Đề cương Ôn thi môn Giáo dục công dân Lớp 9 - Năm học 2017-2018

Nội dung text: Đề cương Ôn thi môn Giáo dục công dân Lớp 9 - Năm học 2017-2018

1. ĐỀ CƯƠNG ÔN THI HKI, MÔN GDCD - 9 Năm học: 2017-2018 * PHẦN I: Câu hỏi tự luận. 1. Thế nào là chí công vô tư? Chí công vô tư đem lại lợi ích gì đối với đời sống cộng đồng? - Chí công vô tư là phẩm chất đạo đức của con người, thể hiện ở sự công bằng, không thiên vị, giải quyết công việc theo lẽ phải, xuất phát từ lợi ích chung và đặt lợi ích chung lên trên lợi ích cá nhân. - Chí công vô tư đem lại lợi ích cho tập thể, cộng đồng, góp phần làm cho đất nước giàu mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Người sống Chí công vô tư sẽ được mọi người yêu quý, kính trọng. 2. Để rèn luyện phẩm chất chí công vô tư học sinh cần phải làm gì? Học sinh cần phải có thái độ ủng hộ, quý trọng người chí công vô tư, đồng thời dám phê phán những hành động vụ lợi cá nhân, thiếu công bằng trong giải quyết mọi công việc. 3. Tự chủ là gì?Tự chủ đem lại lợi ích gì cho mọi người? - Tự chủ là làm chủ bản thân. Người biết tự chủ là người làm chủ được suy nghĩ, tình cảm, hành vi của mình trong mọi hoàn cảnh, tình huống, luôn có thái độ bình tĩnh, tự tin và biết điều chỉnh hành vi của mình. - Tự chủ là một đức tính quý giá. Nhờ tính tự chủ mà con người biết sống một cách đúng đắn và biết cư xử có đạo đức, có văn hóa. Tính tự chủ giúp ta đứng vững trước những tình huống khó khăn và những thử thách, cám dỗ. 4. Để rèn luyện tính tự chủ chúng ta cần phải làm gì? Chúng ta phải tập suy nghĩ kĩ trước khi hành động. Sau mỗi việc làm, cần xem lại thái độ, lời nói, hành động của mình là đúng hay sai và kịp thời rút kinh nghiệm, sửa chữa. 5. Em hiểu thế nào là dân chủ; kỉ luật? Vì sao phải kết hợp giữa dân chủ và kỉ luật? - Dân chủ là mọi người được làm chủ công việc của tập thể, xã hội, mọi người phải được biết, được cùng tham gia bàn bạc, góp phần thực hiện, giám sát những công việc chung của tập thể và xã hội có liên quan đến mọi người, đến cộng đồng và đất nước. - Kỉ luật là những quy định chung của một cộng đồng hoặc của tổ chức xã hội (nhà trường, cơ sở sản xuất, cơ quan ) yêu cầu mọi người phải tuân theo nhằm tạo ra sự thống nhất hành động để đạt chất lượng, hiệu quả cao trong công việc. - Vì dân chủ tạo cơ hội để mọi người thể hiện và phát huy sự đóng góp của mình vào công việc chung. Kỉ luật là điều kiện đảm bảo cho dân chủ được thực hiện có hiệu quả. 6. Thực hiện dân chủ và kỉ luật có ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống? Thực hiện tốt dân chủ và kỉ luật sẽ tạo ra sự thống nhất cao về nhận thức, ý chí hành động của mọi người, tạo cơ hội cho mọi người phát triển, xây dựng được quan hệ xã hội tốt đẹp và nâng cao hiệu quả, chất lượng lao động, tổ chức tốt các hoạt động xã hội. 7. Để dân chủ và kỉ luật được thực hiện tốt thì chúng ta cần phải làm gì? Mọi người cần tự giác chấp hành kỉ luật. Cán bộ lãnh đạo và các tổ chức xã hội phải có trách nhiệm tạo điều kiện để mọi người được phát huy dân chủ. 1
