điều gì ? d. Liên hệ bản thân ? Dẫn dắt vào đề 0,5 điểm a. Đây là câu nói của : Hồ Chủ t ịch (Bác Hồ) 0,5 điểm b. Câu nói đó thể hiện lý tưởng sống cao đẹp của Bác : 1 điểm "Suốt đời phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân" Câu c. Học tập Bác: 3 - Về ý chí và nghị lực, vượt qua khó khăn để giành và 0,5 điểm (5 đ) giữ độc lập cho Tổ quốc - Về tình thương yêu đối với con người 0,5 điểm - Về sự công hiến hy sinh (chí công vô tư) đặt lợi ích 0,5 điểm của Tổ quốc lên trên lợi ích của bản thân mình - Về cách nói giản dị. 0,5 điểm d. Liên hệ bản thân - Xác định trách nhiệm của bản thân đối với sự nghiệp 0,25 điểm xây dựng và bảo vệ tổ quốc, thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước - Nhiệm vụ cụ thể trước mát: tốt nghiệp THCS rồi vào 0,25 điểm PTTH. 0,25 điểm - Rèn đức luyện tài. . (chủ đề năm học) 0,25 điểm - Hoạt động tập thể, hoạt động chính trị xã hội . . . (học sinh có thể nêu việc làm cụ thể) Câu 4 : (4,5 điểm) Để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc chúng ta cần phải hợp Câu tác quốc tế. Em hãy cho biết: 4 a. Hợp tác là gì ? Cơ sở của sự hợp tác ? (4,5 b. Vì sao trong thời đại ngày nay sự hợp tác quốc tế là đ) một yêu cầu tất yếu ? c. Trong quá trình hợp tác quốc tế chúng ta có những thời cơ và thách thức gì ? 44
45. d. Để hội nhập quốc tế bản thân em đã, đang và sẽ làm gì ? a. Hợp tác và cơ sở của hợp tác - Hợp tác là cùng chung sức làm việc, giúp đỡ hỗ trợ 0,25 điểm lẫn nhau trong công việc, lĩnh vực nào đó vì mục đích chung. 0,25 điểm - Hợp tác phải dựa trên cơ sở bình đẳng, hai bên cùng có lợi và không làm phương hại đến lợi ích của những người khác. 1 điểm b. Sự hợp tác quốc tế là tất yếu vì: Trong bối cảnh thế giới đang đứng trước những vấn đề bức xúc có tính toàn cầu (bảo vệ môi trường, sự hạn chế, bùng nổ dân số khắc phục tình trạng đói nghèo, phòng ngừa và đẩy lùi những bệnh hiểm nghèo. . .) mà không một quốc gia riêng lẻ nào có thể tự giải quyết, sự hợp tác quốc tế là một vấn đề quan trọng và 0,25 điểm tất yếu 0,25 điểm c. Thời cơ và thách thức 0,25 điểm * Thời cơ: 0,25 điểm - Tham gia các liên minh kinh tế, khu vực, tổ chức - Tiếp thu những tiến bộ của KH-KT của thế giới 0,25 điểm - Thu hút nguồn vốn. 0,25 điểm - Giải quyết công ăn việc làm 0,25 điểm * Thách thức: - Điểm xuất phát về kinh tế thấp 0,25 điểm - Trình độ dân trí và khả năng của người lao động chưa cao 0,25 điểm - Sự cạnh tranh quyết liệt của các nước lớn, của nền 0,25 điểm kinh tế thị trường. 0,25 điểm - Giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc 0,25 điểm d. Liên hệ - Học tập - Lao động - Lối sống - Đối với người nước ngoài và văn hoá của các dân tộc Câu 5 : (2điểm) Hoàng trót dừng tiền học phí mẹ cho để chơi điện tử. Câu Hoàng đang lo lắng không biết làm thế nào thì bà hàng 5 nước gần nhà dụ dỗ Hoàng mang một túi nhỏ đi giao (2 đ) cho một người hộ bà, bà sẽ cho tiền đóng học phí và không nói gì với mẹ Hoàng. 45
46. Hoàng tự nhủ : “ Làm theo lời bà hàng nước cũng được, còn hơn bị mẹ la mắng; với lại mình chỉ làm một lần thôi, không bao giờ làm như thế nữa”. Theo em, ý nghĩ của Hoàng đúng hay sai ? Nếu em là Hoàng, em sẽ làm gì ? a. Theo em ý nghĩ của Hoàng là sai 0,5 điểm b. Nếu là Hoàng em sẽ: - Từ chối khéo bà hàng nước. 0,5 điểm - Thành thật xin lỗi mẹ về việc em đã trót dùng tiền 0,5 điểm học phí để đánh điện tử và hứa sẽ không tái phạm. - Báo cho mẹ biết về hành động dụ dỗ của bà hàng 0,5 điểm nước để mẹ có những biện pháp thích hợp vừa bảo vệ được bản thân mình vừa biết được ý đồ của bà hàng nước ĐẾ SỐ 15 C©u 1. (1,5 ®iÓm) Nªu kh¸i niÖm ph¸p luËt vµ kû luËt. Ph¸p luËt vµ kû luËt cã mèi quan hÖ víi nhau nh­ thÕ nµo? C©u Néi dung cÇn ®¹t ®­îc (theo c¸c ý chÝnh) §iÓm 1 - Kh¸i niÖm ph¸p luËt: Lµ c¸c quy t¾c xö sù chung, cã tÝnh b¾t buéc do 0,5 (1,5 nhµ n­íc ban hµnh, ®­îc nhµ n­íc b¶o ®¶m thùc hiÖn b»ng c¸c biÖn ph¸p ®) gi¸o dôc, thuyÕt phôc vµ c­ìng chÕ. - Kh¸i niÖm kû luËt: Lµ nh÷ng quy ®Þnh chung cña céng ®ång, cña tËp thÓ 0,5 x· héi ®Ò ra buéc mäi ng­êi ph¶i tu©n theo - Mèi quan hÖ 0,5 + Cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. + Nh­ng quy ®Þnh cña tËp thÓ ph¶i tu©n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, kh«ng ®­îc tr¸i víi ph¸p luËt. C©u 2 (2,5®iÓm) T¹i sao HiÕn ph¸p 1992 kh¼ng ®Þnh: B¶n chÊt nhµ n­íc ta lµ nhµ n­íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa cña d©n, do d©n, v× d©n? So s¸nh sù kh¸c nhau vÒ b¶n chÊt nhà n­íc ta víi mét nhµ n­íc kh¸c mµ em biÕt. 2 a, Nhµ n­íc cña ta lµ nhµ n­íc cña d©n, do d©n vµ v× d©n: (2,5 - Nhµ n­íc ta lµ liªn minh gi÷a hai giai cÊp c«ng nh©n vµ n«ng d©n, ®éi 0,5 ®) ngò tri thøc. - QuyÒn lùc cña nhµ n­íc thuéc vÒ nh©n d©n, nhµ n­íc kh«ng ngõng ph¸t 0,5 huy quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n. - QuyÒn lùc nhµ n­íc thèng nhÊt, cã sù ph©n c«ng, phèi hîp thùc hiÖn 0,5 46