2. 8. Hòa bình là gì? Nêu biểu hiện của lòng yêu hòa bình? Em hãy cho biết vì sao chúng ta cần phải bảo vệ hòa bình? Nêu 4 việc mà em có thể làm để thể hiện lòng yêu hòa bình? - Hòa bình là tình trạng không có chiến tranh hay xung đột vũ trang, là mối quan hệ hiểu biết, tôn trọng, bình đẳng và hợp tác giữa các quốc gia- dân tộc, giữa con người với con người, là khát vọng của toàn nhân loại. - Bảo vệ hòa bình là giữ gìn cuộc sống xã hội bình yên; dùng thương lượng, đàm phán để giải quyết mọi mâu thuẫn, xung đột giữa các dân tộc, tôn giáo và quốc gia; không để xảy ra chiến tranh hay xung đột vũ trang. - Chúng ta phải chống chiến tranh, bảo vệ hòa bình vì: + Hòa bình là cơ sở đem lại cuộc sống bình yên, ấm no, tự do, hạnh phúc, mối quan hệ tốt đẹp giữa con người với con người, đó chính là khát vọng của toàn nhân loại. + Chiến tranh gây đau thương chết chóc, đói nghèo, bệnh tật, không được học hành. Thành phố, làng mạc, nhà máy bị tàn phá và đó là thảm họa của loài người. + Hiện nay, nhiều nơi trên thế giới vẫn đang xảy ra chiến tranh, xung đột và ngòi nổ chiến tranh vẫn đang âm ỉ ở nhiều nơi. Nước ta tuy đang hòa bình nhưng nhiều thế lực thù địch vẫn đang tìm cách phá hoại cuộc sống bình yên đó. - Ví dụ những việc sau: + Tôn trọng và lắng nghe người khác. + Chung sống thân ái, khoan dung với các bạn và mọi người xung quanh. + Khi có mâu thuẫn với người khác thì chủ động gặp gỡ, trao đổi để kịp thời giải quyết mâu thuẫn. + Không phân biệt bạn bè(nam- nữ; dân tộc; giàu- nghèo). + Khuyên can, hòa giải khi thấy bạn của mình xích mích, cãi nhau 9. Để bảo vệ hòa bình chúng ta cần phải làm gì? Để bảo vệ hòa bình phải xây dựng mối quan hệ tôn trọng, bình đẳng, thân thiện giữa người với người; thiết lập quan hệ hiểu biết, hữu nghị, hợp tác giữa các dân tộc và quốc gia trên thế giới. 10. Em hiểu gì về tình hữu nghị giữa các dân tộc trên thế giới? quan hệ hữu nghị đó có tác dụng gì đối với sự phát triển của mỗi dân tộc? - Tình hữu nghị giữa các dân tộc trên thế giới là quan hệ bạn bè thân thiện giữa nước này với nước khác. - Ý nghĩa: Tạo cơ hội và điều kiện để các nước, các dân tộc cùng hợp tác, phát triển về nhiều mặt: kinh tế, văn hóa, giáo dục, y tế khoa học, kĩ thuật, + Tạo sự hiểu biết lẫn nhau, tránh gây mâu thuẫn, căng thẳng dẫn đến nguy cơ chiến tranh. 11. Chính sách của Đảng và Nhà nước ta trong quan hệ hữu nghị là gì? Trách nhiệm của công dân trong quan hệ hữu nghị với các dân tộc trên thế giới? - Đảng và nhà nước ta luôn thực hiện chính sách đối ngoại hòa bình, hữu nghị với các dân tộc, các quốc gia khác trong khu vực và trên thế giới. - Chính quan hệ hữu nghị đó đã làm cho thế giới hiểu rõ hơn về đất nước, con người, công cuộc đổi mới của Việt Nam, về đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước ta. Từ đó chúng ta tranh thủ được sự đồng tình, ủng hộ và hợp tác ngày càng rộng rãi của thế giới đối với Việt Nam. 2
3. - Là công dân Việt Nam, chúng ta có trách nhiệm phải thể hiện tình đoàn kết, hữu nghị với bạn bè và người nước ngoài bằng thái độ, cử chỉ, việc làm và sự tôn trọng, thân thiện trong cuộc sống hằng ngày. 12. Em hiểu hợp tác là gì? Hợp tác phải dựa trên cơ sở nào? Cho ví dụ. - Hợp tác là cùng chung sức làm việc, giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau trong công việc, lĩnh vực nào đó vì mục đích chung. - Hợp tác phải dựa trên cơ sở bình đẳng, hai bên cùng có lợi và không làm phương hại đến lợi ích của những người khác. VD:Các bác sĩ Việt Nam và Hoa Kì hợp tác với nhau tiến hành ca mổ “phẩu thuật nụ cười” cho trẻ em tại bệnh viện Đà Nẳng. 13. Hợp tác có vai trò quan trọng như thế nào trong bối cảnh hiện nay? Nêu một số thành quả trong quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và các nước khác? - Giải quyết những vấn đề bức xúc có tính toàn cầu. (bảo vệ môi trường, hạn chế sự bùng nổ dân số, khắc phục tình trạng đói nghèo, phòng ngừa và đẩy lùi những bệnh hiểm nghèo ) mà không một quốc gia nào có thể tự giải quyết, thì sự hợp tác là một vấn đề quan trọng và tất yếu. Có thể nói, hợp tác hiện nay là yêu cầu sống còn của mỗi dân tộc. - Thành quả trong quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và các nước khác: Cầu Mĩ Thuận, Cầu Thăng Long, Nhà máy thủy điện Hòa Bình, Khai thác dầu Vũng Tàu, khu chế xuất lọc dầu Dung Quất, Bệnh viện Việt Nhật, 14. Chủ trương, nguyên tắc cơ bản của Đảng và Nhà nước trong quan hệ hợp tác với các nước trong khu vực và trên thế giới. - Chủ trương: Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng việc tăng cường hợp tác với các nước XHCN các nước trong khu vực và trên thế giới. - Nguyên tắc: Tôn trọng độc lập chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ của nhau không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau không dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực. + Bình đẳng và cùng có lợi. + Giải quyết các bất đồng và tranh chấp bằng thương lượng hòa bình. + Phản đối mọi âm mưu và hành động gây sức ép áp đặt và cường quyền. Nước ta đã và đang hợp tác có hiệu quả với nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế trên nhiều lĩnh vực: kinh tế, văn hóa, giáo dục, y tế, 15. Trách nhiệm của học sinh trong việc rèn luyện tinh thần hợp tác? - Rèn luyện tinh thần hợp tác với bạn bè và mọi người xung quanh trong học tập, lao động, hoạt động tập thể và hoạt động xã hội. - Có thái độ hữu nghị, đoàn kết với người nước ngoài và giữ gìn phẩm chất tốt đẹp của người Việt Nam trong giao tiếp. 16. Truyền thống tốt đẹp của dân tộc là gì? Việt Nam có những truyền thống tốt đẹp nào? việc phát huy những truyền thống đó đã đem lại lợi ích gì? - Truyền thống tốt đẹp của dân tộc là những giá trị tinh thần (những tư tưởng, đức tính, lối sống, cách ứng xử tốt đẹp ) hình thành trong quá trình lịch sử lâu dài của dân tộc, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. - Việt Nam có những truyền thống tốt đẹp đáng tự hào như yêu nước, bất khuất chống giặc ngoại xâm, đoàn kết, nhân nghĩa, cần cù lao động, hiếu học, tôn sư trọng đạo, hiếu thảo ; các truyền thống về văn hóa (các tập quán tốt đẹp và cách ứng xử mang bản sắc văn hóa Việt Nam), về nghệ thuật (nghệ thuật tuồng chèo, các làn điệu dân ca ). 3
4. - Việc phát huy những truyền thống tốt đẹp đó đã góp phần tích cực vào quá trình phát triển của dân tộc và mỗi cá nhân. Đây là những truyền thống vô cùng quý giá, nên chúng ta phải bảo vệ, kế thừa và phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc để góp phần giữ gìn bản sắc dân tộc Việt Nam. 17. Trách nhiệm của công dân trong việc giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc? Chúng ta cần phải tự hào, giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, lên án và ngăn chặn những hành vi làm tổn hại đến truyền thống tốt đẹp của dân tộc. 18. Em hiểu thế nào là năng động, sáng tạo? Biểu hiện của người năng động, sáng tạo? Năng động, sáng tạo có ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống? - Năng động là tích cực, chủ động, dám nghĩ, dám làm. - Sáng tạo là say mê nghiên cứu, tìm tòi để tạo ra những giá trị mới về vật chất, tinh thần hoặc tìm ra cái mới, cách giải quyết mới mà không bị gò bó, phụ thuộc vào những cái đã có. - Biểu hiện: Người năng động, sáng tạo là người luôn say mê, tìm tòi, phát hiện và linh hoạt xử lí các tình huống trong học tập, lao động, công tác, nhằm đạt kết quả cao. - Ý nghĩa: Năng động, sáng tạo là phẩm chất rất cần thiết của người lao động trong xã hội hiện đại. + Giúp con người vượt qua những ràng buộc của hoàn cảnh, rút ngắn thời gian đạt được mục đích đề ra một cách nhanh chóng và tốt đẹp. + Giúp con người làm nên những kì tích vẻ vang, mang lại niềm vinh dự cho bản thân, gia đình và đất nước. 19. Để trở thành người năng động, sáng tạo học sinh cần phải làm gì? - Năng động, sáng tạo là kết quả của quá trình rèn luyện siêng năng, tích cực của mỗi người trong học tập, lao động và cuộc sống. - Nên, để trở thành người năng động, sáng tạo mỗi học sinh cần tìm ra cách học tập tốt nhất cho mình và cần tích cực vận dụng những điều đã biết vào cuộc sống. 20. Em hãy nêu khái niệm; ý nghĩa; cách rèn luyện để mỗi người lao động làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả? - Khái niệm: Làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả là tạo ra được nhiều sản phẩm có giá trị cao về cả nội dung và hình thức trong một thời gian nhất định. - Ý nghĩa: Là yêu cầu cần thiết của người lao động trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của mỗi cá nhân, gia đình và xã hội. - Cách rèn luyện: Để làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả, mỗi người lao động cần phải tích cực nâng cao tay nghề, rèn luyện sức khỏe, lao động một cách tự giác, có kỉ luật và luôn năng động, sáng tạo. PHẦN II: Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập. A. Trắc nghiệm: (Khoanh tròn chữ cái trước câu em cho là đúng nhất) Câu 1. Những biểu hiện nào dưới đây thể hiện rõ tính tự chủ? a. Luôn làm theo số đông. b. Không bị người khác làm ảnh hưởng, luôn hành động theo ý mình. c. Luôn tự nhắc mình, xem hết bộ phim hay sẽ làm bài tập. d. Từ chối lời rủ đi chơi của bạn thân để làm cho xong bài tập. 4
5. Câu 2. Biểu hiện nào dưới đây không thể hiện lòng yêu hòa bình? a. Tôn trọng người khác không cùng tôn giáo với mình. b. Sống khép mình để không mâu thuẫn với người khác. c. Dùng thương lượng giải quyết mâu thuẫn cá nhân. d. Khoan dung với mọi người xung quanh. Câu 3. Giải quyết công việc theo lẽ phải, công bằng, không thiên vị, đặt lợi ích tập thể lên trên lợi ích cá nhân. Đây là biểu hiện của phẩm chất nào sau đây ? a. Liêm khiết. b. Chí công vô tư. c. Trung thưc. d. Tự trọng. Câu 4. Câu nói của Bác Hồ: “Phải để công việc, việc nước lên trên, lên trước việc tư, việc nhà” là nói về nội dung nào sau đây? a. Pháp luật và kỷ luật. b. Tôn trọng người khác. c. Tôn trọng lẽ phải. d. Chí công vô tư. Câu 5. Lan làm lớp trưởng, chơi thân với Hằng, hàng ngày Hằng thường xuyên đi học muộn, quên đồng phục với cương vị là bạn thân, lớp trưởng. Theo em Lan nên lưa chọn cách ứng xử nào sau đây? a. Bao che cho bạn. b. Nói thẳng không giữ ý. c. Bỏ qua cho bạn. d. Góp ý giúp bạn tiến bộ. Câu 6. Em hãy chọn hai trong những cụm từ: (tương trợ nhau trong mọi công việc/ hỗ trợ lẫn nhau trong công việc/ lợi ích chung của mọi người/ lợi ích của những người khác) để điền vào đoạn sau sao cho đúng với nội dung bài đã học: “Hợp tác là cùng chung sức làm việc, giúp đỡ, . ., lĩnh vực nào đó vì mục đích chung. Hợp tác phải dựa trên cơ sở bình đẳng, hai bên cùng có lợi và không làm phương hại đến ”. Câu 7. Hãy kết nối một ô ở cột bên trái với một ô ở cột bên phải sao cho đúng nhất: Hành vi Truyền thống đạo đức a. Tham gia các hoạt động đền ơn, đáp nghĩa. 1. Hiếu thảo b. Tìm hiểu về lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc. 2. Cần cù lao động c. Kính trọng người trên. 3. Yêu nước d. Thăm hỏi, chăm sóc ông bà. 4. Biết ơn đ. Làm việc một cách thường xuyên, liên tục. e. Làm ra nhiều sản phẩm mới. B. Bài tập Tình huống 1: Tan học về, các bạn rủ Tiến vào quán chơi điện tử ăn tiền. Tiến không muốn nhưng các bạn cứ nài ép và chê bai Tiến là “quê” không biết ăn chơi sành điệu và “ki bo”, khiến bạn ấy lúng túng 5
6. Câu hỏi: a. Tiến cần làm gì để thể hiện tính tự chủ? b. Cách ứng xử nào là phù hợp nhất đối với Tiến trong tình huống này? Trả lời: Có thể diễn đạt khác nhưng cần nêu được các ý sau: a.Tiến phải nhanh chóng lấy lại bình tỉnh, sự tự tin. b.Cách ứng xử phù hợp nhất đối với Tiến trong tình huống này là: - Khéo léo nhưng kiên quyết từ chối không đi chơi điện tử ăn tiền. - Giải thích cho các bạn hiểu: + Chơi điện tử ăn tiền không phải là biểu hiện của sống sành điệu mà là vi phạm pháp luật, vi phạm đạo đức vì đây là biểu hiện của tệ nạn đánh bạc. Do đó không chơi điện tử ăn tiền không phải là “quê”. + Tiến không chơi điện tử ăn tiền không phải là “ki bo” mà là không muốn lãng phí tiền của bố mẹ vào những trò chơi độc hại. + Tiến nên chủ động rủ các bạn chơi một trò chơi lành mạnh khác. Tình huống 2: Có hai người sinh viên nước ngoài, một người Ấn Độ và một người Mĩ đến nhà ông A xin ở trọ trong thời gian họ đi học thực tế tìm hiểu về văn hóa, phong tục, tập quán của Việt Nam. Ông A đồng ý cho người sinh viên Ấn Độ trọ. Còn người sinh viên Mĩ thì bị ông A từ chối với lí do là ông không thích người Mĩ vì nước Mĩ đã từng xâm lược Việt Nam. Theo em, suy nghĩ và hành động của ông A như vậy có đúng hay không? Vì sao? Trả lời: - Suy nghĩ và hành động của ông A là không đúng. - Bởi vì, người sinh viên Mĩ không thể chịu trách nhiệm về những gì mà thế hệ trước đã gây nên. - Hơn nữa, xu thế chủ yếu hiện nay là xu thế hòa bình, hữu nghị giữa các dân tộc trên thế giới nên chúng ta phải biết khép lại quá khứ để hướng tới một tương lai hòa bình, hữu nghị. Thuận Hưng, ngày 6 tháng 12 năm 2017 Duyệt của BGH Duyệt của tổ trưởng Giáo viên ra đề (Đã ký) (Đã kiểm duyệt) (Đã ký tên) Trần Thanh Tuấn Phan Bảo Quốc Hà Thị Ngoan 6